Franklin Foer: Jak futbol tłumaczy świat

• foer
• futbol
• globalizacja

Red Horse 2006

Po przeczytaniu informacji na obwolucie książki Franklina Foera „Jak futbol tłumaczy świat” odniosłem wrażenie, że oto pojawiła się pozycja, która próbuje opisać współczesne zjawiska polityczne i kulturowe z odmiennej, niekonwencjonalnej strony. I do tego z perspektywy interesującej i bez wątpienia budzącej emocje, ponieważ takie odczucia wzbudza sam sport, jakim jest piłka nożna.

Pomysł jest więc oryginalny. Jednak cały tytuł dokumentu Franklina Foera - „Jak futbol tłumaczy świat, czyli nieprawdopodobna teoria globalizacji” – jest moim zdaniem zupełnie nietrafiony, a ściślej mówiąc – zawartość książki dowodzi zupełnie przeciwstawnej tezy niż spodziewamy się tego w tytule. Czytając dzieło amerykańskiego publicysty mamy wrażenie, że to nie futbol tłumaczy świat, lecz jedynie pewne historyczne zaszłości i wydarzenia znajdują swoje odwzorowanie w uczuciach i działaniach osób związanych bądź to ze środowiskami kibiców piłkarskich, bądź właścicieli klubów, a nawet samych piłkarzy.

W kontekście wydarzeń przytaczanych przez autora futbol nie ma pozycji siły sprawczej, lecz jedynie dodatkowe pole uzewnętrzniania emocji, jakie drzemią w społeczeństwie w obliczu bieżącej sytuacji w kraju. Przykładowo, działania gangstera serbskiego, właściciela klubu Crvena Zvezda Belgrad nie stanowią casus beli rozpadu Jugosławii, lecz istotnie bojówki Zvezdy, podsycane ideą lokalnego patriotyzmu opartą na lojalności wobec klubu, są istotną grupą po jednej ze stron konfliktu.

Moje powyższe odczucia nie odbierają jednak szerokich zasobów wartości merytorycznej, jaką Foer w przekazuje swojej książce. Przede wszystkim Amerykanin daje nam możliwość spojrzenia na wydarzenia, które do te pory znaliśmy z mediów bądź podręczników z zupełnie innej strony. W swoim rzetelnym reportażu, bo takim jest „Nieprawdopodobna teoria globalizacji” Foer objeżdża świat, rozmawiając z rozmaitymi osobami – fanatycznymi kibicami w Glasgow objaśniającymi historyczną nienawiść pomiędzy fanami klubów Celtik i Rangers, afrykańskim graczem ukraińskiego klubu stawiającego czoła bezlitosnym zasadom biznesu piłkarskiego, działaczami klubów włoskich opowiadającymi o wszechobecnej we włoskim futbolu korupcji.

Taki obraz świata, to rzeczywiście interesujące, alternatywne spojrzenie na świat. I chociaż zjawiska, które przedstawia Foer nie pojawiają się w rezultacie działania sił związanych z futbolem, jak to sugeruje tytuł, „Nieprawdopodobną teorię globalizacji” polecam.

Franklin Foer jest amerykańskim publicystą i dziennikarzem. Jest redaktorem The New Republic, współpracuje również z m.in. The New York Times, The Washington Post oraz The Wall Street Journal. Jest absolwentem Columbia University. "Jak futbol tłumaczy świat" jest jego książkowym debiutem.