Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (PWBiS)

• traktat konstytucyjny ue
• _pe24

Traktat konstytucyjny wprowadza termin "Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości", tworzy strukturę polityk jej tworzenia oraz wyznacza jej cele.
(Część III, Rozdział IV, art. III-257 do III-277).

 

Obszar ten obejmuje regulacje zawarte w dzisiejszym trzecim filarze oraz regulacje z pierwszego filaru odnoszące się do polityki azylowej. Dotyczy więc szeregu spraw związanych z kwestiami ochrony granic Unii, wspólną polityką imigracyjną (Sekcja 2) oraz współpracy członkowskich organów sądowych w sprawach cywilnych (Sekcja 3), karnych (sekcja 4) i ścigania (Sekcja5).

Ochrona granic

Wewnętrzne granice pomiędzy członkami Unii Europejskiej już na mocy postanowień z Schengen nie podlegają kontroli. Oznacza to, że obywatele UE mogą swobodnie przemieszczać się w ramach Unii Europejskiej. Szczelne za to mają być granice zewnętrzne Unii - granice z krajami trzecimi oraz międzynarodowe porty morskie i lotnicze wszystkich państw członkowskich.
Stopniowo wprowadza się wspólną politykę wydawania wiz i innych dokumentów uprawniających do krótkiego pobytu oraz przepisy odnoszące się do kontroli osób przekraczających granice zewnętrzne, planowane jest także utworzenie zintegrowanego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi.

Polityka azylowa i imigracyjna

W podobnym celu została zaprojektowana wspólna polityka w dziedzinie azylu, dotycząca jednolitego statusu azylu obowiązującego w całej Unii Europejskiej, jednolitych procedur przyznawania i pozbawiania azylu oraz współpraca z państwami trzecimi w calu zarządzania napływem osób ubiegających się o azyl. Polityka ta pozostaje zgodna z Konwencja Genewską z 1951 roku oraz Protokołem z 1967 roku odnoszącym się do uchodźców.
Wspólna polityka imigracyjna dotyczy z kolei skuteczniejszego zarządzania napływem uchodźców, zapewniając sprawiedliwe traktowania obywateli państw trzecich przebywających legalnie w Państwach Członkowskich. Celem jej jest także zwalczanie nielegalnej imigracji i handlu ludźmi. Unia popiera integracje obywateli państw trzecich przebywających legalnie w Państwach Członkowskich. UE może zawrzeć z państwami trzecimi umowy o ponownym przyjęciu do państw pochodzenia obywateli państw trzecich przebywających nielegalnie na jej obszarze.
Konstytucja przewiduje także w polityce azylowej takie decyzje i środki tymczasowe, które w przypadku nagłego wzmożonego napływu obywateli państw trzecich do jednego lub kilku państw członkowskich działają na korzyść tych ostatnich.

Współpraca sądowa w kwestiach karnych i cywilnych oraz współpraca policyjna

W celu usprawnienia działania organów policyjnych i sądowych wzmocniono współpracę sądową w sprawach cywilnych oraz karnych oraz współprace policyjną w sprawach karnych. Wzmocniono Europol. Zacieśnienie współpracy sądowej w sprawach cywilnych ma na celu wzajemne uznawanie i wykonywanie orzeczeń i decyzji sądowych, współpracę w dziedzinie gromadzenia dowodów oraz uzyskanie lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Wzmocnienie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych ma na celu skuteczniejsze zwalczanie terroryzmu, seksualnego wykorzystywania kobiet i dzieci, nielegalnego handlu narkotykami, prania brudnych pieniędzy, korupcji i przestępczości zorganizowanej.

Nowe rozwiązania odnośnie instytucji działających w PWBIS

Europol podlega kontroli Parlamentu Europejskiego, parlamentów narodowych i Trybunału Sprawiedliwości. Zakres jego obowiązków może obejmować między innymi prowadzenie działań dochodzeniowych lub wspólne działania operacyjne.

Nowością jest możliwość powołania przez Radę w drodze ustawy europejskiej po akceptacji Parlamentu Prokuratury Europejskiej (art. III-274). Organ ma umożliwić zwalczanie przestępstw działających na szkodę interesów Unii, szczególnie finansowych. Konstytucja przewiduje możliwość rozszerzenia kompetencji Prokuratury na poważne przestępstwa o charakterze transgranicznym, którą to decyzję ma podjąć jednomyślnie Rada Europejska po konsultacjach z Komisją i zgodzie Parlamentu.

Eurojust (art. III-273) czyli Europejski Wydział Współpracy Sądowej będzie wspierał współpracę pomiędzy krajami członkowskimi w przypadkach poważnej przestępczości dotyczącej przynajmniej dwóch państw lub wymagającej takiej współpracy, na podstawie Europolu i organów państw członkowskich. Dokładny zakres i strukturę obowiązków ma określić odrębna ustawa europejska.

Poza wymienionymi nowymi organami, nastąpiły także zmiany kompetencji dotychczasowych. W Radzie ma utworzony zostać stały komitet którego zadaniem jest koordynacja i wzmocnienie współpracy operacyjnej w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego. Będzie on koordynował działanie właściwych organów państw członkowskich.
Parlament Europejski zyskuje prawo do udziału tworzenia prawa w dziedzinach wchodzących dotychczas w zakres III filaru, a mianowicie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.
Parlamenty narodowe zostaną włączone do kontroli politycznej Europolu i oceny działalności  Eurojustu. Będą informowane, wspólnie z Parlamentem Europejskim o treści i wynikach oceny realizacji polityk składających się na realizację polityk składających się na przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, przez organy państw członkowskich. Parlamenty narodowe mają także czuwać nad zachowywaniem zasady subsydiarności w odniesieniu do wniosków i inicjatyw obejmujących współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.

Wszelkie działania dotyczące współpracy sądowej i policyjnej będą realizowane w drodze ustaw europejskich lub europejskich ustaw ramowych. Uchwalane maja być przez Parlament i Radę zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą. Państwa członkowskie otrzymały też prawo inicjatywy ustawodawczej w dziedzinie postępowania karnego.