Problem narkotykowy w Iranie

Centrum badawcze przy irańskim parlamencie wyceniło wydatki poniesione na walkę z narkomanią oraz przemytem narkotyków na około 10000 miliardów toman, czyli około 11 miliardów dolarów. Stanowi to około 10 procent PKB Iranu.

Islamska Republika Iranu – analiza problemu

 

Islamska Republika Iranu boryka się obecnie z jednym z najpoważniejszych problemów uzależnień od narkotyków na świecie. Badania przeprowadzone w 2007 roku wykazały, iż szacowana liczba użytkowników narkotyków w Iranie sięgała 1mln 200 tysięcy osób. Odpowiadało to około 2,2 procent dorosłej populacji. Obecnie liczba ta wynosi około 2 mln. Są to jednak dane oficjalne, niejednokrotnie znacznie odbiegające od rzeczywistości. Według danych szacunkowych 20 procent uzależnionych od opium oraz ok. 250 000 zażywających narkotyki drogą dożylną zamieszkuje Islamską Republikę Iranu. Liczba ta maleje obecnie na rzecz spożycia heroiny oraz amfetaminy. W 2008 roku spożycie heroiny w Iranie stanowiło 5 procent światowej konsumpcji i wyniosło około 17 ton. Szacowany udział w globalnym spożyciu opium wyniósł 42 procent czyli około 452 ton.

Społeczne skutki zażywania narkotyków

Nadużywanie narkotyków prowadzi do rosnącej „populacji więziennej”. Według danych szacunkowych do irańskich więzień trafia rocznie około 450 tysięcy więźniów,  z czego liczba osadzonych na stałe wynosi ponad 200 tysięcy.  Ponad  60 procent wszystkich więźniów to osoby aresztowane za posiadanie lub zażywanie narkotyków. Liczba ta ciągle rośnie.  Każdego dnia w Teheranie zastaje zatrzymanych ok. 150-200 drobnych dealerów. Część z nich zostaje zwalniana z powodu niewystarczającej liczby miejsc w zakładach karnych.

Kolejnym znaczącym problemem społecznym wiążącym się bezpośrednio z zażywaniem narkotyków jest stale rosnąca zachorowalność na HIV/AIDS. Pomiędzy 19 tysięcy a 20 tysięcy osób cierpi z powodu AIDS, a nawet do około 80 tysięcy jest zarażonych wirusem HIV. Około 65 procent zaraża się poprzez stosowanie zakażonych igieł, natomiast ponad 10 procent poprzez kontakty seksualne. Liczby te świadczą o tym, jak olbrzymim problemem jest uzależnienie od narkotyków oraz jakie owo spożycie pociąga za sobą konsekwencje.

Zjawisko prostytucji, szczególnie wśród nieletnich, bezpośrednio łączy się ze zjawiskiem uzależnienia od narkotyków. Drastycznie spada wiek prostytuujących się kobiet i obecnie mówi się, że już 11-12 letnie dziewczynki sprzedają swoje ciało. W samym Teheranie jest około 300 tysięcy kobiet, które muszą zarabiać w ten sposób na życie. Duża część z nich stale zażywa środki odurzające.

Kolejnym aspektem wartym uwagi jest fakt, że Iran uznawany jest za jedno z największych państw pośredniczących w tranzycie narkotyków do Europy. Wynika to przede wszystkim z nieszczelności granicy z Afganistanem, który jest jednym z największych producentów narkotyków na świecie. Ponad 30 procent heroiny afgańskiej produkcji  trafia do Iranu poprzez południowo-wschodnią granicę, skąd jest przekazywana głównie do Turcji i dalej do Europy Zachodniej. Główne szlaki przemytu substancji odurzających to Trasa Bałkańska (Balkan Route) – Afganistan – Islamska Republika Iranu – Turcja – Europa Południowa – reszta Europy oraz Trasa Północno-bałkańska (Northern Balkan Route) – Afganistan – Iran – Kaukaz – Europa Południowa. Trasą Bałkańska do Europy trafia około 80 procent środków odurzających z Afganistanu, natomiast Trasą Północno-bałkańską około 7 procent. Na uwagę zasługuje fakt, że przemytnicy są zazwyczaj bardzo dobrze uzbrojeni i wyszkoleni. Władzom Iranu jest zatem niezwykle trudno podejmować jakąkolwiek walkę z procederem nielegalnego przerzutu narkotyków.

„Nie mamy wolności, nie mamy pracy, nie mamy gdzie iść. Więc wszyscy jesteśmy uzależnieni.” – Podłoża problemu narkotykowego

Zły stan gospodarki, a w szczególności wyskoki wskaźnik bezrobocia stanowi jedną z głównych przyczyn zażywania narkotyków przez Irańczyków. Dla wielu osób uzależnienie staje się aktem rozpaczy oraz jedyną alternatywą w obliczu otaczającej rzeczywistości. Oficjalna skala bezrobocia, podawana przez władze irańskie, wynosi około 15 procent. Przez zagranicznych ekspertów jest ona  jednak szacowana na około 25-30 procent. Tak duży odsetek osób pozostających bez stałego zatrudnienia przyczynia się w ogromny sposób do szybkiego rozprzestrzeniania się problemu narkotykowego.

Ogólna dostępność narkotyków również silnie oddziałuje na ciągły wzrost uzależnionych od nich osób. Zakup opium lub heroiny jest możliwy niemalże wszędzie i bez większych problemów. Narkotyki stały się w Iranie swoistym substytutem alkoholu, którego spożycie ze względów religijnych jest zakazane.

Metody przeciwdziałania narkomanii

Główną metodą przeciwdziałania narkomanii w Islamskiej Republice Iranu jest wprowadzenie zakazu posiadania narkotyków. Najwyższą kara jaką można otrzymać za jego nieprzestrzeganie jest, od stycznia 1989 roku, śmierć przez powieszenie. Prawo irańskie wymaga kary śmierci dla osób posiadających powyżej 5 kilogramów opium lub 30 gramów heroiny.  W listopadzie tego roku na południowym zachodzie Iranu zostało powieszonych kilkunastu przemytników narkotyków. Irańskie władze nie widzą innego rozwiązania problemu przemytu narkotyków głównie z Afganistanu. Według danych Amnesty International w ubiegłym roku stracono co najmniej 252 osoby zatrzymane ze posiadanie narkotyków oraz ich przemyt. Niestety uregulowania prawne nie przynoszą pożądanych efektów. Aby rozwiązać problem narkomanii w Iranie potrzebna jest radykalna zmiana w systemie pomocy społecznej oraz przeciwdziałanie uzależnieniom poprzez powszechną edukację społeczną.

Bibliografia:  

 http://www.unodc.org/documents/wdr/WDR_2010/World_Drug_Report_2010_lo-res.pdf

http://www.unodc.org/

http://www.amnesty.org/