Kamil Smogorzewski: Zakażona Ukraina

• aids
• hiv
• ukraina

Według ustaleń XIII międzynarodowej konferencji naukowej poświęconej problemom HIV/AIDS, która odbyła się w lipcu 2000 roku, Ukraina znalazła się na pierwszym miejscu na liście państw europejskich, pod względem liczby zarażonych wirusem HIV. Choć minęło już 13 lat od przedstawienia tych danych, ryzyko śmierci w wyniku powikłań u chorych na AIDS na Ukrainie jest obecnie wyższe, niż w krajach afrykańskich. Doniesienia z kolejnych lat potwierdzają stabilne, pierwsze miejsce w tym niechlubnym rankingu. Co roku lawinowo przybywa liczba nowych zachorowań, z czym ewidentnie nie radzi sobie zarówno ukraiński rząd, jak i społeczeństwo.

HIV gratis

Statystyki prowadzone przez ONZ i przedstawiane w ramach okresowych raportów już na początku XXI wieku alarmowały o drastycznie pogarszającej się sytuacji. „W krajach byłego Związku Radzieckiego obserwujemy obecnie najbardziej dramatyczne trendy ogólnoświatowej epidemii AIDS. Region, opisywany niedawno jako odznaczający się niskim wskaźnikiem liczby zakażeń, staje obecnie w obliczu gwałtownego wzrostu liczby przypadków infekcji, od 450 000 pod koniec 1995 roku do około 700 000 w roku 2000. Najnowsze dane z Ukrainy świadczą o wzrastającej liczbie zakażeń wśród ciężarnych kobiet” [1] – informuje raport z lutego 2001 roku.

Wśród głównych przyczyn wzrostu liczby zachorowań po roku 2000 wymieniano: skutki kryzysu ekonomicznego, gwałtowne zmiany struktury społecznej, pogłębiające się ubóstwo, prostytucja oraz zmiany norm w zakresie zachowań seksualnych. Wymienić je możemy również obecnie, lecz ze zwiększoną intensywnością wystąpień, głównie w sferze zmiany obyczajowości seksualnej.

Ludmiła Striga – lekarka z Doniecka, na co dzień zajmująca się chorymi na AIDS, otwarcie przyznaje, że „na Ukrainie kwitnie seks-turystyka i okazjonalna prostytucja. Ubóstwo prowadzi do tego, że coraz więcej młodych dziewcząt pragnie poprawić sobie poziom życia oferując usługi erotyczne. Wśród ukraińskiej młodzieży szeroko rozpowszechnione są narkotyki. Nierzadko używa się wspólnych strzykawek, co zwiększa lawinowo liczbę zakażeń” [2].

Ukraina, dopiero na przełomie 2000/2001 roku zniosła bariery prawne, które do tej pory uniemożliwiały realizacje programów wymiany igieł, leczenia substytucyjnego oraz innego rodzaju metod, stosowanych w zapobieganiu zakażeniom wśród osób dożylnie przyjmujących narkotyki. Brak skrupulatności w działaniu we wcześniejszych latach doprowadził do tak dramatycznej sytuacji.

W opracowaniu ukraińskiego Ministerstwa Zdrowia z roku 2000, dotyczącego problemu HIV/AIDS, przedstawiono statystyki prowadzone od roku 1994, z prognozą do 2016 [3]. Zwrócono w nich uwagę na  możliwość występowania dwóch scenariuszy. Pierwszy (slow) zakładał wariant zaobserwowany w Europie Zachodniej, gdzie HIV rozprzestrzenia się głównie wśród osób zażywających narkotyki dożylnie. Drugi (fast) przewiduje rozwój epidemii według wariantu Azji Południowo – Wschodniej i Ameryki Południowej (głównie Brazylii), z szybkim tempem nowych przypadków zakażeń, przy znacznym zakresie występowania u populacji heteroseksualnej.  

Naukowcy zajmujący się stworzeniem powyższej projekcji już w momencie publikacji przychylali się do pesymistycznego wariantu (fast), uwzględniając w dużym stopniu wiek populacji (Ukraina jest państwem starzejącym się). Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że największy odsetek zgonów spowodowanych AIDS znajduje się wśród osób w wieku 20-26 lat, tempo starzenia się, a tym samym wymierania ukraińskiej ludności gwałtownie wzrośnie.  

Idźcie i zarażajcie

Dr Dmitry Nikolaenko, kierownik Laboratorium Map Epidemiologicznych w Państwowym Instytucie Geodezji i Kartografii Ukrainy, w wywiadzie dla portalu Aktiv.com.ua – skupiającego najważniejszych ekspertów problematyki HIV/AIDS na Ukrainie – zwrócił również uwagę na problemy więziennictwa jako jedne z podstawowych przyczyn szybkiego tempa wzrostu liczby zachorowań. „Potrzebujemy pilnej reformy więziennictwa. Więzienia stały się inkubatorami HIV/AIDS i gruźlicy. Problemem jest gwałtowne pogorszenie warunków sanitarnych. Zbyt duża liczna więźniów przyczynia się do bezprecedensowego tempa infekcji. Nawet jedna trzecia więźniów zarażona jest wirusem HIV lub gruźlicą. Problem ten jest powszechnie znany, lecz do tej pory nie ma jakiejkolwiek reakcji” [4].

Poziom ignorancji władzy idealnie przedstawia sytuacja, opisana przez dr Nikolaenko – „ W Szpitalu Zakaźnym, w którym leczą się chorzy na gruźlicę i AIDS, dochodzi do bardzo dziwnych zachowań. Po śniadaniu, bardzo wielu pacjentów (zarówno z AIDS jak i gruźlicą) wysyłanych jest w ubraniach cywilnych do centrum miasta, a ich zadaniem jest zbieranie butelek i tektury. To jest przestępstwo” [5]. Ta i wiele podobnych niedopuszczalnych sytuacji odbywa się za „cichym” przyzwoleniem ludzi rządzących, którzy wolą problemu nie widzieć, lub go unikać.    

Niepokojący regres

Najnowsze statystyki prezentowane w raporcie organizacji UNAIDS dotyczące ilości nowych zakażeń wirusem HIV mówią o 280 tys. infekcji [6]. Dane ukraińskich ośrodków oraz niezależnych ekspertów szacują, że liczba ta waha się między 300 a 400 tys. Ukraina stała się tym samym pierwszym krajem w Europie, gdzie liczba zainfekowanych dorosłych obywateli (15-49 lat) przekroczyła 1% [7]. Ze względu na niski stopień świadomości społecznej, oficjalny wskaźnik wykrywalności nowych zakażeń w przypadku Ukrainy jest co najmniej niemiarodajny. Poniższy wykres prezentuje liczbę wykrytych infekcji na przestrzeni ostatnich 12 lat.

Źródło: http://www.antiaids.org/ru/hiv-aids/ukraine/1421/12485

Andriej Klepikov, Dyrektor Wykonawczy Międzynarodowego Sojuszu ds. HIV/AIDS, komentując raport UNAIDS z 2012 roku w wywiadzie dla BBC stwierdza, że „dziś, wśród Ukraińców ryzyko śmierci z powodu AIDS jest wyższe, niż u obywateli najbardziej dotkniętych tych problemem regionów Afryki. To Ukraina jest obecnie takim właśnie regionem”. Przytacza również niepokojące dane dotyczące poziomu śmiertelności. „W okresie od 2005 do 2011 roku, poziom śmiertelności z powodu AIDS w Afryce subsaharyjskiej zmniejszył się o 31%, przy 70% wzroście na Ukrainie” [8].

Na przestrzeni ostatniej dekady najbardziej dotkniętymi przez problem HIV/AIDS okręgami są: Dniepropietrowski, Odeski, Doniecki, Mikołajowski oraz Krym. Tempo wzrostu liczby nowych zachorowań na Ukrainie jest 4 razy większe niż w całej Unii Europejskiej. Jeśli nie zostaną przeprowadzone odpowiednie reformy oraz władze nie wprowadzą odpowiednich programów walki z problemem HIV/AIDS, epidemia może do roku 2014 skrócić oczekiwaną długość życia mężczyzn o cztery lata i zmniejszyć PKB o 6 procent [9]. Jeśli chodzi o światowy ranking Ukraina plasuje się na 29 miejscu pod względem zarejestrowanych, nowych zarażeń wirusem HIV.

„Aby zrozumieć skalę problemu, wystarczy powiedzieć, że podczas dwóch dni obrad wirusem HIV zaraziło się kolejnych 125 osób, a 25 chorych zmarło” [10] – jest to idealne zobrazowanie sytuacji, dokonane przez Friedera Albertha, uczestnika konferencji naukowej, która odbyła się w 2008 roku, a której tematem był problem HIV/AIDS na Ukrainie.

Foto: sxc.hu