UE-Libia/ Istnieje możliwość poprawy stosunków dyplomatycznych
UE zapowiedziała, że gest władz libijskich, które uwolniły pięć bułgarskich pielęgniarek oraz palestyńskiego lekarza przebywających od 8 lat w areszcie, wpłynie na poprawę politycznych stosunków między państwami bloku a Libią oraz wzmocni ekonomiczne więzi z Trypolisem.
Grupa oskarżona była o zarażenie w szpitalu w Benghazi w 1998 roku ponad 400 dzieci wirusem wywołującym AIDS. Przewodniczący Komisji Europejskiej, Jose Manuel Durao Barroso, podczas konferencji prasowej w Brukseli mówił – „Nasze relacje z Libią były pod wieloma względami blokowane przez brak porozumienia w kwestii tego medycznego problemu”, podkreślił jednak, że otwiera się nowa era w kontaktach UE z tym północno-afrykańskim państwem. Nawiązał także do rozmowy telefonicznej odbytej z przywódcą Libii Muammarem Kaddafim. – Zapewniłem go, że życzymy sobie dalszej normalizacji stosunków miedzy UE a Libią - powiedział. Na potwierdzenie jego słów w Trypolisie libijski minister spraw zagranicznych, Abdul - Rahman Shalqam, nazwał sukcesem osiągnięte porozumienie dotyczące „pełnego partnerstwa”.
Barroso i pozostali politycy unijni podkreślali ogromny wkład Benity Ferraro - Waldner, komisarz UE ds. zagranicznych, oraz prezydenta Sarkozy'iego i jego żony w osiągnięcie końcowego porozumienia. – Te szczęśliwe zakończenie miało miejsce dzięki europejskiej solidarności – podsumował Portugalczyk. Z kolei Javier Solana, szef polityki zagranicznej UE mówił - Mamy nadzieję, że porozumienie to będzie kolejnym elementem w otwieraniu nowych kontaktów z Libią; liczę na to osobiście.
Benita Ferraro - Waldner, która razem z Cecilią Sarkozy, żoną francuskiego prezydenta, brała udział w negocjacjach, powiedziała w Sofii, że decyzja o uwolnieniu sześciu pracowników służby zdrowia „otworzy drogę dla nowych i polepszy już istniejące relacje między UE a Libią oraz wzmocni więzi z regionem Morza Śródziemnego i z całą Afryką”. Dodała także, iż ma nadzieję na zawarcie paktu o ściślejszej współpracy już w październiku. Luis Amado, minister spraw zagranicznych Portugalii, która aktualnie sprawuje prezydencję w UE, podkreślał wagę umowy, która „otwiera wszelkie możliwe drogi zacieśniania współpracy z Libią”, wspominając również o możliwości październikowego porozumienia.
Podpisane we wtorek rano w Trypolisie dwustronicowe memorandum unijno-libijskie otwiera drogę do wielu porozumień ekonomicznych i politycznych między UE a Libią. Europosłowie mają nadzieję, że wzmocni ono współpracę przy rozwiązywaniu problemów takich jak przemyt nielegalnych emigrantów do Europy. Ponadto liczą oni na otwarcie libijskiego rynku dla inwestycji, zwłaszcza w dziedzinie pozyskiwania i przetwarzania ropy naftowej oraz gazu ziemnego. Z drugiej strony UE musi spełnić najważniejsze libijskie postulaty. Wśród nich znalazły się: zapewnienie jak najszerszego dostępu libijskich towarów na rynek UE (podkreślono zwłaszcza rolę sektorów takich jak rolnictwo i rybołówstwo), pomoc w odrestaurowaniu libijskich zabytków i finansowaniu badań archeologicznych. Ponadto UE ma ułatwić dostęp do wiz obywatelom Libii, którzy mają zamiar podróżować do państw członkowskich UE oraz zapewnić stypendia na europejskich uniwersytetach libijskim studentom.
Libia, która 11 lat temu odmówiła podpisania paktu między UE a państwami Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu ma stać się jego pełnoprawnym członkiem (dotychczas, jako jedyne państwo w regionie miała tylko status obserwatora). Warunki jakie musi spełnić to wsparcie dla walki z terroryzmem, wprowadzenie demokratycznych reform oraz przestrzeganie praw człowieka. UE zaoferowała również Libii dołączenie do programu tzw. Polityki Sąsiedztwa, który oferuje bliskie więzi ekonomiczne i polityczne z państwami Wspólnoty.
W kwestiach medycznych – UE zobowiązała się przekazać rodzinom 400 dzieci zarażonych wirusem HIV łącznie 461 mln dolarów (czyli po 1 mln dla każdej z nich), za pośrednictwem utworzonego w 2005 r. Funduszu Benghazi. Ponadto zarażone dzieci mają znajdować się pod opieką UE, która ma finansować ich leczenie oraz pobyt w europejskich placówkach medycznych.
Benita Ferrero – Waldner podkreśla jednak, że memorandum nie zawiera żadnych gwarancji. „Jest w nim wiele elementów i będziemy musieli się skonsultować oraz znaleźć właściwą drogę. Poradzimy sobie z tym jeśli tylko Rada Unii Europejskiej wyrazi zgodę na mandat”.
Na podstawie: euobserver.com, euractiv.com, iht.com, news.bbc.co.uk, reuters.com.
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
