Teheran świętuje 29. rocznicę zajęcia ambasady USA

• bliski wschód
• iran
• obama
• stany zjednoczne
• teheran
• waszyngton

Tysiące studentów obchodziło w poniedziałek (03.11) rocznicę zajęcia amerykańskiej ambasady w Teheranie. Antyamerykańskie demonstracje miały miejsce przed byłym budynkiem ambasady.

„Śmierć Izraelowi, śmierć Ameryce”, krzyczał tłum. Studenci, którzy przyjechali z całego kraju do stolicy palili amerykańskie i izraelskie flagi i wznosili antyamerykańskie okrzyki. „Islamska republika nigdy nie zaakceptuje Stanów Zjednoczonych”, „Przejęcie amerykańskiej ambasady punktem zwrotnym w walce z amerykańskim złem”, głosiły transparenty. Demonstracja miała miejsce przed byłą siedziba amerykańskiej ambasady, nazywanej przez Irańczyków „Norą szpiegów”. W irańskich szkołach został nawet nieoficjalnie ogłoszony dzień wolny. 

To właśnie Ameryka uważana była przez Irańczyków za główną podporę reżimu szacha. Amerykański wywiad zajmował się szkoleniem irańskiej służby bezpieczeństwa SAVAK. Rewolucja islamska pod przewodnictwem ajatollaha Chomeiniego obaliła szacha i przejęła na początku 1979 roku władzę.

4 listopada 1979 roku radykalni teherańscy studenci zaatakowali i zajęli ambasadę amerykańską. Nastąpiło to kilka dni po zgodzie władz amerykańskich na wpuszczenie szacha Rezy Pahlawiego na terytorium Stanów Zjednoczonych. Podczas ataku wzięto 52 zakładników. Administracja prezydenta Cartera próbowała bezskutecznie odbić zakładników, co zresztą było jedną z przyczyn jego wyborczej porażki z Ronaldem Reganem. Zakładników zwolniono dopiero po 444 dniach. Wśród irańskich studentów, szturmujących ambasadę, znajdowali się ludzie zajmujący teraz najwyższe stanowiska państwowe – jak prezydent Iranu Mahmoud Ahmadinedżad.

W 1980 roku Waszyngton zerwał wszelkie stosunki dyplomatyczne z Islamską Republiką Iranu. Stan ten utrzymuje się do dziś. Biały Dom prowadzi politykę izolacji Teheranu na arenie międzynarodowej. Przeforsował nałożenie trzech pakietów sankcji ONZ na Iran za prowadzenie programu atomowego. Celem Teheranu według Amerykanów jest konstrukcja broni atomowej.
 
Obchody odbyły się dzień przed wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych. Eksperci zauważają, że pomino agresywnej retoryki irańskich polityków, większość Irańczyków oczekuje złagodzenia napięcia na lini Teheran-Waszyngton.

Z uwagi na specyfikę irańskiego kalendarza, w którym rok przestępny wypada dwa lata wcześniej niż w kalendarzy gregoriańskim, 29 rocznica przypada na 3, a nie 4 listopada.

Na podstawie: bbc.co.uk, tehrantimes.ir, reuters.com