Kalendarium Wenezueli Chaveza
-
Joanna Sosnowska
„Kraj ten z pewnością dostanie sie w ręce przywódców – dyktatorów o nieczytelnym przekazie politycznym, reprezentujących wszystkie rasy i kolor skóry.”
„Bez odpowiedzialności, bez represji, Państwo jest tylko chaosem”
Simón Bolivar
4 lutego 1992
Hugo Chávez przewodniczy zamachowi stanu, którego działania skierowane były przeciw demokratycznie wybranemu rządowi Carlosa Andresa Pérez, oskarżonego o spowodowanie śmierci znacznej grupy obywateli Wenezueli. W w/w wydarzeniach po stronie H. Chaveza brało udział ok 440 żołnierzy. [1]
26 marca 1994
Prezydent Rafael Caldera podejmuje decyzję o uwolnieniu Hugo Chaveza oraz innych aresztowanych uczestników zamachu stanu z 1992 roku.
Hugo Chávez z wizytą u Fidela Castro. Spotkanie z przywódcą Kuby miało wyraźny wpływ na decyzje podejmowane przez Chaveza.
6 listopada 1998
Dzień wyborów do Zgromadzenia Narodowego Wenezueli oraz władz regionalnych. Zwolennicy Chaveza przejmują władzę w 8 gobernaciones kraju oraz uzyskują ogółem 87 miejsc w Parlamencie. Liczby te oznaczały jednak, iż chaviści znajdują się w mniejszości (pozostałe siły polityczne uzyskały łącznie 15 gobernaciones i168 miejsc w Parlamencie).
6 grudnia 1998
Hugo Chávez zostaje wybrany prezydentem Wenezueli.
2 lutego 1999
Chávez obejmuje rządy w kraju i składając przysięgę oświadcza nie respektować „umierającej” konstytucji. Wspomina przede wszystkim artykuły 4, 52 i 117 Konstytucji Wenezueli.[2] Jednocześnie deklaruje rządzić w kraju przez kolejnych 10 lat. [3]
2 lutego 1999
W swoim pierwszym oficjalnym wystąpieniu jako prezydent Wenezueli, Chávez stwierdził, iż nadszedł czas, kiedy nieobowiązujące prawo, ale właściwe decyzje polityczne są niezbędne do dalszego rozwoju kraju. Przygotowuje dekret ustanawiający Zgromadzenie Konstytucyjne mające na celu nie przygotowanie nowej Konstytucji, ale „zreformowanie kraju i wprowadzenie nowego porządku prawnego stworzonego na wzór inny, niż obowiązujący dotychczas w Wenezueli”.[4] Powyższy dekret był w sprzeczności z artykułem 3 i 4 obowiązującej Konstytucji.
10 marca 1999
Chávez przygotowuje nowy dekret przyjęty przez podległych mu ministrów i dotyczący harmonogramu prac przyszłego Zgromadzenia Konstytucyjnego. [5] Ten dokument stał z kolei w sprzeczności z art. 3, 4 i 113 obowiązującej Konstytucji w odniesieniu do problemu zapewnienia proporcjonalnej reprezentatywności mniejszości w w/w instytucji. Powyższe pozwoliło Chavezowi uzyskać 95% miejsc w Zgromadzeniu Konstytucyjnym (zaledwie 30% wyborców zostało zarejestrowanych).
kwiecień 1999
W swoim liście do Sądu Najwyższego Wenezueli[6] H. Chávez oświadczył, iż tylko jego osoba „posiada wyłączną legitymizację, aby sprawować władzę w kraju”. Parlament w specjalnej ustawie nadał Chavezowi dodatkowe uprawnienia dot. kwestii finansowych. Umożliwiło to wprowadzenie przez prezydenta 51 nowych ustaw niekonsultowanych wcześniej ze Zgromadzeniem Narodowym.
sierpień/wrzesień 1999
Zgromadzenie Konstytucyjne przyjmuje regulamin, w którym przyznaje tej instytucji uprawnienia przekraczające te wynikające z Konstytucji. Powołano do życia specjalną komisję, której zadaniem było, w sprzeczności z artykułami 3, 4, 68, 69, 205, 207 i 208 obowiązującej konstytucji, pozbawienie stanowisk dotychczasowych sędziów i powołanie na ich miejsce nowych sędziów tymczasowych. W praktyce wielu z nich zajmuje te stanowiska do dnia dzisiejszego.
30 grudnia 1999
Zgromadzenie Konstytucyjne przyjęło tekst nowej Konstytucji, który był już wielokrotnie zmieniany. Biorąc pod uwagę fakt, iż cześć z w/w zmian nie otrzymała aprobaty Zgromadzenia Narodowego, a także nie zostało przeprowadzone powszechne glosowanie nad forsowanymi zmianami, istnieje opinia o istnieniu, co najmniej 3 wersji obowiązującej od 30 grudnia 1999 roku Konstytucji.
1 czerwca 2000
Zgromadzenie Konstytucyjne przyjmuje ustawę o telekomunikacji przyznając władzy wykonawczej znaczne uprawnienia dotyczące kontroli zawartości programowej środków przekazu. W praktyce oznaczało to znaczne ograniczenie wolności słowa.
listopad 2000
Nowa ustawa autoryzuje H. Chaveza do wprowadzenia, bez wcześniejszych konsultacji publicznych, kolejnych 50 ustaw dotyczących m.in.: gospodarowania ropa naftowa i kształtu reformy rolnej.
Sad Najwyższy w Wenezueli pod wpływem prezydenta Chaveza stwierdził, iż żadna z organizacji pozarządowych nie może otrzymywać od tej pory wsparcia finansowego z zagranicy, a wybory zarządów musza spełniać wszystkie wymogi określone przez Narodowy Komitet Wyborczy.
15 grudnia 2002
W swoim programie Aló Presidente Chavéz nakazał wojskowym, gubernatorom i urzędnikom publicznym ignorować orzeczenia sadów stojące w sprzeczności z dekretami oraz decyzjami przez niego podjętymi.[7]
grudzień 2002/luty 2003
Strajk pracowników narodowego koncernu petrochemicznego Petroleos de Venezuela (PDVSA), którzy domagają się m.in. ustąpienia prezydenta kraju Hugo Chaveza.
luty/marzec 2003
Prezydent Hugo Chávez zwolnił z pracy 18 tys. pracowników PDVSA sprzeciwiających sie kontroli państwa nad przedsiębiorstwem.
5 czerwca 2003
Niezgodnie z obowiązującą Konstytucją zakazano zagranicznym przedsiębiorstwom naftowym działającym na terytorium Wenezueli zatrudniać byłych pracowników PDVSA.
sierpień 2004
H. Chávez zdobywa większość głosów w referendum poparcia dla jego osoby.
30 stycznia 2005
W czasie V Światowego Forum Socjalnego Hugo Chávez stwierdza, iż Wenezuela będzie budować Socjalizm XXI Wieku.
20 maja 2005
Hugo Chávez ogłosił, że wprowadzona w życie w 2003 roku całkowita kontrola wymiany walut nie była jedynie instrumentem o charakterze tymczasowym, lecz od tego momentu stała się ważnym elementem strategii ekonomicznej kraju.
czerwiec 2005
Wenezuelski parlament, czyli jednoizbowe Zgromadzenie Narodowe, składa się teraz z 167 deputowanych - wyłącznie zwolenników Chaveza, ponieważ opozycja odmówiła udziału w wyborach. W tej sytuacji debata i głosowanie nad zmianami w konstytucji, jakich chce prezydent, byłyby sprowadzone - zdaniem opozycji - do czystej formalności.[8]
grudzień 2006
Hugo Chávez wygrywa kolejne wybory prezydenckie w Wenezueli. Obejmuje władzę w tym kraju na kolejnych 5 lat.
10 stycznia 2007
W swoim wystąpieniu inaugurującym kolejne 5 lat prezydentury zapowiada możliwość wprowadzenia zmian w Konstytucji, która umożliwiać będzie wielokrotną reelekcję.
31 stycznia/luty 2007
Zgromadzenie Parlamentarne przyznaje prezydentowi uprawnienie do rządzenia krajem poprzez wprowadzenie w ciągu najbliższych 18 miesięcy dekretów. Tematyka w/w dekretów nie została w jakichkolwiek sposób ograniczona. Prezydent podejmuje decyzje o nieprzedłużeniu koncesji stacji RCTV.
4 lutego 2007
Uroczyste odznaczenie uczestników wydarzeń z 1992 roku.
2 grudnia 2007
1 sierpnia 2008
Hugo Chávez ogłasza zamiar znacjonalizowania banku Banco de Venezuela należącego do hiszpańskiej grupy Santander.
19 sierpnia 2008
Przedstawiciele rządu wspierani przez oddziały gwardii narodowej przejmują kontrolę nad największą w Wenezueli cementownią należącą do meksykańskiego potentata tej branży - Cemex SAB. Przejęcie cementowni to najnowsza decyzja prezydenta Hugo Chaveza, który chce zbudować w Wenezueli socjalizm XXI wieku, nacjonalizując kolejne gałęzie przemysłu.
29 sierpnia 2008
Zgromadzenie Narodowe Wenezueli uchwaliło w pierwszym czytaniu ustawę, zgodnie z którą wszystkie stacje benzynowe mają zostać znacjonalizowane.
20 listopada 2008
Pomimo faktu, iż w wyborach do władz regionalnych i lokalnych Wenezueli zwyciężyła w większości stanów kraju Zjednoczona Partia Socjalistyczna Wenezueli (PSUV) prezydenta Hugo Chaveza, opozycja uzyskała lepsze rezultaty niż oczekiwano. Wygrała ona m.in. w Caracas oraz Miranda. Wenezuelczycy wybierali 22 gubernatorów, 328 merów i dwustu członków zgromadzeń stanowych. Było to już 14 głosowanie odkąd Chávez został wybrany w 1998 na prezydenta Wenezueli.
15 stycznia 2009
Wyznaczenie daty kolejnego referendum dotyczącego wprowadzenia poprawki do obowiązującej od 30 grudnia 1999 roku Konstytucji. Proponowana zmiana w w/w dokumencie odnosi sie do zaakceptowania nieograniczonej reelekcji na stanowisko prezydenta kraju oraz pozostałych stanowisk publicznych.[9]
18 stycznia 2008
Prezydent Hugo Chávez zawiesza działalność swojego programu Aló Presidente.
23 stycznia 2009
Hugo Chávez stwierdza, że w przypadku zwycięstwa opozycji w referendum dotyczącym wprowadzenia zmian w obowiązującej Konstytucji, programowanego na dzień 15 lutego 2009 roku, jego mandat wygaśnie w lutym 2013 i nie będzie on ubiegał się o ponowny wybór. [10]
{mospagebreak}
1. Cristina Marcano, Alberto Barrera (2004). Hugo Chávez sin Uniforme Una historia personal. Caracas, Random House Mondadori, s. 112.
2. El Universal, Caracas, 20 maja 1999.
3. Cf. http://internacional.eluniversal.com/2008/12/14/opi_art_la-camorra_1174998.shtml
4. Cf. http://www.urru.org/papers/1999_varios/1999_DiscursoTomaPosesionHCh.htm.
5. Gaceta Oficial 36658, Marzo 1999.
6. Cf. http://www.urru.org/papers/1999_varios/199904_CartaHCalTSJ.htm.
7. Cf. www.urru.org/papers/20021219_Amparo_NS.htm.
8. Cf. www.urru.org/papers/2006_varios/MD-49-06-ES-Venezuela-EOM-final%20report.pdf.
9. Cf. http://eleconomista.com.mx/notas-impreso/internacional/2009/01/15/venezuela-decidira-hay-reeleccion.
10. Cf. http://www.24horaslibre.com/internacionales/1232700809.php
Wolność w szwedzkim modelu państwa opiekuńczego
