Małgorzata Kacprzyk: Syryjska Koalicja Narodowa

• syria
• _bwschod

Koalicja Narodowa Syryjskich Sił Rewolucyjnych  i Opozycyjnych (National Coalition for Syrian Revolutionary and Opposition Forces) zwana w skrócie Syryjską Koalicją Narodową (Syrian National Coalition) to syryjskie ugrupowanie opozycyjne jednoczące kilkanaście mniejszych grup. Powstało 11 listopada 2012 r. w czasie spotkania w Doha. Miało służyć zjednoczeniu syryjskiej opozycji, aby ułatwić przekazywanie wsparcia z zagranicy, administrowanie kontrolowanymi przez rebeliantów terytoriami i budowanie nowej, wolnej od władzy Assadów, Syrii. Jej zadaniem było także nawiązanie ściślejszej współpracy z partnerami zagranicznymi i poprawienie międzynarodowej reprezentacji syryjskiej opozycji. Ten ostatni cel udało się zrealizować, Koalicja została szybko uznana przez społeczność międzynarodową. Za reprezentanta narodu syryjskiego uważa ją obecnie 120 państw, w tym Stany Zjednoczone, a także Unia Europejska, Liga Państw Arabskich i Rada Państw Zatoki. Główna siedziba Syryjskiej Koalicji Narodowej znajduje się w Kairze.

Ideą przyświecającą twórcom Koalicji było zjednoczenie ugrupowań działających poza Syrią z opozycjonistami działającymi w jej granicach. Misja ta jednak się nie powiodła, gdyż SKN nie uzyskała poparcia części grup rebelianckich, zwłaszcza radykalnych islamistów i lewicowego Narodowego Komitetu Koordynującego. Z kolei duży udział grup działających poza Syrią i syryjskich emigrantów, a także udzielane przez inne państwa poparcie podkopuje zaufanie opozycjonistów do SKN, która często postrzegana jest jako marionetka Zachodu.

Celem utworzenia Syryjskiej Koalicji Narodowej był jak najszerszy udział ugrupowań opozycyjnych. Jest to więc związek wielu grup reprezentujących szerokie spektrum poglądów. Najważniejsze z nich to:

• Wolna Armia Syryjska (Free Syrian  Army) jest największą opozycyjną grupą zbrojną i wojskowym ramieniem Koalicji. Powstała w sierpniu 2011 roku. Wkrótce podjęła współpracę z Syryjską Radą Narodową by jesienią 2012 stać się częścią Syryjskiej Koalicji Narodowej.
• Syryjska Rada Narodowa (Syrian National Council – SNC) jest związkiem grup opozycyjnych uformowanym w październiku 2011 r. w Stambule. Stanowi największy blok w Koalicji, w dużej części składa się z syryjskich imigrantów i jest nastawiona na bliską współpracę z Zachodem. Została jednak osłabiona skandalami korupcyjnymi, zarzuca się jej również brak szerokiego poparcia w samej Syrii. Zmusiło to SNC do szukania porozumienia z innymi grupami opozycyjnymi i utworzenia Syryjskie Koalicji Narodowej.
• Blok Demokratyczny (Democratic Bloc) to powstała w 1925 roku partia lewicowa, której priorytetami jest wolność i sprawiedliwość, w tym także sprawiedliwość społeczna.
• Ruch Rewolucyjny (Revolutionary Movement) jest powstałą w czerwcu 2011 r. grupą syryjskich emigrantów, którzy brali wcześniej udział w walkach w Syrii. Ich zadaniem było pierwotnie szerzenie wiedzy o sytuacji w Syrii.
• Demokratyczna Partia Arabskiej Unii Socjalistycznej (Democratic Party of the Arab Socialist Union) to powstała w 1864 r. jako stowarzyszenie związkowców chcących odtworzenia Zjednoczonej Republiki Arabskiej. Od początku brała udział w rewolucji, należała do założycieli Syryjskiej Rady Narodowej.
• Ruch „Razem dla wolnej i demokratycznej Syrii” (Movement Together for a Free and Democratic Syria) – powstał jako cywilna organizacja zrzeszająca intelektualistów w czerwcu 2011 roku, opowiada się za pokojowym rozwiązaniem konfliktu.
• Lokalne Komitety Koordynacyjne Syrii (Local Coordination Committees of Syria) – organizacja zrzeszająca przedstawicieli oddolnych stowarzyszeń opozycyjnych.

Problemem Syryjskiej Koalicji Narodowej są podziały wewnętrzne i trudności z zatrzymaniem w organizacji poszczególnych ugrupowań członkowskich. Co kilka miesięcy od Koalicji odłącza się pewna grupa organizacji niezadowolonych z jej działań lub nie widząca w niej możliwości prezentacji swoich poglądów. W czerwcu 2013 r. od Koalicji oderwała się Komisja Generalna Rewolucji Syryjskiej (Syrian Revolution General Commission) zrzeszająca ponad 40 ugrupowań opozycyjnych. W sierpniu 2013 roku 11 ugrupowań islamistycznych odłączyło się od Koalicji i utworzyło nowy związek, Front Islamski. Kolejnych kilkadziesiąt ugrupowań oderwało się od Koalicji w październiku.

Struktura polityczna i instytucje

Wszystkie ugrupowania wchodzące w skład Koalicji są reprezentowane w Zgromadzeniu Parlamentarnym, które liczy 114 członków. Największą reprezentację ma w nim Syryjska Rada Narodowa (22 członków), 15 przedstawicieli reprezentuje Wolną Armię Syryjską. Zgromadzeniu przewodzi prezydent Koalicji Ahmad al-Dżarba, mający poparcie grup plemiennych (w Zgromadzeniu reprezentuje Radę Plemion Rewolucyjnych) i blisko powiązany z Arabią Saudyjską. W skład władz Koalicji wchodzi także 3 wiceprezydentów i Sekretarz Generalny.

Syryjska Koalicja Narodowa utworzyła także rząd tymczasowy, którego celem jest – zgodnie z informacjami umieszczonymi na stronie organizacji – zapewnić ciągłość usług publicznych, zobowiązań prawnych i podstawowych świadczeń na wyzwolonych terytoriach. Od września 2013 r. przewodzi mu Ahmed Tomeh z Syryjskiej Rady Narodowej (przed wybuchem rewolucji był on założycielem i sekretarzem generalnym koalicji partii opozycyjnych Damasceńska Deklaracja dla Demokratycznej Przemiany Narodowej; za swoją aktywność był dwukrotnie aresztowany i więziony). Uznawana przez większość państw świata za legalnego reprezentanta narodu syryjskiego Koalicja posiada kilka przedstawicielstw za granicą nazywanych „ambasadami Syryjskiej Koalicji Narodowej”. Pierwsza z nich została otwarta w Doha w marcu 2013, obecnie podobne przedstawicielstwa działają we Francji, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Turcji, Niemczech i na Węgrzech.

Oficjalne zbrojne ramię Koalicji stanowi Wolna Armia Syryjska (Free Syrian Army – FSA), której zadaniem jest „zapobieżenie destrukcji Syrii”. Deklaruje ona działalność zgodną z prawem międzynarodowym i egzekwowanie odpowiedzialności członków za ewentualne jego naruszenia.  Na jej czele stoi składająca się z 30 osób Najwyższa Rada Wojskowa pod przewodnictwem gen. Salima Idrissa. Jej rolą jest koordynacja działalności FSA i planowanie strategiczne. Liczebność Wolnej Armii Syryjskiej jest bardzo trudna do oszacowania ze względu na duży udział lokalnych bojówek o zmiennej przynależności, według szacunkowych danych może liczyć nawet 100 tysięcy osób. Kontroluje zwłaszcza północną część kraju, gdzie jednak stopniowo ustępuje wobec ofensywy wojsk rządowych. Trwają walki o Aleppo, przedmieścia Damaszku i Qualamoun.

Stanowisko

Deklarowaną misją Syryjskiej Koalicji Narodowej jest zaprowadzenie w Syrii demokracji. Deklaracja zasad Koalicji wskazuje 5 podstawowych celów:

• doprowadzenie do końca przemocy w Syrii
• zapewnienie zgodnej z prawem, otwartej i demokratycznej przemiany politycznej
• zabezpieczenie ciągłości działania instytucji i struktur państwowych w demokratycznym i praworządnym państwie
• zabezpieczenie jedności narodu syryjskiego, zapewnienie nienaruszalności terytorialnej i suwerenności państwa
• pociągnięcie do odpowiedzialności wszystkich odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne.

Syryjska Koalicja Narodowa dąży do obalenia reżimu Assada drogą militarną lub pokojową. Droga pokojowa ma zakładać utworzenie rządu przejściowego w zgodzie z Komunikatem Genewskim z lipca 2012, a więc w oparciu o zgodę obu stron konfliktu. Koalicja stale apeluje o większe zaangażowanie innych państw na rzecz syryjskiej opozycji, poparła ataki na cele w Syrii w związku z użyciem broni chemicznej pod Damaszkiem.

Sprawa udziału w konferencji Genewa II głęboko podzieliła Koalicję, niektóre z wchodzących w jej skład ugrupowań zdecydowanie odrzuca możliwość prowadzenia rozmów z reżimem Assadów. We wrześniu 2013 Ahmed al-Dżarba zapowiedział uczestnictwo Koalicji w rozmowach z reżimem. Stwierdzenie to wywołało liczne kontrowersje, gdyż po długich wewnętrznych negocjacjach ostateczna decyzja w tej sprawie zapadła dopiero 11 listopada. Prezydent Syryjskiej Koalicji Narodowej ma osobiście uczestniczyć w planowanej na 22 stycznia 2014 konferencji w Genewie. Udział Koalicji w rozmowach zależy jednak od spełnienia przez rząd syryjski jej postulatów. Obejmują one zarówno podjęcie pewnych działań przed konferencją (dostęp organizacji humanitarnych do kontrolowanych przez armię obszarów, uwolnienie więźniów politycznych) jak i warunki wyjściowe przyszłego porozumienia. Koalicja domaga się gwarancji, że wskutek negocjacji utworzony będzie rząd tymczasowy i że w rządzie tym żadnej roli nie będzie pełnił Baszar al-Assad. Warunków tych nie akceptuje reżim, Koalicja domaga się od światowych mocarstw zwiększenia wobec niego presji i zmuszenie do przystąpienia do rozmów na wskazanych warunkach.

Koalicja na arenie międzynarodowej

Syryjska Koalicja Narodowa jest uznawana za przedstawiciela (w wielu przypadkach za jedynego przedstawiciela) narodu syryjskiego przez 120 państw, w tym Stany Zjednoczone i państwa Unii Europejskiej. Ma także silne poparcie ze strony Turcji oraz państw Zatoki, w tym zwłaszcza Arabii Saudyjskiej i Kataru. Już w marcu 2013 uzyskała członkostwo w Lidze Państw Arabskich, jednak udział w pracach tej organizacji bierze dopiero od listopada ze względu na konieczność powołania rządu tymczasowego. Gorzej układają się stosunki Koalicji z sojusznikami syryjskiego rządu: Iranem i Rosją. Blok syryjskiej opozycji dąży jednak do rozmów z przedstawicielami Iranu jeszcze przed rozpoczęciem konferencji w Genewie. Z kolei w listopadzie br. sekretarz generalny Koalicji Badr Jamous spotkał się z rosyjskim specjalnym wysłannikiem na Bliski Wschód Michaiłem Bogdanowem.

Pozycja jedynej uznawanej reprezentacji narodu syryjskiego czyni z Koalicji główną organizację odpowiedzialną za dystrybucję pomocy międzynarodowej w różnej formie, w tym w uzbrojeniu. Jednak 11 grudnia 2013 roku Stany Zjednoczone wstrzymały dostawy udzielanej od kwietnia pomocy w postaci niebędącego bronią wyposażenia wojskowego po tym, jak wskutek zajęcia magazynów FSA przez bojowników Frontu Islamskiego duża część przesłanego zaopatrzenia znalazła się w rękach ekstremistów. Niedostatek uzbrojenia i wyposażenia jest jednym z czynników utrudniających działania bojownikom Koalicji, co z kolei zniechęca niektóre ugrupowania to uczestnictwa w niej.

Syryjska Koalicja Narodowa cieszy się szerokim uznaniem i jest bardzo aktywna na arenie międzynarodowej. Jednak nie udało jej się przekonać mocarstw o konieczności interwencji w Syrii, nie kontroluje także całości pomocy humanitarnej przekazywanej przez jej sojuszników. Niektóre państwa wolą część pieniędzy i zaopatrzenia przekazać bezpośrednio przyjaznym sobie grupom, co podkopuje pozycję Koalicji. Jednak świat potrzebuje jednego głosu syryjskiej opozycji, a zadania tego podjęła się Syryjska Koalicja Narodowa.

Zarzuty

Syryjska Koalicja Narodowa ma wielu wrogów zarówno w syryjskim rządzie jak i pośród  rebeliantów. Stawiane jest jej kilka zarzutów, spośród których najważniejszym jest zbyt słaby związek z Syrią i brak reprezentatywności. Koalicja nie zrzesza wszystkich ugrupowań opozycyjnych, nie należą do niej m.in. najważniejsze ugrupowania islamistyczne, które utworzyły własną koalicję: Front Islamski. Z kolei próba jak największego poszerzenia liczebności organizacji osłabia jej jedność wewnętrzna. Syryjska Koalicja Narodowa jest zbiorem ugrupowań o różnych poglądach, którym często trudno jest dojść do porozumienia w najważniejszych kwestiach.

Przeciwnicy Koalicji zarzucają jej także, że zrzesza ludzi z zewnątrz. Wśród jej władz dominują syryjscy emigranci, którzy znaczną część swego życia spędzili w państwach zachodnich. Zdaniem wielu Syryjczyków członkowie Koalicji są oderwani od trudnej sytuacji w pochłoniętym wojną kraju. Także wyraźne poparcie Zachodu i państw Zachodu podkopuje zaufanie do Koalicji, która jawi się jako marionetka. Zdecydowane stanowisko w sprawie konsekwencji użycia broni chemicznej nie przysporzyło Koalicji zwolenników w Syrii.

Niektóre z odrywających się od Koalicji grup jako przyczynę podaje nieskuteczność jej działania. Rządowi Tomeha i całemu ugrupowaniu zarzuca się nieefektywność w rozdzielaniu otrzymywanej pomocy, niegospodarność i korupcję. Koalicji nie udało się także zrealizować jej głównych zadań, to jest zjednoczenia syryjskiej opozycji i uzyskania międzynarodowego poparcia dla walki z reżimem. Rebelianci są nadal silnie podzieleni a Koalicja reprezentuje jedynie niektóre ugrupowania. Także brak zdecydowanej akcji ze strony mocarstw poczytywane jest za przejaw braku skuteczności działania Koalicji.

Na podstawie:
etilaf.org – oficjalna strona Syryjskiej Koalicji Narodowej
reuters.com
abc.net.au
bbc.co.uk
nytimes.com
aljazeera.com
pbs.org
washingtonpost.com
syrianobserver.com
voiceofrussia.com
huffingtonpost.com
carnegie-mec.org

 

Syryjskie ugrupowania opozycyjne