Przyszłość Europy
Zmiany w Unii Europejskiej coraz bardziej dążą do wykształcenia twardego jądra integracji skoncentrowanego na ratowaniu strefy euro oraz wzmocnieniu jej przed zewnętrznymi turbulencjami w postaci drugiej fali kryzysu.
Zmiany instytucjonalne
Od momentu uchwalenia pierwszego pakietu pomocowego dla Grecji w maju 2010 r. przywódcy europejscy zastanawiają się jak wzmocnić konstrukcję Unii Gospodarczej i Walutowej przy jednoczesnym zwiększeniu przejrzystości reguł rządzących w UE oraz transparentności procedur demokratycznych w podejmowaniu decyzji. Jednocześnie po Europie ciągle krąży pytanie o przyszłość Grecji w strefie euro (tzn. jej wypłacalność i możliwość dalszego posługiwania się walutą euro). Wraz z częściowo pozytywnym raportem „troiki” złożonej z przedstawicieli Europejskiego Banku Centralnego (EBC), Komisji Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) Ateny mogą liczyć na przedłużenie okresu na skonsolidowanie budżetu o dwa lata. Nie doprowadzi to jednak do zredukowania zadłużenia sięgającego obecnie ok. 160 proc. PKB.
Głównymi zmianami wprowadzonymi przez Unię Europejską było uchwalenia szeregu reform instytucjonalnych wzmacniających dyscyplinę fiskalną UE. W pierwszym etapie zmian ustanowiono tzw. sześciopak, semestr europejski, pakt Euro-Plus oraz pakt fiskalny. Ponadto przekształcono mechanizm EFSF w permanentnie działający EMS, który ma pomóc w zdobywaniu kapitału dla państw pogrążonych w kryzysie oraz w przyszłości ma być jednym z elementów unii bankowej w zakresie rekapitalizacji banków.
Ważnym głosem w dyskusji nad koncepcją przyszłości Unii jest projekt przedstawiony przez przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana van Rompuya, który wraz z Przewodniczącym Parlamentu Europejskiego oraz Przewodniczącym Komisji Europejskiej stworzył rodzaj mapy drogowej mającej służyć za podstawę wewnątrzunijnych rozmów na temat wzmocnienia uprawnień KE oraz zmiany wyboru przewodniczącego KE na rzecz elekcji bezpośredniej dokonywanej przez obywateli. W tym duchu obradowała również grupa ministrów spraw zagranicznych pod przewodnictwem niemieckiego szefa dyplomacji, Guido Westerwelle, której konkluzje zmierzają w kierunku pogłębienia integracji oraz jej rozszerzenia na kolejne obszary. Znaczącym wątkiem w tej debacie było październikowe wystąpienie kanclerz Merkel w Bundestagu oraz listopadowa dyskusja z jej udziałem w Parlamencie Europejskim gdzie wskazała na najważniejsze jej zdaniem osie pogłębienia współpracy: ujednolicenie polityki finansowej, wzmocnienie polityki fiskalnej i gospodarczej oraz większe powiązanie parlamentów narodowych i Parlamentu Europejskiego w procesie decyzyjnym UE. W naszym Raporcie Tygodnia przedstawiamy materiały źródłowe do powyższych zagadnień z przeświadczeniem, iż Polska dyskusja na ten temat jest uboższa o zbyt rzadkie odwoływanie się do materiałów oryginalnych. Przeanalizowanie dostępnych dokumentów pozwoli nam lepiej zrozumieć kierunki dyskusji nad przyszłością UE i zająć wobec niej własne stanowisko.
Zmiany społeczne
Wraz z diametralnymi przekształceniami strefy euro oraz całej UE (tworzenie różnych poziomów integracji) i pogłębiającym się kryzysem gospodarczym obserwujemy w Europie tendencje do separatyzmów oraz narodowego podejścia w ramach poszczególnych państw. Odnosi się to zarówno do społeczności próbujących ponownie zaznaczyć swoją obecność na mapie Europy (Bawaria, Katalonia, Szkocja) lub przedefiniować swoją obecność w UE, w przypadku Brytyjczyków. Ten ostatni element zmian w Europie jest drugą częścią naszego Raportu. Staramy się wskazać na wewnętrzne determinanty zmiany lub kontynuacji podejścia poszczególnych państw i regionów do kwestii europejskich. Zapraszamy do lektury.
Małe jest piękne, ale lepiej żyje się w grupie - kryzys gospodarczy a separatyzm w UE
Kryzys ekonomiczny pustoszy kolejne kraje europejskie i powoduje wzrost tendencji separatystycznych w niektórych regionach, które nie chcą płacić na innych lub chcą wykorzystać trudną sytuację gospodarczą dla własnych celów. Najsilniej dążenia niepodległościowe uwydatniają się w Katalonii, Kraju Basków, Szkocji i Bawarii. Jednakże do rozpadu tych państw jeszcze daleko.
Wielka Brytania: rozluźnić relacje i zachować wpływy
Jeśli ostateczna propozycja nowego budżetu Unii obejmować będzie zwiększenie środków ponad inflację to premier Cameron ogłosi weto. Ma na to poparcie w kraju, choć wielu jego partyjnych kolegów preferowałoby, aby walczył nie o zamrożenie, ale o poważną redukcję budżetu. Dziś prawie połowa Brytyjczyków zagłosowałaby za wyjściem z Unii, ale rząd na razie nie planuje referendum. Zamiast tego, aby w pełni przygotować się do „dyskusji o przyszłości Europy” William Hague zarządził przegląd wszystkich 32 obszarów relacji z UE.
Katalonia - nowe państwo w Europie?
Właśnie takie hasło przyświecało uczestnikom dorocznego marszu Katalończyków, który przeszedł ulicami Barcelony we wtorek (11.09.2012) w 298. rocznicę zdobycia miasta przez wojska Filipa V. Tegoroczny marsz miał wyjątkową wymowę - po raz pierwszy w historii zgromadził tak ogromną liczbę uczestników.
Zbigniew Brzeziński: Tylko w pełni zintegrowana Europa będzie prawdziwą Europą
Globalna dominacja jednej potęgi nie jest już możliwa, a odpowiedzialne kraje muszą dążyć do współpracy geopolitycznej. Europa ma szansę i historyczny obowiązek kształtować dzisiejszy świat i wspólnie z Ameryką uczestniczyć w tej kooperacji.
Dokumenty i źródła
1. Prace pod kierunkiem Hermana van Rompuya: “TOWARDS A GENUINE ECONOMIC AND MONETARY UNION” Report by President of the European Council; Towards a genuine economic and monetary union Interim Report
2. Prace z inicjatywy Guido Westerwelle: Final Report of the Future of Europe Group
3. Niemiecka wizja wzmocnienia współpracy: Wystąpienia rządowe Angeli Merkel w Bundestagu (18.10.2012)
4. Pakt Fiskalny
Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych podmiotów powiązanych w Unii Europejskiej i Polsce
