Joanna Łupińska: Lakshmi Mittal - indyjski krezus

• indie
• _azjanews

Lakshmi Mittal, noszący imię indyjskiej bogini szczęścia, jest niekwestionowanym stalowym magnatem. Ten wywodzący się z Indii biznesmen stoi na czele koncernu Arcelor Mittal, największego na świecie producenta stali.

Mittal jest najbogatszym człowiekiem w Indiach, Azji oraz w Wielkiej Brytanii, gdzie mieszka od lat, oraz drugim najbogatszym w Europie, po Francuzie Bernardzie Arnault. Według najnowszej listy miliarderów Forbesa z listopada 2011 r., Lakshmi Mittal jest szóstym najbogatszym człowiekiem świata, posiadającym majątek wielkości 31,1 mld dolarów.

Sześćdziesięciojednoletni Lakshmi Mittal zarządza szeregiem firm. Wśród nich najważniejszą jest grupa Arcelor Mittal, powstała w wyniku fuzji największych na świecie stalowych firm: Mittal Steel i Arcelor. Koncern w 44 proc. jest własnością rodziny Mitallów, zaś Lakszmi Mittal jest jego prezesem i szefem operacyjnym, co w praktyce daje mu pełną kontrolę nad całą firmą. Grupa Arcelor Mittal notowana jest na giełdach papierów wartościowych w Nowym Jorku, Amsterdamie, Paryżu, Brukseli, Luksemburgu oraz na hiszpańskich giełdach w Barcelonie, Bilbao, Madrycie oraz w Walencji. Obecna jest w 27 krajach świata (także w Polsce), gdzie zarządza kilkudziesięcioma hutami i stalowniami oraz szeregiem kopalni i innych obiektów przemysłowych. Koncern zatrudnia około 280 tysięcy pracowników w oddziałach firmy znajdujących się w 60 krajach. W 2011 r. Arcelor Mittal odnotował dochody w wysokości 94 mln dolarów, produkując prawie 92 mln ton stali, co stanowiło 6 proc. światowej produkcji.

Hinduski miliarder jest bardzo aktywnym działaczem. Jest niezależnym dyrektorem grupy Goldman Sachs oraz członkiem rady nadzorczej Goldman Sachs Media/Film IP Group, członkiem zarządu European Aeronautic Defence and Space Company (EADS), potężnej europejskiej firmy lotniczej i zbrojeniowej, członkiem Światowego Stowarzyszenia Stali, zasiada w krajowych radach doradczych związanych z inwestycjami zagranicznymi w Kazachstanie, Południowej Afryce, Ukrainie i Mozambiku. Dofinansowuje szereg wyższych uczelni, takich jak np. University of Pensylvania, West Coast University, Kellogg School of Management, czy też Indian School of Business. Jeśli chodzi o sport, to jest sponsorem indyjskiego Mittal Champions Trust, oraz posiada 20 proc. udziałów londyńskiego klubu futbolowego Queen Park Rangers. Był także zagorzałym orędownikiem organizacji Piłkarskich Mistrzostw Europy w Polsce i na Ukrainie w 2012 r.

Początki kariery Mittala i powstanie koncernu Arcelor Mittal

Lakshmi Narayan Mittal urodził się w 1950 r. w Radżastanie w północno-zachodnich Indiach. Rodzina Mittala zaliczała się do średnio zamożnej kasty Marwari Aggarwal, zamieszkującej pogranicze indyjsko-pakistańskie. Jego ojciec Mohal Lal Mittal, początkowo pracował jako handlarz złomu w Karaczi (dzisiejszy Pakistan). Po upadku imperium brytyjskiego i podziale Indii, rodzina Lakshmiego przeniosła się do Kalkuty. Jego ojciec wraz z kilkoma innymi osobami zaryzykował i kupił bankrutującą miejscową hutę, a następnie już samodzielnie zainwestował w kilka małych hut znajdujących się w kiepskiej kondycji finansowej. W tamtym okresie kształtowania się indyjskiej państwowości, w atmosferze panującego chaosu, prywatni przedsiębiorcy mogli dość swobodnie prowadzić interesy. Dzięki temu Mittalowie w 1976 r. założyli „Ispat” (z sanskrytu „stal”) rodzinne przedsiębiorstwo metalurgiczne. W początkowym okresie przedsiębiorstwo rozwijało się bardzo prężnie i dawało rodzinie Mittalów dosyć pokaźne zyski.

W międzyczasie, po przeprowadzce do Kalkuty, młody Lakshmi poszedł do szkół, a następnie na studia w prestiżowym St. Xavier College. Studia ukończył w 1969 r. uzyskując stopień Bachelor of Commerce. Już w trakcie studiów rozpoczął pracę w jednej z hut ojca. Po ukończeniu studiów, mając zaledwie 20 lat, został dyrektorem w firmie ojca zajmującej się produkcją drutu. Swoją dyrektorską karierę rozpoczął od wyśrubowywania cen i obniżania kosztów produkcji poprzez stosowanie gorszego gatunku surowców sprowadzanych z różnych stron świata. W 1976 r., kiedy jego rodzina założyła rodzinne przedsiębiorstwo stalowe w Indiach, Mittal stworzył jego międzynarodowy oddział, zaczynając od zakupu zakładu stalowego w Indonezji.

Rok 1976 był dla niego bardzo ważny, zawarł wtedy małżeństwo z Ushą, córką bogatego finansisty oraz powołał do życia własną firmę Lakshmi Narayan Mittal (LNM), zajmującą się wykupem nierentownych hut oraz przekształcaniem ich w nowoczesne zakłady produkcyjne. Powszechną praktyką stosowaną w przejmowanych przedsiębiorstwach było drastyczne obniżanie kosztów oraz masowe zwolnienia. Spotykało się to ze sprzeciwem pracowników oraz wywoływało konflikty z miejscowymi społecznościami. Mittala zaczęto oskarżać o wprowadzanie „niewolniczych” warunków pracy. Oskarżenie to nabrało szczególnego wydźwięku, kiedy w kontrolowanych przez niego kopalniach doszło do serii śmiertelnych wypadków. Pomimo negatywnej opinii publicznej firma Mittala rozwijała się nadal i dokonywała kolejnych trafionych zakupów. W 1989 r. Mittal kupił za bezcen upadającą hutę na Trynidadzie, a w dwa lata później doprowadził do przejęcia kontroli nad kombinatem Sicartoa, trzecim co do wielkości zakładem metalurgicznym w Meksyku. W 1994 r. doszło do rozłamu w rodzinnym biznesie, o którym do dziś cała rodzina milczy. Z tego powodu w 1995 r. Lakshmi przeniósł siedzibę swojej firmy do Londynu i zerwał wszelkie kontakty z rodziną. Po rozłamie Lakshmi przejął całkowitą kontrolę nad zagranicznymi operacjami firmy, między innymi w Indonezji, Trynidadzie i Tobago oraz w Meksyku, podczas gdy w ręku ojca, braci i reszty rodziny pozostała indyjska część interesów rodzinnej spółki, która działa do dziś pod nazwą Ispat Industries Ltd.

Kolejne udane przejęcia i inwestycje w różnych częściach świata umożliwiły Mittalowi dalszą ekspansję i globalizację firmy. W grudniu 2004 r. z połączenia Ispat International oraz Lakshmi Narayan Mittal (LNM) powstał nowy koncern metalurgiczny pod nazwą Mittal Steel. Równocześnie rozszerzono zakres działań firmy na takie branże jak transport, produkcja energii elektrycznej, górnictwo i dystrybucja. W czerwcu 2006 r. firma Mittal Steel osiągnęła porozumienie ze spółką Arcelo, co zaowocowało powołaniem nowej firmy pod nazwą Arcelor Mittal. W wyniku tej fuzji powstał największy koncern metalurgiczny świata. W nowej firmie zabezpieczono dla akcjonariuszy Arcelora 50,5 proc. udziałów, natomiast dla rodziny Mittal 43,6 proc. Ponieważ udziałowcy Arcelora byłi zdecentralizowani, w praktyce oznaczało to podporządkowanie nowego koncernu Lakshmi Mittalowi, tym bardziej, że zagwarantował on sobie kluczową pozycję prezesa i szefa operacyjnego firmy. Oprócz produkcji żelaza i stali zjednoczony koncern objął swoją działalnością branżę budowlaną, artykułów gospodarstwa domowego, samochodową oraz wydobywczą. Prowadzi także badania w dziedzinie najnowszych technologii.

Pozycja w społeczeństwie

Najbogatszy człowiek w Indiach mieszka na stałe w Londynie. Pomimo, że pragnie uchodzić za człowieka skromnego, filantropa, jednakże nie da się nie zauważyć, że Lakshmi Mittal bardzo dba o zachowanie odpowiedniej do swoich zarobków pozycji i prestiżu. Jego dom przy Bishop’s Avenue, znajdujący się w ekskluzywnej dzielnicy Londynu Kensington Palace Greens, był w czasie jego kupna najdroższym budynkiem świata. W 2004 r. Lakshmi Mittal odkupił go za równowartość 57 mln funtów (128 mln dolarów) od Bernie Ecclestone’a, właściciela i organizatora wyścigów samochodowych Formuły 1. Graniczący z jednej strony z pałacykiem sułtana Brunei, a z drugiej strony z posesją należącą do króla Arabii Saudyjskiej (dawniej rezydencją księżnej Diany) dom, oprócz 12 sypialni, posiada okazałą galerię sztuki, wielką salę balową, łaźnię turecką oraz basen udekorowany drogimi kamieniami, z sufitem wspartym na marmurowych filarach. Podobno surowiec, z którego te filary zostały wykonane, pochodzi z kamieniołomów, które dostarczały marmur dla budowy Tadż Mahal. Stąd też ten ekstrawagancki pokaz bogactwa został nazwany „Tadż Mittal”.

Oprócz tego budynku Mittal posiada jeszcze dwa domy w tej samej luksusowej dzielnicy Londynu. Jeden kupił za 117 mln funtów swemu synowi Aditya Mittalowi, ożenionemu z Meghą Mittal, właścicielką niemieckiej luksusowej marki Escada. Drugi natomiast za 70 mln funtów swej córce Vanisha Mittal Bhatia, która poślubiła Amita Bhatia, londyńskiego bankiera i filantropa.

Warto w tym miejscu dodać, że zaręczyny i ślub Vanishy Mittal z Amitem Bhatią w 2004 r. były niezwykłym wydarzeniem, które pokazało światu pozycję Mittalów. Z tej okazji Lakshmi Mittal wyprawił córce huczne zaręczyny w Wersalu i słynnych Ogrodach Tuileries. Dwa dni później odbyła się ceremonia zaślubin we francuskim zamku Vaux le Victome. Ponad tysiąc gości zwożono do Francji piętnastoma boeingami wynajętymi specjalnie na tę okazję od Air India.

Z drugiej strony Lakshmi Mittal próbuje uchodzić za człowieka skromnego i filantropa. Razem z fundacją żony Ushy Mittal, która wspiera edukację w Indiach, oraz rządem Radżastanu, w 2002 r. założył w Dżajpurze szkołę pod nazwą LNM Institute of Information Technology (LNMIIT). Natomiast w 2009 r. w partnerstwie z Bharatiya Vidya Bhavan (indyjskie towarzystwo wspierające rozwój edukacji) ufundował w New Delhi Usha Lakshmi Mittal Institute of Management.

Mittal wspiera także indyjskich sportowców. Po tym jak w igrzyskach olimpijskich w 2000 r. Indie zdobyły tylko jeden, srebrny medal, indyjski miliarder zdecydował ustanowić powiernictwo „Mittal Champions Trust” i przeznaczyć 9 mln dolarów na przygotowanie 10 indyjskich lekkoatletów na kolejne igrzyska. Dla przykładu, w 2008 r. Mittal nagrodził Abhinava Bindra piętnastoma mln rupii indyjskich (300 tyś. dolarów) za zdobycie Indiom pierwszego olimpijskiego, złotego medalu.

Miliarder Lakshmi Mittal wydaje się na tle indyjskiego społeczeństwa, w którym połowa mieszkańców żyje za jednego dolara dziennie, istnym współczesnym maharadżą. O takim stylu życia, które prowadzi Mittal i jego rodzina, przeciętny Hindus nie jest w stanie nawet marzyć. Być może dlatego wybrał życie w Europie, gdzie nie ma aż tak ogromnych dysproporcji materialnych i społecznych.

Na podstawie:
Jerzy Wachsberger, „Lakshmi Mittal i jego światowe imperium”, Gazeta Finansowa, 19.05.2008
„The World’s Billionairs”, www.forbes.com
www.arcelormittal.com
www.en.wikipedia.org/wiki/Lakshmi_Mittal