Przemysław Michalak: 15 lat współpracy Chiny-ASEAN

• asean
• chiny
• _azjanews
• _chiny
• _dwschod

Przez dwa dni, poczynając od poniedziałku 30 października, w mieście Nanning (ośrodku administracyjnym regionu autonomicznego Guangxi) odbył się szczyt państw skupionych w ASEAN i Chińskiej Republiki Ludowej. Celem szczytu było pogłębienie wolnego handlu jak i podniesienie wśród państw regionu wzajemnego zaufania. Chińscy eksperci do spraw polityki międzynarodowej wierzą, że szczyt, który odbył się w 15. rocznicę rozpoczęcia współpracy między ChRL a ASEAN-em wprowadzi relacje między wyżej wymienionymi podmiotami na zupełnie nowy poziom. Wśród biorących udział w szczycie znaleźli się prezydent Filipin Gloria Macapagal-Arroyo, Sułtan Brunei Hassanal Bolkiah, premier Kambodży Hun Sen, prezydent Indonezji Susilo Bambang Yudhoyono, premier Laosu Bouasone Bouphavanh, premier Malezji Abdullah Ahmad Badawi, premier Związku Myanmar generał Soe Win, premier Singaporu Lee Hsien Loong, premier Tajlandi Surayuda Chulanont, premier Wietnamu Nguyen Tan Dung oraz Sekretarz Generalny ASEAN-u Ong Keng Yong. Po raz pierwszy w historii, przedstawiciel Chin oraz dziesięciu przedstawicieli państw ASEANu spotykali się w Chinach, co może symbolizować kierunek rozwoju organizacji.

Oprócz oficjalnych rozmów, premier ChRL, Wen Jiabao przeprowadził rozmowy dwustronne z każdym z przybyłych liderów. Rozmowy te miały za zadanie scementować dwustronne, przyjazne stosunki z każdym z państw jak i zarysować generalny kierunek rozwoju współpracy Chin i ASEAN-u, organizacji założonej w 1967 roku na podstawie Deklaracji z Bangkoku z 8 sierpnia tegoż roku. ChRL nawiązała stosunki dyplomatyczne z wszystkimi członkami ASEANu w 1991 roku, a pełną współpracę z organizacją rozpoczęła 10 lat temu. Rozmowy dwustronne przypieczętowano we wtorek podpisaniem przez Chiny dziesięciu kontraktów inwestycyjnych z dziesięcioma członkami ASEAN-u o łącznej wartości 600 milionów dolarów (zgodnie z danymi przedstawionymi przez chińskie ministerstwo handlu). Ponad to, Export-Import Bank of China obiecał uruchomić preferencyjne pożyczki dla chińskich firm, chcących inwestować w państwach ASEAN-u w wysokości 5 miliardów $. Ten ogromny program zostanie uruchomiony jeszcze w tym roku. Wen Jiabao powiedział na spotkaniu przywódców państw Azji południowej i wschodniej, że „skoro Chiny zobowiązały się już rok temu do uruchomienia takiego planu to Chiny dotrzymają słowa.” Jak dotychczas pożyczki udostępnione przez Export-Import Bank of China, opiewają na kwotę 6,3 miliarda dolarów. Dzięki takim pożyczkom możliwe były inwestycje w elektrownie w Indonezji, fabryki tekstyliów w Tajlandii, stocznie i przetwórnie cukru w Wietnamie czy 30 różnych projektów w Singapurze. Bank (będący własnością państwa), od czasu swego założenia w 1994r. stał się głównym kanałem umożliwiającym działalność chińskich eksporterów z dziedzin mechanicznych, elektronicznych czy technologii wysoko-zaawansowanych.

Podstawowym celem współpracy Chiny-ASEAN jest "strategiczne partnerstwo nastawione na pokój i dobrobyt", które zostało potwierdzone we wspólnym porozumieniu podpisanym w poniedziałek. We wtorek natomiast, premier Wen i Gloria Arroyo, pełniąca obecnie funkcję prezesa ASEAN-u (stanowisko to jest rotacyjne) oświadczyli, że „obydwie strony uzupełniają się nawzajem jeśli chodzi o surowce, strukturę przemysłu i handlu. Obydwie strony notują także bezprecedensowy rozwój gospodarczy.” Według chińskich statystyk handel dwustronny między Chinami a ASEAN-em rósł o 20% rocznie przez ostatnie 15 lat osiągając wielkość 130 miliardów dolarów w zeszłym roku, piętnastokrotnie więcej niż w 1991 roku. Chiny to dziś czwarty pod względem wielkości wymiany handlowej partner ASEANu, natomiast ASEAN to dziś również czwarty pod względem wielkości partner handlowy Chin. Wolumen handlu ma wynieść 200 miliardów $ w roku 2008, na dwa lata przed planowanym uruchomieniem strefy wolnego handlu Chiny-ASEAN. Wedle ramowych ustaleń, Chiny oraz pięć państw założycielskich (Indonezja, Malezja, Filipiny, Singapur, Tajlandia) plus Brunei ma nałożyć zerową stawkę celną na większość produktów (7000 różnych gatunków). Cztery pozostałe państwa mają wprowadzić podobne regulacje w 2015r.

Według prognoz Banku Światowego, jeżeli plany te dojdą do skutku to strefa wolnego handlu Chiny-ASEAN stanie się jednym z najbardziej wpływowych graczy w obrębie regionu Azja-Pacyfik. 11 byłych mężów stanu Chin i państw ASEAN-u skupionych w EPG (the ASEAN-China Eminent Persons Group) stwierdziło w swoim raporcie, że poprzez wielostronne forum i mechanizmy współpracy regionalnej państwa te, powinny promować większą współpracę na płaszczyznach politycznej, obronnej i bezpieczeństwa. Raport podsumowuje rok współpracy w ramach EPG, ocenia współpracę Chin oraz ASEAN-u na przestrzeni ostatnich 15 lat oraz podpowiada jak powinna wyglądać ta współpraca w ciągu następnych 15 lat. Raport wskazuje na wzmocnienie współpracy w dziedzinach takich jak bezpieczeństwo morskie, nielegalne migracje, terroryzm i zorganizowaną przestępczość transnarodową oraz zarządzanie i pomoc w przypadku klęsk żywiołowych. Według Glorii Aroyyo, współpraca między Chinami i ASEANem od 1991r. była najbardziej dynamicznym zjawiskiem w polityce międzynarodowej tego okresu.

Dzisiaj, wiele zobowiązań jest realizowanych przed czasem, jak na przykład porozumienie o strefie wolnego handlu do 2010r., które ma docelowo ma objąć 1,8 miliarda ludzi czyli 1/3 ziemskiej populacji. Już teraz, na podstawie tzw. "programu wczesnych zbiorów" wiele produktów jest obłożonych zerową stawką celną. Prezydent Aroyyo cieszy się z pogłębiającej się współpracy z Chinami, gdyż usamodzielnia to region i czyni go mniej zależnym od rynków amerykańskich i europejskich, co tak naprawdę ma świadczyć o dojrzałości politycznej regionu.

Ciekawostki:

- równolegle do szczytu Chiny-ASEAN odbywał się China-ASEAN Expo' oraz szczyt biznesowo-inwestycyjny, którego motywem przewodnim było hasło „jedna potrzeba, jedna przyszłość” (one need, one future). Spotkania takie zainicjowano podczas konferencji ASEAN plus jeden w 2003r.

- aby w pełni wykorzystać obecnie nadarzające się szanse oraz klimat prosperity, premier Wen Jiabao zaproponował pięciopunktowy plan, którego realizacja ma jeszcze bardziej związać ze sobą gospodarki regionu, te pięć punktów to: wzrost handlu, współpraca w inwestycjach, zwiększenie kooperacji w dziedzinach technologii i gospodarki, budowa strefy wolnego handlu Chiny-ASEAN i rozwijanie subregionalnej współpracy pomiędzy Chinami a ASEAN-em (np. East ASEAN Growth Area (BIMP-EAGA), Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle lub Greater Mekong Sub-region Economic Cooperation Program (GMS)).

http://www.chinanews.cn/
http://www.china.org.cn/