Aleksandra Żebrowska: Bezpieczeństwo granic UE: podsumowanie wydarzeń w lipcu i sierpniu

• dania
• granice
• imigranci
• prezydencja
• ue
• _ue

Polityka imigracyjna i bezpieczeństwa odgrywa niezmiernie istotną rolę, nawet jeżeli dużo się o niej nie mówił. Wydarzenia związane z masową emigracją blisko 2,5 tys. uchodźców z Afryki Północnej na włoską wyspę Lampedousę wywołały dyskusje na temat  zagrożeń płynących z wolności przepływu osób w strefie Schengen. W konsekwencji Włosi i Francuzi zdecydowali się przywrócić na krótki czas kontrole graniczne. Jedna z najbardziej dostrzegalnych wolności wypracowanych w procesie integracji została zachwiana.
Jednak to decyzje władz duńskich wywołały największe wzburzenie w Europie. Przywrócenie kontroli celnych na granicach było ostro krytykowane przez wszystkie państwa Unii. Premier Donald Tusk podczas wystąpienia w Parlamencie Europejskim, inaugurującym polską prezydencję, wyraził zdecydowany sprzeciw wobec wprowadzania barier w ruchu wewnątrz Wspólnoty pod pretekstem walki z migracją. W swojej obronieDuńczycy przekonywali, że kontrolowane będą jedynie bagaże podróżnych, nie zaś oni sami lub ich paszporty. Pomimo wątpliwości odnośnie ewentualnego złamania postanowień Układu z Schengen, w Danii trwa dyskusja dotycząca możliwego przedłużenia kontroli do 2 lat, bądź zastosowania ich na stałe.

Pod koniec lipca Komisja Europejska opublikowała raport stwierdzający, że Francja i Włochy nie naruszyły zasad funkcjonowania Układu z Schengen. Jednocześnie podkreślono, że obecne przepisy muszą zostać zmienione.

Wśród zaproponowanych środków wymienia się konieczność formalnego wystąpienia przez państwo o pozwolenie na czasowe przywrócenie kontroli granicznych. Okolicznościami zezwalającymi na taki krok byłyby m.in. turnieje piłkarskie i ważne wydarzenia polityczne. Po poparciu udzielonym przez Komisję Europejską kwalifikowaną większością głosów, długość trwania pozwolenia wahałaby się od 30 dni nawet do 6 miesięcy.

Okres pięciu dni obowiązywałby w przypadku nagłych wydarzeń, takich jak klęska żywiołowa czy epidemia. Wprowadzenie kontroli granicznych odbywałoby sięna odpowiedzialność własną państwa członkowskiego.
Ostateczne decyzje mogą zapaść dopiero po akceptacji zaproponowanych rozwiązań przez Parlament Europejski i kraje UE. Wdrożenie przedstawionych propozycji może się jednak okazać dość trudne ze względu na prawdopodobny sprzeciw ze strony Francji i Niemiec, dążących do pozostawienia państwom decyzji o wprowadzeniu kontroli granicznych.  

Polityka wobec wschodniego sąsiedztwa UE, jak również sytuacja w Afganistanie, Pakistanie i Libii były tematami rozmów Radosława Sikorskiego z Williamem Hague’em podczas spotkania w Londynie. Ministrowie spraw zagranicznych dyskutowali także o priorytetach polskiej prezydencji w kontekście bezpiecznej Europy.

Podczas ostatnich miesięcy poruszono także problem nowego systemu azylowy UE. W trakcie spotkania ministrów spraw wewnętrznych państw członkowskich na początku lipca Polska przedstawiła pomysł przyspieszenia rozmów. Niestety, jak powiedziała komisarz UE ds. wewnętrznych CeciliaMalmstroem, nie zyskał on poparcia wszystkich krajów UE.

Pani komisarz zaapelowała  27 lipca do państw członkowskich o szybkie porozumienie w kwestii jednolitego systemu azylowego. Jak zaznaczyła, różne zasady przyznawania azylu w państwach Unii to "okrutna loteria" dla starających się o azyl. Europa potrzebuje jednolitych zasad azylowych – powiedziała na łamach  "Der Tagesspiegel".

Europa korzystająca z otwartości:  Proces rozszerzania UE (Chorwacja, Turcja, Islandia, Bałkany Zachodnie)

Proces rozszerzenia w ramach Europy korzystającej z otwartości to zapewne jedyny z priorytetów w pełni możliwy do zrealizowania. Ma na to wpływ zakończenia negocjacji akcesyjnych z Chorwacją, które nastąpiło ostatniego dnia węgierskiej prezydencji. Przyłączenie dwudziestego ósmego państwa do Wspólnoty planowane jest na 1 lipca 2013 roku. Przedtem jednak konieczne jest podpisanie Traktatu Akcesyjnego, które według wszelkich doniesień będzie miało miejsce w trakcie polskiej prezydencji.

Dnia 20 lipca 2011 roku premier Chorwacji Jadranka Kosor podczas wizyty w Warszawie wyraziła nadzieję, że referendum i ratyfikacja dokumentów akcesyjnych będzie możliwa na początku roku 2013. Jako możliwą datę uroczystego podpisania Traktatu najczęściej wymienia się grudzieńbr. Zgodnie z sugestiami premiera Donalda Tuska najlepszym miejscem miałaby być Warszawa. Propozycja ta została dobrze przyjęta przez stronę chorwacką. Jadranka Kosor podkreśliła: „W tym, co zrobiliśmy dotąd, Polska pod wieloma względami była dla Chorwacji wzorem.”

Integracja Bałkanów Zachodnich stanowi kluczowe zadanie na najbliższy czas. Chorwacja jako pierwsze z państw tego regionu ma szanse stać się członkiem Unii Europejskiej. Wydarzenie to może przyspieszyć rozmowy z jej sąsiadami. Jednak nadal nierozstrzygniętym wydaje się problem Kosowa. Napięcia na granicy mogą zdaniem prezydenta Borisa Tadicia opóźnić rozpoczęcie rozmów z Serbią.Znalezienie się w martwym punkcie nie jest więc nieuzasadnioną obawą. Na 22 września zaplanowano seminarium eksperckie dla przedstawicieli państw członkowskich dotyczące integracji europejskiej państw regionu Bałkanów Zachodnich.Udział zapowiedzieli przedstawiciele instytucji unijnych (ESDZ, KE), eurodeputowani, reprezentanci think-thanków polskich i europejskich oraz dziennikarze. Prawdopodobnie wydarzenie to przyniesie oczekiwane decyzje.

W przeciągu ostatnich dwóch miesięcy nie tylko rozmawiano o Chorwacji i sytuacji w regionie Bałkanów Zachodnich. Turcja już na początku objęcia przez Polskę przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej wyraziła głębokie nadzieje na otrzymanie wsparcia w dążeniu do zniesienia wiz dla obywateli podróżujących do państw należących do Wspólnoty. Liberalizacja reżimu wizowego stanowi niezwykle istotną kwestię dla strony tureckiej, której 65% handlu odbywa się z Europą. Minister Turcji ds. Unii Europejskiej Egemen Bagi przypomniał, że pomimo oficjalnego statusu kandydata, Turcja jest pomijana w rozmowach pomiędzy Komisją Europejską a państwami dążącymi do ograniczenia restrykcji wizowych. Od Polski oczekuje się przyjacielskiego wsparcia w rokowaniach, jak również przyspieszenia rozmów akcesyjnych.  

Aleksandra Żebrowska