Niepełny triumf liberalizmu - casus Europa

• aborcja
• aborcja w europie
• europa
• malta
• przerywanie ciązy

Dziś przeważająca większość krajów europejskich dopuszcza aborcję na życzenie kobiety. Na jej całkowity zakaz zdecydowała się jedynie Malta. Proces legalizacji aborcji w krajach europejskich rozpoczął się na dobre w latach 60. ubiegłego wieku i trwał do lat 90., jednak już w 1920 zabieg został zalegalizowany w Związku Radzieckim z inicjatywy samego Lenina. W 1936 roku Stalin zakazał przerywania ciąży z uwagi na (spowodowany notabene jego polityką) dramatyczny spadek populacji Imperium. Rok wcześniej Islandia została pierwszym krajem zachodnim, który w określonych warunkach zagrożenia zdrowia dopuścił legalne wykonywanie zabiegu.

Kraje skandynawskie jako pierwsze w Europie zdekriminalizowały aborcję, tuż przed Wielką Brytanią, która przyjęła ustawę w 1967 roku. Podobne regulacje zostały potem przyjęte we Francji (1975), Austrii (1975), Włoszech (1978), Holandii (1980) i Belgii (1990).

W kwietniu 2008 roku Zgromadzenie Parlamanetarne Rady Europy przegłosowało rezolucję ogłaszającą, że prawo do nieograniczonej, legalnej aborcji powinno być bezwarunkowe. Postanowienia Zgromadzenia nie są wiążące dla krajów członkowskich jednakże jego rekomendacje mają duży wpływ na inne organizacje takie jak Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Tekst rezolucji został opracowany przez Komitet Doradczy ds. Równych Szans dla Kobiet i Mężczyzn. Komitet przedstawił raport, w którym apeluje, że zakaz aborcji nie wpływa na zmniejszenie liczby zabiegów, lecz prowadzi do powstania podziemia aborcyjnego. Organizacje pro-life określiły raport jako „ideologiczny i nieoparty na sprawdzalnych faktach”.

Dziś przeważająca większość krajów europejskich dopuszcza aborcję na życzenie kobiety. Należą do nich: Francja, Belgia, Holandia, Włochy, Niemcy, Dania, Szwecja, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Austria, Austria, Węgry, Rumunia, Bułgaria, Grecja, Słowenia.

W pozostałych krajach Europy aborcja jest dopuszczalna z następujących względów:

•    Dla ratowania życia kobiety: Irlandia
•    Dla ratowania życia kobiety oraz ochrony jej zdrowia fizycznego i psychicznego: Polska, Hiszpania
•    Społeczno-ekonomicznych i wszystkich wyżej wymienionych: Wielka Brytania, Finlandia

Jedynym państwem europejskim, które całkowicie zakazało aborcji jest Malta, gdzie aborcja nie jest dopuszczalna pod żadnym warunkiem, a każdy kto wykonuje zabieg lub kobieta, która mu się poddaje podlega karze więzienia od 18 miesięcy do trzech lat. Lekarz, chirurg lub farmaceuta zaangażowany w wykonywanie zabiegu może dożywotnio stracić prawo do wykonywania zawodu. U wybrzeży Malty niejednokrotnie dochodziło do incydentów związanych z przybyciem statków Kobiet na Falach, którym zdecydowanie sprzeciwiają się rząd Malty oraz grono biskupów.

Drugim po Malcie krajem o surowym reżimie aborcyjnym jest Irlandia, na terenie której aborcja jest dopuszczalna, lecz tylko w przypadku zagrożenia życia kobiety (również w przypadku ryzyka popełnienia przez nią samobójstwa). Ta „dziura prawna”, jak ja nazywają rząd i Kościół, była przez te instancje wielokrotnie krytykowana i poddawana głosowaniom, jednak w ciągu ostatnich 20 lat, w pięciu dotychczasowych głosowaniach nie udało się przeforsować zmiany tego przepisu. Wiele kobiet irlandzkich- oficjalnie ok. 6 tys. rocznie- na zabieg aborcyjny udaje się do sąsiedniej Wielkiej Brytanii, w której prawo aborcyjne jest dużo bardziej liberalne i stanowi jeden z ciekawszych modeli w Europie.

Aborcja w Anglii, Szkocji i Walii jest bowiem uzasadniona nie tylko w przypadku zagrożenia życia kobiety, lecz również z powodów ekonomiczno- społecznych. Warunkiem koniecznym jest poświadczenie dwóch uprawnionych do tego medyków, że spełnione zostały wszystkie zawarte w ustawie przesłanki medyczne do przeprowadzenia zabiegu. Kobieta może wykonać zabieg do 24 tygodnia ciąży, w uprawnionej do tego placówce medycznej, chyba, że jest to wypadek nagły, zarażający życiu kobiety. Zapis ustawy mówi, iż zgoda współmałżonka nie jest warunkiem koniecznym do wykonania zabiegu.

Od 1967 roku, kiedy to Westminster zadecydował, że Ulster nie musi przyjmować ustanowionych przez niego nowych ustaw,  prawo aborcyjne różni się w przypadku Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Ponieważ aborcja w Irlandii Północnej jest dziś dozwolona tylko w przypadku zagrożenia życia kobiety, setki chętnych udaje się na zabieg właśnie do Wielkiej Brytanii.

Przykładem państwa, w którym aborcja jest całkowicie dostępna są nasi zachodni sąsiedzi. W Niemczech zabieg przerwania ciąży jest dostępny na żądanie, do 12 tygodnia trwania ciąży. Ponieważ każda kobieta trzy dni przed zabiegiem musi udać się na konsultacje medyczne i psychologiczne, bardzo dobrze rozwinął się system poradnictwa, które jest finansowane przez państwo i ma za zadanie poinformować kobietę o szczegółach zabiegu, zachęcić do ponownego przemyślenia swojej decyzji i skłonić do rozważenia innych możliwości np. adopcji. Dla kobiet o najniższych dochodach jest przewidziana możliwość sfinansowania zabiegu w ramach podstawowego koszyka świadczeń medycznych. Niemieckie prawo przewiduje kary dla osób nakłaniających lub zmuszających kobietę do poddania się zabiegowi przerywania ciąży.

Jedną z najbardziej znanych europejskich organizacji działających na rzecz legalizacji aborcji w krajach, w których jest ona zakazana jest holenderska grupa Kobiety na Falach (ang. Women on Waves). Organizacja została założona w 1999 roku przez Rebekę Gomperts, która początkowo pracowała jako lekarka na statkach Greenpeace. Posiada zarejestrowany pod holenderską banderą statek Langenort. Okręty na wodach eksterytorialnych obowiązują prawa kraju rejestracji, więc po odpłynięciu na niewielką odległość od brzegu, na statku tym można legalnie dokonywać aborcji we wczesnym okresie ciąży, co jest legalne według holenderskiego prawa – niezależnie od praw obowiązujących w porcie. Statek Langenort podróżuje do krajów m.in. Ameryki Południowej, lecz również  europejskich np. Portugalii i Polski, gdzie był na przełomie czerwca i lipca 2003, w porcie we Władysławowie.

Na podstawie: bbc.co.uk, reproductiverights.org, womenonwaves.org, euro.eho.int