Polska-Rosja/ Cimoszewicz odwiedził Rosję
W dniach 15-16 grudnia odbyła się wizyta szefa polskiej dyplomacji w Moskwie. Podczas spotkania ministrów spraw zagranicznych poruszono najważniejsze tematy w stosunkach pomiędzy obydwoma krajami. Ministrowie uznali stosunki polsko-rosyjskie za dobre, choć określenie to wydaje się nieco na wyrost.
W czasie tej roboczej wizyty odbyło się IV posiedzenie Komitetu Strategii Współpracy Polsko-Rosyjskiej. Pracę Komitetu obaj ministrowie ocenili bardzo wysoko, zaś kolejna sesja tego ciała roboczego została wstępnie zaplanowana na wiosnę-lato 2005 r.
Dobra mina do złej gry?
Relacje polsko-rosyjskie pozostają raczej chłodne (w przeddzień wizyty Cimoszewicza, rzecznik rosyjskiego MSZ A. Jakowienko nazwał Polskę „ważnym, choć trudnym partnerem Rosji w UE, NATO i innych instytucjach europejskich”; oba kraje zajęły też de facto odmienne stanowiska w sprawie kryzysu wyborczego na Ukrainie, mimo że oficjalnie odżegnywały się od jakiejkolwiek ingerencji w sprawy tego kraju). W czasie dzisiejszego spotkania z rosyjskim kolegą polski minister wyraził przekonanie, ze sytuacja na Ukrainie nie wpłynie negatywnie na stan stosunków polsko-rosyjskich.
Ministrowie robili wiele, aby pokazać, że atmosfera kontaktów między Polską a Rosją jest dobra. Uroczyście wręczono „Dyplomy za Wybitne Zasługi w Dziele Zbliżenia Społeczeństw Polski i Rosji” – ze strony polskiej otrzymała go Maryla Rodowicz. (fakt ten minister Cimoszewicz skomentował, że widocznie żaden z polityków nań nie zasłużył; choć uwaga ta była w zamierzeniu żartobliwa, to oddaje ona właściwie stan obecnych relacji obu krajów).
Strona rosyjska podkreślała znaczenie gospodarcze współpracy z Polską, która pozostaje największym partnerem dla Rosji w EŚW (wymiana handlowa przekroczy zapewne 7 mld USD w 2004 r.). Kontakty ekonomiczne ogólnie oceniono wysoko, zaznaczono również istnienie solidnej bazy prawnej dla dalszego ich rozwoju. Za niedostateczną można uważać niską wzajemną aktywność inwestycyjną.
Za szczególnie istotne ze swojej strony Rosjanie uznali związki energetyczno-surowcowe z Polską, mające w ich opinii strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego całej UE. Traktując Polskę jako reprezentantkę UE, strona rosyjska przypomniała o swoich postulatach zbudowania w relacjach z Unią przestrzeni „4 swobód” (swobodnego przepływu towarów, ludzi, kapitału, usług). Obie strony zaakcentowały też znaczenie współdziałania w regionie Obwodu Kaliningradzkiego.
Trudne tematy
W rozmowach pojawiły się też tematy trudniejsze. Na plan pierwszy wysunęła się budząca w Polsce kontrowersje kwestia zamknięcia przez rosyjską prokuraturę wojskową dochodzenia w sprawie zbrodni katyńskiej. Minister Ławrow zapowiedział przekazanie stronie polskiej materiałów zgromadzonych w czasie śledztwa. Dokumenty mają zostać oddane do dyspozycji polskiego rządu, a nie Instytutu Pamięci Narodowej, co można uznać za pewną formę demonstracji niechętnego rosyjskiego stanowiska w tej sprawie (jednak Ławrow zaznaczył, ze strona polska może skonsultować otrzymane ustalenia z „dowolnie wybranymi przez siebie ekspertami”). Szef polskiej dyplomacji wyraził z kolei nadzieję, że problem Katynia, powracający cały czas we wzajemnych stosunkach, nie stanie się obecnie przyczyną ich pogorszenia.
Strony zdecydowały się także na wznowienie prac komisji mieszanej zajmującej się opracowaniem wytycznych dla treści podręczników szkolnych.
Rosja i Polska postanowiły także kontynuować rozmowy w sprawie ułatwień w ruchu wizowym między oboma krajami (Polska wprowadziła ułatwiony reżim wydawania wiz w listopadzie 2004, co Rosjanie ocenili bardzo pozytywnie). Za szczególnie ważne ministrowie uznali uproszczenie procedur w przypadku wyjazdów i wymian studenckich. S. Ławrow stwierdził, że „to pomoże stworzyć obiektywny wizerunek Polaka w Rosji i Rosjanina w Polsce”. W. Cimoszewicz podkreślił, że obecnie młodzi Rosjanie i Polacy zbyt mało o sobie wiedzą.
Kalendarium na 2005 r.
2005 r. zapowiada się na aktywny czas w stosunkach Polski i Rosji. W styczniu prezydent Putin ma wziąć udział w obchodach 60 rocznicy wyzwolenia przez Rosjan obozu zagłady w Oświęcimiu. Na pierwszy kwartał 2005 r. (prawdopodobnie marzec) są przewidziane międzyrządowe konsultacje w sprawie współpracy ekonomiczno-handlowej oraz kulturalno-naukowej. W kwietniu w Polsce odbędzie się forum na temat relacji Rosji z UE. W maju prezydent Polski jest oczekiwany w Moskwie (60 rocznica zwycięstwa i zakończenia II wojny światowej), w listopadzie zaś w Polska będzie gospodarzem szczytu Rady Europy (członkiem jej oczywiście jest także Rosja).
Szczegółowa relacja z wizyty ministra Cimoszewicza w Moskwie jest dostępna na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych: http://www.msz.gov.pl/start.html
[na podst. msz.gov.pl, interfax.ru, rian.ru, tass.ru, utro.ru]
Wspólna platforma dyskusyjna Ukrainy, Gruzji i Mołdawii
