Stosunki Polska - Białoruś

• białoruś
• polska polityka zagraniczna
• _polska

Polska Polityka Zagraniczna: Stosunki Polska – Białoruś od kwietnia 2010 do października 2011.

Liczba w nawiasie oznacza wartość punktową dla danego państwa w danym miesiącu. Całość przedstawiona na wykresie. 

Komentarz: Bardzo negatywne wrażenie wywarł bojkot szczytu Partnerstwa Wschodniego przez Białoruś. Na obradach nie pojawił się żaden przedstawiciel władz tego kraju. Z kolei Unia i przewodniczące Radzie UE Polska wyraziły głębokie zaniepokojenie sytuacją na Białorusi, w tym przede wszystkim działaniami władz przeciwko opozycji. 

Październik: (53)

Polskie MSZ zamierza wezwać ambasadora Białorusi w Warszawie w związku z wypowiedziami prezydenta Aleksandra Łukaszenki - poinformowała niezależna agencja BiałaPAN. Białoruski przywódca w wywiadzie dla rosyjskich dziennikarzy oświadczył kilka dni temu, że Polacy marzą o tym, by ich granica przechodziła pod Mińskiem.(-1)

Jest reakcja białoruskiego ministerstwa spraw zagranicznych na wezwanie ambasadora Białorusi w Warszawie do polskiego MSZ. Ambasador Wiktar Hajsionak został wezwany we wtorek w związku z wypowiedziami prezydenta Aleksandra Łukaszenki, przypisującymi Polsce intencje rewizji granic państwowych.(+1)

Wrzesień: (53)

Przywódcy krajów Unii Europejskiej zebrani na Szczycie Partnerstwa Wschodniego wyrazili głębokie zaniepokojenie sytuacją na Białorusi. Tekst wspólnego oświadczenia w tej sprawie nie znalazł się jednak w deklaracji końcowej szczytu, ale został do niej dołączony. Unijni przywódcy poparli także europejskie aspiracje krajów Partnerstwa i obiecali większą niż dotychczas pomoc. Na Szczyt Partnerstwa Wschodniego do Warszawy przyjechali przedstawiciele 27 krajów Unii oraz najważniejsi unijni politycy - przewodniczący Rady Europejskiej Herman van Rompuy, szef Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso oraz szef Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek. (-1)

Komentarz:
Miesiące wakacyjne upłynęły w relacjach polsko-białoruskich w cieniu procesu Andrzeja Poczobuta, który w końcu znalazł swój finał w uwolnieniu dziennikarza. To był jedyny pozytywny gest ze strony Mińska w stosunku do Polski, który traci swoje znaczenie w  obliczu licznych prześladowań innych przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej. Te prześladowania, czy  sposób potraktowania  Longina Komorowskiego to czynniki  konserwujące chłód na linii Warszawa – Mińsk i  świadczące o utrzymującym się impasie, szczególnie jeśli dodać sankcje gospodarcze, które zostały nałożone przez Brukselę, a których orędownikiem była Polska. Angelika Borys, była szefowa ZPB, powiedziała, że proces Andrzeja Poczobutta to zamach na  mniejszość polską oraz odzwierciedlenie stosunku Mińska do władz polskich, co powinno wywołać bardziej stanowcze postępowanie Warszawy w stosunku do sąsiada.

Sierpień: (54)
Największa białoruska gazeta krytykuje ministra spraw zagranicznych Polski. Dziennik "Sowietskaja Biełorussija" będący organem administracji prezydenta Białorusi stwierdza, że minister Radosław Sikorski jest człowiekiem porywczym i pełnym sprzeczności. (-1)

Lipiec: (55)
Zakończył się proces Andrzeja Poczobutta, korespondenta Gazety Wyborczej – sąd w Grodnie skazał go na 3 lata więzienia w zawieszeniu na 2, dziennikarz wyszedł na wolność. Proces był tajny, nie pozwolono na niego wejść dziennikarzom ani polskiemu konsulowi generalnemu , co stanowiło zlekceważenie konwencji polsko-białoruskiej na mocy której konsul ma prawo opiekować się  przedstawicielami polskiej mniejszości narodowej. (+1)

Prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska Longin Komorowski nie został wpuszczony  na teren Białorusi gdzie udał się w celu uczczenia obchodów rocznicy akcji AK „Ostra Brama”. Odmówiono mu podania przyczyn tej decyzji, która wywołała falę  negatywnych opinii po stronie polskiej na temat reżimu w Mińsku, m.in. że władze Białorusi zaczynają zachowywać się jak oblężona twierdza i stają się bardzo nerwowe.(-1)

Czerwiec: (55)

Igor Bancer, były rzecznik Związku Polaków na Białorusi został skazany na pięciodniowy areszt za niecenzuralne wyrażanie się przy milicjantach. (-1)

Ministrowie spraw zagranicznych UE zdecydowali się na wprowadzenie sankcji gospodarczych wobec Białorusi w postaci zakazu prowadzenia interesów z trzema białoruskimi firmami należącymi do doradcy ekonomicznego Łukaszenki – Uładzimira Piefcieua, i biznesmenami powiązanymi z Łukaszenką. Jest to unijna odpowiedź na utrzymujące się prześladowania opozycji i łamanie praw obywatelskich na Białorusi.  Polski szef MSZ Radosław Sikorski zapewnił, że Unia stoi po stronie społeczeństwa obywatelskiego a Łukaszenka   „musi wybrać drogę w kierunku demokracji lub w kierunku Hagi”. (-1)

 

Komentarz: Stosunki polsko-białoruskie w kwietniu nie uległy nawet minimalnej poprawie, na linii Mińsk-Warszawa nadal panuje chłód, atmosfera wzajemnych oskarżeń i napięcie. Można przewidywać, że pogarszająca się coraz bardziej sytuacja gospodarcza na Białorusi wkrótce zmusi dyktatora do ugięcia się przed Unią Europejską, w tym Polską i zainicjowania w niedalekiej przyszłości ocieplenia, które będzie polegać na złagodzonej retoryce i pojednawczych gestach w celu uzyskania pomocy gospodarczej ze strony Zachodu. Gesty te pozostaną raczej symboliczne i nie przyczynią się do realnego poluzowania reżimu. Możliwe, że Łukaszenka zwróci się jednak w stronę Rosji i pozwoli na przejęcie przez nią strategicznych białoruskich przedsiębiorstw, wtedy nie należy się spodziewać z jego strony żadnych inicjatyw do polepszenia stosunków z UE., w tym z Polską.

Liczba w nawiasie oznacza wartość punktową dla danego państwa w danym miesiącu. Całość przedstawiona na wykresie.

Kwiecień 2011 (59)

- Na początku kwietnia kilka proreżimowych organizacji białoruskich – młodzieżówka BRSM, Komunistyczna Partia Białorusi i Związek Oficerów wystąpiły z otwartymi listami do Zachodu, w tym Polski, potępiającymi jego politykę wobec Mińska. Padły oskarżenia o stosowanie dyplomatycznej presji, kłamstwa, pomówienia, nieobiektywną ocenę powyborczej sytuacji na Białorusi i szantaż, oraz apel o natychmiastowe wycofanie nałożonych sankcji. Jednym z adresatów listów był Radosław Sikorski. (-1)
- 6 kwietnia władze ponownie aresztowały Andrzeja Poczobuta, nie dopuszczając tym samym do jego tele - rozmowy z europarlamentarzystami, podczas której miał mówić o represjach reżimu. Dwa dni później został on oficjalnie oskarżony o znieważanie białoruskiego prezydenta w swoich publikacjach w „Gazecie Wyborczej oraz w Internecie.(-1)
- 27 kwietnia w oficjalnej prasie białoruskiej pojawiły się komentarze pełne gniewnej retoryki dotyczące stosunku Polski do Białorusi. Największy białoruski dziennik „Sowietskaja Biełorussija” w swoim artykule Pt: „Krótko i jasno” napisał, że  "ludzie tacy jak Buzek czy Sikorski, jeśli mogliby to zjedliby Białoruś jak bigos. Nawet bez chrzanu i musztardy". Pojawiły się też stwierdzenia o służalczej roli Polaków wobec Europy, których ustawiono „ w żelazny szereg Unii Europejskiej”. (-1)

Autor: Monika Janicz 

Marzec 2011 (62)

- 5.03.białoruski sąd konstytucyjny rozpatrywał w marcu czy Karta Polaka jest zgodna z ustawą zasadniczą tego kraju. Decyzja na ten temat zapadła po zwróceniu się do sądu przez białoruski parlament o wydanie opinii w sprawie zgodności  ustawy  o Karcie Polaka z prawem międzynarodowym. Parlamentarzyści uważaja, że istnieje zagrożenie wykorzystywania przez Polskę danych osobistych wnioskujących o ten dokument Białorusinów do celów, które mogłyby szkodzić białoruskiej racji stanu. Rozpoczynając ten proces, Białoruś wtrąca się w sprawy wewnętrzne Polski - mówi nam Gary Paganiajła z Białoruskiego Komitetu Helsińskiego.  (-1)

- 21.03 – Białoruski reżim odpowiedział na sankcje UE nałożone po stłumieniu grudniowych protestów w Mińsku: zakaz wjazdu otrzymało 150 zachodnich polityków, w tym Jerzy Buzek i Jacek Protasiewicz. (-1)

- 28.03. Białoruskie władze szykują akt oskarżenia Andrzeja Poczobutta o znieważenie prezydenta Łukaszenki. Dziennikarza poinformowano o wszczęciu przeciwko niemu postępowania karnego na podstawie dowodów w postaci tekstowych publikacji, w których zawarta miała być treść znieważająca prezydenta. (-1)
 
- Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych podała, że handel polsko-białoruski jest wyższy niż w okresie przed kryzysem, a stymulowany jest przez wzmożone zainteresowanie naszych firm rynkiem sąsiada. Główne powody przyciągania polskich inwestorów to rosnący popyt na tamtejszym rynku oraz nieco łagodniejsza polityka handlowa władz, które od kilku lat starają się zbudować korzystniejszy klimat inwestycyjny na Białorusi.  Dodatkowym stymulantem ma być plan prywatyzacji, ogłoszony niedawno przez Łukaszenkę w ramach którego ponad sto państwowych firm ma przejść w ręce prywatne. (+1)

Luty 2011 (64)
- 11 lutego sąd w Mińsku skazał Andrzeja Poczobutta, dziennikarza "Gazety Wyborczej" i szefa Rady Naczelnej ZPB na 15 dni aresztu za udział w grudniowych protestach wyborczych. O uwolnienie dziennikarza apelował przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, Kancelaria Prezydenta i środowiska intelektualne w Polsce. Dziennikarz wyszedł z aresztu 28 lutego. Zeznał, że próbowano wywierać na niego nacisk, żeby milczał na temat swojego pobytu  w areszcie. Po uwolnieniu również zastraszano go i grożono szybkim powrotem do aresztu.(-1)

- Prezydent Komorowski 20 lutego odwiedził przejście graniczne w Kuźnicy Białostockiej. Spotkał się tam z samorządowcami z pobliskich miejscowości Dobrym akcentem tej wizyty były deklaracje przywódcy Polski o pełnym wsparciu naszego kraju dla białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego. Prezydent jednocześnie rozwiał nadzieje Białorusinów na szybkie wejście w życie umowy o małym ruchu granicznym wypowiadając się sceptycznie na ten temat – umowę musi podpisać prezydent Łukaszenka, który ze względu na napięte relacje obu państw nie zamierza na razie tego robić. B. Komorowski ciepło wypowiedział się na temat wsparcia Białorusinów: zaoferował możliwość udzielenia przez Polskę azylu a nawet obywatelstwa wszystkim zainteresowanym. – „Jeśli tylko ktoś z Białorusi będzie chciał, ja korzystając ze swoich uprawnień nadam mu obywatelstwo z przyjemnością” – powiedział. (-1)

- 25 lutego Sejm RP uroczyście przyjął aklamację potępiającą reżim Łukaszenki. W tym czasie na sali obrad gościła grupa opozycjonistów białoruskich. Posłowie domagają się w niej uwolnienia aresztowanych więźniów politycznych oraz zahamowania prześladowań. Aklamacja wywołała entuzjazm opozycji białoruskiej i jednocześnie gniew Mińska. (-1)
Autor: Monika Janicz 

 Styczeń 2011 (67):
- Andrzej Poczobut, współpracownik Gazety Wyborczej został przesłuchany przez KGB, a jego mieszkanie zrewidowane (12.01). Na wcześniejszym przesłuchaniu wobec dziennikarza zastosowano przemoc fizyczną (-1).

- Prezydent Łukaszenka oskarża Polskę i Niemcy o udział w próbie obalenia ustroju i organizację zamachu stanu na Białorusi poprzez odpowiednie programy i środki pieniężne, do czego wykonawcy rzekomo sami się przyznali w zeznaniach (20.01). Stwierdza, że Polska i Niemcy zażarcie atakują Białoruś a ich spec służby aktywnie spiskują przeciwko władzom w Mińsku. Ponadto zagroził „najsurowszą odpowiedzią” w przypadku zastosowania przez którekolwiek państwo europejskie sankcji ekonomicznych – „nie mamy zamiaru się naginać do nikogo” – oznajmił. Jego oświadczenie zacytowała państwowa agencja Bełta. Polskie MSZ jest oburzone i traktuje wypowiedź dyktatora, jako „wejście na ścieżkę konfrontacji”, nacechowane „fantastycznymi teoriami”. MSZ oświadczyło, że żaden z jego przedstawicieli nie będzie uczestniczył w uroczystości z okazji objęcia stanowiska prezydenta przez Łukaszenkę. W oficjalnej gazecie białoruskiej „SB. Biełaruś Siegodnia” zamieszczony zostaje obszerny artykuł rozwijający tezę Łukaszenki – zostają w nim szczegółowo opisane polskie sposoby finansowania opozycyjnych środowisk na Białorusi, wymienione nazwiska  „spiskowców” – pracowników polskich organizacji pozarządowych i naukowców, opisana współpraca polskich i niemieckich służb specjalnych. (-1)
- Rzecznik białoruskiego MSZ wypowiedział się na temat stosunków polsko-białoruskich (27.01), powtórnie zapowiadając sankcje odwetowe wobec Polski i dodając, że nie jest jeszcze za późno na zmianę polskiego postępowania – „Białoruś i Polska mogą wrócić na drogę konstruktywnego dialogu” – oświadczył. (-1)
- Polska w ramach wspólnej decyzji szefów MSZ krajów UE ustanowiła sankcje wjazdowe dla  prezydenta Łukaszenki, jego dwóch synów i najbliższego otoczenia politycznego – m.in. szefa KGB, ministra obrony narodowej (31.01). Bruksela rozszerzyła przywrócone sankcje o 117 nazwisk. Sankcje mają charakter wjazdowy i bankowe. Polski rząd podwoił kwotę pomocy materialnej na rzecz społeczeństwa obywatelskiego na  Białorusi z 22 mln do 40 mln zł. Pieniądze trafią w szczególności do telewizji Biełsat i innych niezależnych mediów a także do studentów na stypendia. (-1)
Autor: Monika Janicz

Grudzień 2010 (71):

- Reakcja Polski na wybory na wynik wyborów na Białorusi oraz pacyfikację protestującej opozycji przez władze w Mińsku. Przeciw fałszerstwom wyborczym protestowało w Mińsku ok. 20 tys. osób, demonstracja została brutalnie rozpędzona przez władze, a siedmiu z dziewięciu opozycyjnych kandydatów na prezydenta aresztowano. Radosław Sikorski odbył rozmowę z szefem białoruskiej dyplomacji Siarhiejem Martynauem, w której zażądał  uwolnienia wszystkich aresztowanych i zaprzestania represji wobec opozycji. MSZ RP wydało oficjalny apel „o zaprzestanie stosowania przemocy, o natychmiastowe uwolnienie zatrzymanych oraz wyjaśnienie pobić manifestantów, polityków i dziennikarzy. (-2)

- w drugiej połowie 2011 roku w gminie Orla na Podlasiu zostanie ustawionych 25 dwujęzycznych znaków z nazwami miejscowości w językach polskim i białoruskim – poinformował Białoruskie Radio Racja wójt Hajnowki Piotr Selwesiuk.. Pod koniec 2010 roku wniosek o wprowadzenie dwujęzycznych znaków pozytywnie rozpatrzyło Ministerstwo spraw Wewnętrznych i Administracji. W ten sposób Orla zostanie pierwszą gminą w województwie podlaskim, która wprowadzi oznaczenia polskie i białoruskie. Postanowienie o wprowadzeniu dwujęzycznych oznaczeń oraz języka białoruskiego jako pomocniczego przyjęła Rada Gminy. W czasie ostatniego spisu powszechnego 80 procent mieszkańców gminy Orla określiła swoją narodowość jako białoruską. (0)

- Minister Pracy Joanna Fedak bezterminowo przedłużyła możliwość podejmowania pracy w Polsce przez Rosjan, Białorusinów, Ukraińców, Gruzinów i Mołdawian bez konieczności uzyskiwania zezwolenia. Rozporządzenie w tej sprawie weszło w życie 1 stycznia 2011 r. Zgodnie z nim do podjęcia pracy na wystarczy posiadanie wizy, dowód potwierdzający tożsamość oraz złożenie odpowiedniego oświadczenia w urzędzie pracy. (+1)

Autor: Monika Janicz

Listopad 2010 (72)

- wobec dalszych nacisków ze strony władz, ZPB zdecydował o nierejestrowaniu działalności ZPB jako organizacji pozarządowej, pomimo tego, iż prezydent Łukaszenko dopuścił taką możliwość. Działacze ZPB. Rejestracja związku pod inną nazwą to rozwiązanie kompromisowe, które wywalczyła dla w rozmowach z władzami białoruskimi strona polska i ma na celu pogłębienie wpływów Mińska na działalność ZPB (-1)

- ratyfikacja umowy o małym ruchu granicznym przez białoruski parlament. Umowa o małym ruchu granicznym może wejść w życie już w kwietniu 2011 roku, gdy zostanie podpisana przez prezydenta Aleksandra Łukaszenkę. Bronisław Komorowski zrobił to w czerwcu jeszcze jako pełniący obowiązki prezydenta Polski marszałek Sejmu (+1).

Październik 2010 (72)

- W obwodzie brzeskim na Białorusi odsłonięto pomnik ku czci trzech pilotów polskiej Straży Granicznej. Zginęli oni rok temu w katastrofie śmigłowca. Pomnik został ustawiony blisko miejsca tragedii, a strona białoruska zapewnia o możliwości odwiedzenia miejsca wypadku przez Polaków (+1)

Wrzesień (71)
- umorzenie sprawy przeciwko firmie Polonika i Andżelice Borys przez sąd w Grodnie (+1)

Sierpień (70)
- porozumienie Polski i Białorusi w sprawie wspólnego zwalczania skutków klęsk żywiołowych i katastrof (+1)

Lipiec (69)
- białoruska prasa: komentatorzy mówią o nadziejach na pozytywne stosunki polsko-białoruskie po wyborze Bronisława Komorowskiego na prezydenta (+1)
- Związek Polaków na Białorusi pomaga powodzianom w Polsce (+1)

Czerwiec (67)
- Andżelika Borys zrezygnowała z kierowania Związkiem Polaków na Białorusi, ujawniając przy tym, że szykany władz białoruskich wpłynęły na jej decyzję (-1)

Maj (68)
- komornicy wkroczyli do siedziby spółki Polonica, założonej i kierowanej przez Andżelikę Borys, domagając się zapłaty kary w wysokości ok. 70 tys. zł (-1)

Kwiecień (69)
- zatrzymanie przez milicję polskich działaczy Związku Polaków na Białorusi (-1)
- konfiskata majątku Andżeliki Borys, szefowej nieuznawanego przez władze w Mińsku Związku Polaków na Białorusi na Białorusi (-1)
- Emisja filmu „Katyń” A. Wajdy w białoruskiej telewizji państwowej (+1)


Autorzy: Monika Janicz, Zbigniew Grześkow, Dariusz Materniak.