Siły Zbrojne Ukrainy

Ukraińskie Siły Zbrojne składają się z: Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych oraz Sił Morskich. W oficjalnych dokumentach, celami ukraińskich SZ są: obrona kraju, zabezpieczenie jego suwerenności, integralności terytorialnej, ochrona ludności przed agresją skierowaną przeciwko jej obywatelom, zarówno na lądzie, jak i w przestrzeni powietrznej czy na morzu. 

W kwestii aktywności międzynarodowej, aktualnie ukraińskie SZ biorą udział w dwóch misjach międzynarodowych: misji NATO, w składzie KFOR na Bałkanach (w ramach kontyngentu POUKRBAT) oraz misji ONZ w Liberii – w sumie 500 żołnierzy, 1215 jednostek sprzętu i 14 samolotów. Warto zaznaczyć, że według oficjalnych statystyk Organizacji Narodów Zjednoczonych, w roku 2009 Ukraina znalazła się w pierwszej dziesiątce państw- kontrybutorów ONZ.

Finansowanie i reformy

Reformy Ukraińskich Sił Zbrojnych trwają już od dłuższego czasu, jednak zmiany nabrały na dynamice od roku 2010. W latach 2006-2011 trwał Państwowy Program Rozwoju Sił Zbrojnych Ukrainy. Środki, które zostały faktycznie wykorzystane, opiewały na kwotę 55,5 mld hrywien (75,6% planowanego budżetu) - w samym roku 2011 była to kwota 12,7 mld UAH.

Budżet dla Ministerstwa Obrony w roku 2011 wyniósł ponad 13,804 mln hrywien (ok. 1,7 mld USD), co stanowiło 1,07% PKB. Podzielone były one na Fundusz Ogólny (ponad 11,594 mln UAH – 84% budżetu) oraz Fundusz Specjalny (ponad 2,209 mln – 16% budżetu). Poziom rzeczywistego wykorzystania zamknął się w 0,98 PKB z kwotą 12,709.1 mln UAH, co stanowiło 92% planowanych wydatków, przy czym wykonanie Funduszu Ogólnego osiągnęło poziom 100% (11,594.8 mln UAH), natomiast Funduszu Specjalnego 50,4% (114,3 mln UAH). Uwzględniając inflację (4,6%), w porównaniu z 2010 r. finansowanie dla ukraińskich SZ wzrosło o 2,2 mld UAH (20%). Pozwoliło to na: zwiększenie pensji dla czynnych żołnierzy i personelu cywilnego, dwukrotne zwiększenie ilości zmodernizowanego sprzętu, przedłużenie przydatności wojskowej sprzętu czy utylizację amunicji konwencjonalnej oraz paliw (wycofano z użycia 161,300 ton amunicji oraz 6,600 ton paliwa).

Biorąc pod uwagę średnią z lat 2006-2011, ukraińskie wydatki na cele wojskowe kształtują się na poziomie 1% PKB. W tym okresie 80% funduszy, jak podaje podsumowanie z Białej Księgi, było „przejadanych” przez Ministerstwo Obrony, gdyż stanowiło koszty utrzymania żołnierzy – brakowało środków na modernizację, przygotowanie bojowe czy rozwój Sił Zbrojnych. Jednak zdobyte w tym czasie doświadczenie ma zostać uwzględnione w Państwowym Kompleksowym Programie Reform Sił Zbrojnych Ukrainy na lata 2012-2017.

W czasie funkcjonowania Programu, zmniejszona została liczba żołnierzy, zmodyfikowano strukturę Sił Zbrojnych, utworzono Naziemne Siły Szybkiego Reagowania, zreformowano: system edukacji wojskowej, system opieki medycznej, a także rozszerzono międzynarodową współpracę wojskową.

Ukraińska Biała Księga z 2011 roku, przygotowywana przez Ministerstwo Obrony oraz Sztab Generalny, dotycząca Sił Zbrojnych, nie precyzuje szczegółów dotyczących zakupów czy modernizacji z lat 2006-2011, podając ogólnie, że do służby wprowadzono 112 nowych lub zmodernizowanych jednostek oraz 1,300 nowych lub ulepszonych jednostek uzbrojenia czy zakupiono 7 tys. sztuk innego wyposażenia wojskowego.

W planach na rok 2013 jest zniesienie obowiązkowej służby wojskowej i wprowadzenie armii zawodowej (do 2017 r. z poboru pochodzić ma już tylko co piąty żołnierz). Równolegle zwiększana ma być pensja (w 2011 r. wzrost osiągnął 20%).  Przygotowania do tego kroku trwały już od dawna, a ich aktualność potwierdził po ostatnich wyborach minister obrony Ukrainy, Pawło Lebiediew, w dniu 24 grudnia 2012 roku. Powiedział on również, że priorytetem rządu będzie modernizacja uzbrojenia, wprowadzanie nowych metod szkolenia bojowego oraz udział ukraińskich SZ w operacjach pokojowych na całym świecie.

Pomimo tego, że budżet wojskowy wciąż pozostaje na niskim poziomie (ok. 2 mld USD, co stanowi 1,1% PKB), zmiany mają być kontynuowane. Ułatwić to ma redukcja Ukraińskich Sił Zbrojnych o niemal 50% do roku 2017 (z obecnego stanu 193 tys. do 100 tys.). Ma to wszystko na celu stworzenie na Ukrainie nowoczesnych sił zbrojnych na wzór europejski – niewielkich ilościowo, ale bardzo dobrze wyszkolonych, mobilnych i profesjonalnych.

W planach jest także zwiększanie budżetu wojskowego do poziomu krajów sąsiedzkich z Europy Wschodniej, tj. 1,3% PKB. W 2012 zrobiono pierwszy krok – dochodząc do poziomu 1,1% PKB, co stanowiło niemal 30% różnicy względem roku 2011. Zapowiadane są również m.in.: zacieśnienie współpracy naukowo-wojskowej pomiędzy ośrodkami krajowymi (zwłaszcza jeśli chodzi o budowę samolotów treningowych L-39 Albatros oraz myśliwców MiG-29), zmodernizowanie aktualnie wykorzystywanych samolotów MiG-29, L-39, Su-25 oraz innych jednostek wsparcia. Zamówienia Ministerstwa Obrony w  2012 r. były także niemal czterokrotnie wyższe, niż w rok wcześniej. tego objęły one  m.in. okręty klasy korweta oraz budowę wielofunkcyjnego systemu rakietowego Sapsan, który ma zostać ukończony do 2017 roku (ma on łączyć elementy taktycznych kompleksów rakietowych oraz wieloprowadnicowych wyrzutni rakiet, a jego zasięg sięgać ma 280 km).

Stan i liczebność

Zgodnie z uchwałą ukraińskiego parlamentu, dotyczącą liczebności Sił Zbrojnych Ukrainy na 2012 rok z 20 września 2011 r. (Закон України Про чисельність Збройних Сил України на 2012 рік, Відомості Верховної Ради України, 2012, N 19-20, ст.175), do końca grudnia 2012 zatwierdzona została liczba 184 tys. osób, z czego 139 tys. miało być czynnymi żołnierzami (wcześniejsza uchwała z 12.05.2011 r. mówiła o stanie z końca grudnia 2011 r. na poziomie 192 tys. osób, z czego 144 tys. czynnych żołnierzy - Закон України Про чисельність Збройних Сил України на 2011 рік, Відомості Верховної Ради України, 2011, N 44, ст.472).

Liczebność ukraińskich SZ wyglądala w ostatnich latach następująco:

2006 – 221 tys. (165 tys. żołnierzy, 56 tys. pracowników cywilnych)
2007 – 200 tys. (152 tys. żołnierzy, 48 tys. pracowników cywilnych)
2008 – 200 tys. (149 tys. żołnierzy, 51 tys. pracowników cywilnych)
2009 – 200 tys. (150 tys. żołnierzy, 50 tys. pracowników cywilnych)
2010 – 200 tys. (150 tys. żołnierzy, 50 tys. pracowników cywilnych)
2011 – 192 tys. (144 tys. żołnierzy, 48 tys. pracowników cywilnych)
2012 – 184 tys. (139 tys. żołnierzy, 45 tys. pracowników cywilnych)

Zgodnie z zestawieniem Sławomira Iwanowskiego (S. Iwanowski, „Siły Zbrojne Ukrainy i Białorusi”, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2010), w 2009 roku na arsenał ukraińskiej armii składały się:

- 2984 czołgów (6 x T-84, 167 x T-80, 1032 x T-72, 1667 x T-64 – podstawowy czołg wojsk pancernych, 112 x T-55);
- 5010 Bojowych Wozów Opancerzonych – (1434 x BWP-2, 944 xBWP-1, 4 x BWP-3, 60 x BWD-1, 78 x BWD-2, 395 x BTR-80, 857 x BTR-70, 136 x BTR-60, 44 x BTR-D, 458 x BWR-1K, 600 x BRDM-2);
- 3351 środków artyleryjskich kalibru powyżej 100 mm:

*samobieżnych – 1226 szt. W tym:
600 x 122 mm - haubice 2S1 GOŹDZIK,
527 x 152 mm (40 armat 2S19 MSTA-C, 463 haubicoarmat 2S3 AKACJA, 24 haubicoarmat 2S5 HIACYNT),
99 x 203 mm (armaty 2S7 PION);

*ciągnionych – 1065 szt. W tym:
371 x 122 mm (369 haubic D-30, 2 haubice M-30),
694 x 152 mm (287 armat 2A36 HIACYNT-B, 185 armato-haubic 2A65 MSTA-B, 215 armat D-20, 7 haubicoarmat ML70);

*moździerzy – 506 szt. W tym:
506 x 120 mm (67 samobieżnych haubico moździerzy 2S9 NONA-S, 2 ciągnione haubico moździerze 2B16 NONA-K, 318 ciągnionych moździerzy 2S12, 119 ciągnionych moździerzy 120 mm PM-38);

*wyrzutni artylerii rakietowej – 554 szt. W tym:
335 x 122 mm (BM-21 GRAD),
2 x 132 mm (BM-13),
137 x 220 mm (9P140 URAGAN).
80 x 300 mm (9A52 SMIERCZ);

-  212 wyrzutni rakiet operacyjnych i taktycznych (50 x FROG, 90 x SS-21, 72 x SCUD-B);
- 520 samolotów (MiG-23, MiG-29, Su-27, Su-17, Su-24, Su-25, Be-12, L-39);
- 65 samolotów transportowych (Ił-18, Ił-76, An-12, An-24, An-26, An-30, An-124, An-70, An-72, An-74, Tu-134, Yak-52);
- 165 śmigłowców bojowych (głównie Mi-24);
- 230 śmigłowców transportowych i wsparcia (Mi-8, Mi-2, Mi-26);
- 80 zestawów rakiet przeciwlotniczych (SA-2/S-75 WOŁOCHOW, SA-3/S-125 NEWA, SA-5/S-200 VEGA, SA-6/KUB, SA-11/BUK, SA-10/S-300PMU, SA-12/S-300V).

Według globalsecurity.org dane są nieco inne, i w statystykach z lat 2005 i 2010 pozostają niezmienione :
- czołgi – 3784 szt. (112 x T-55, 2215 x T-64, 1180 x T-72, 271 x T-80, 6 x T-84);
- bojowe wozy opancerzone:

*opancerzone pojazdy bojowe piechoty (Armored Infantry Fighting Vehicle, AIFV) – 3043 szt. (1008 x BWP-1, 1434 x BWP-2, 4 x BWP-3, 61 x BWD-1, 78 x BWD-2, 458 x BWR-1K),
*transportery opancerzone (Armored Personnel Carrier, APC) – 8492 szt. (176 x BTR-60, 1026 x BTR-70, 456 x BTR-80, 44 x BTR-80, 2090 x MT-LB [wieloprzeznaczeniowy pojazd opancerzony, ang. Multipurpose Armoured Vehicle, MT-LB], 4700 x pojazdów  podobnych do MT-LB),
*bojowe wozy rozpoznawcze (Armored Reconnaissance Vehicle, BRDM) – ok. 600 szt. (BRDM-2),

-artyleria ciągniona – 1143 szt. (443 x D-30, 3 x M-30, 216 x D-20, 185 x 2A65, 289 x 2A36, 7 x M-1937 [ML-20] );
-artyleria samobieżna – 1298 szt. (638 x 2S1, 496 x 2S3,24 x 2S5, 40 x 2S19, 100 x 2S7);
-wyrzutnie artylerii rakietowej – 588 szt. (332 x BM-21, 20 x 9P138, 3 x BM-13, 139 x 9P140, 94 x 9A52);
- moździerze – 600 szt. (342 x 2S12, 257 x PM-38, 1 x M-160);
- wyrzutnie rakiet operacyjnych i taktycznych – 212 szt. (72 x SCUD, 50 x FROG, 90 x SS-21),
- śmigłowce bojowe – 205 szt. (Mi-24);
- śmigłowce transportowe i wsparcia – 357 szt. (0 x Mi-2, 42 x Mi-6, 315 x Mi-8, 0 x Mi-26);
- zestawy rakiet przeciwlotniczych (Surface-to-air-missile, SAM) – ok. 435 szt. (100 x SA-4 „GANEF”, 125 x SA-8 „GECKO”, 60 x SA-11 „GADFLY”, ok. 150 x SA-13 „GOPHER”).

Zgodnie z prognozami – powyższe dane nie zmienią się do 2015 roku.

Modernizacje z roku 2011

W roku 2011 zmodernizowano i wprowadzono do służby m.in.: 10 czołgów „Bułat” (T-64 zmodernizowane do wersji BUŁAT), 2 samoloty L-39, 2 samoloty 2 SU-25V1 oraz 1 samolot MiG-29. Natomiast po modernizacji przedłużono służbę m.in. dla: wyrzutni artylerii rakietowej BM-21 GRAD kaliber 122 mm, wozów rozpoznawczych BRDM-2 czy transporterów opancerzonych BTR-70. Zapewniono także gotowość bojową 5 okrętów (okrętu sztabowego „Slawutycz”, korwety rakietowej „Prydniprowa”, korwety do zwalczania łodzi podwodnych „Ternopil” czy okrętu desantowego projektu 771 (o natowskim typie Polnocny B) „Kirowograd”. Istotna jest też modernizacja czołgów T-72 do wersji T-72 AG (zasięg ognia z 1800 m do 2500 m).

Siły Lądowe

Największy liczebnie komponent Sił Zbrojnych Ukrainy. Jak podaje strona Ministerstwa Obrony Ukrainy „armia jest wcieleniem narodowej godności narodu. Tylko moc sił zbrojnych nadaje państwu znaczenia na poziomie międzynarodowym”.

Na chwilę obecną, Wojska Lądowe stanowią 54% składu ukraińskich SZ. Wciąż trwają reformy tej struktury: optymalizowana jest ilość żołnierzy, modernizowany i kupowany jest nowy sprzęt. W ich skład wchodzą formacje: zmechanizowane i pancerne, rakietowe i artyleria, powietrzne, desantowe, obrony przeciwlotniczej, specjalne, zabezpieczenia technicznego i inne.

Liczba żołnierzy ogółem w 2011 roku: 68 tys. (w 2009 roku - 71 tys.)
Uzbrojenie w roku 2011: 735 czołgów, 2155 BOW, 72 helikoptery, 892 środków artyleryjskich kalibru powyżej 100 mm

Stan uzbrojenia na 2009 rok (za S. Iwanowskim, op. cit.):
-212 wyrzutni rakiet operacyjnych i taktycznych  (50 x FROG, 90 x SS-21, 72 x SCUD-B);
-1030 czołgów;
-1400 Bojowych Wozów Opancerzonych;
-2570 środków artyleryjskich kalibru powyżej 100 mm.

Do tego dochodziło lotnictwo sił lądowych, w których w 2009 r. znajdowało się: 140 śmigłowców bojowych i 100 śmigłowców transportowych i wsparcia (głównie w wersjach Mi-24W/P i Mi-8MT).

Siły Powietrzne i Obrony Powietrznej (SPiOP)

W skład SPiOP wchodzą komponenty: lotniczy (lotnictwo bombowe, szturmowe, myśliwskie, rozpoznawcze, transportowe), wojsk obrony powietrznej (OP – wojska rakietowe, radiotechniczne), wojska specjalnego przeznaczenia (rozpoznawcze, inżynieryjne, chemiczne, walki radioelektronicznej WRE, zabezpieczenia meteorologicznego), jednostki zabezpieczenia materiałowo-technicznego i medycznego.

Liczba żołnierzy ogółem w 2011 roku: 43,1 (w 2009 roku - 45,2 tys.)
Liczba samolotów w 2011 roku: 208 samolotów bojowych i 39 transportowych

W 2009 r. (za S. Iwanowskim, op. cit.) było 380 wszystkich maszyn, z czego:

-130 samolotów myśliwskich (2 x MiG-23, 80 x MiG-29, 48 x Su-27);
- (Su-25);
-120 samolotów bombowych (Su-24M);
-36 samolotów rozpoznawczych (Su-24MR);
-50 samolotów transportowych (Ił-76, An-12, An-24, An-26, An-30, An-124, An-70, An-72, An-74, Tu-134, Yak-52).

Według globalsecurity.org dane są nieco inne, i w statystykach z lat 2005 i 2010 pozostają niezmienione (tak samo jak szacunek na rok 2015):
-71 samolotów bombowych Su-24,
-63 samolotów szturmowych Su-25,
-277 samolotów myśliwskich (217 x MiG-29, 60 x Su-27, 0 x MiG-23, 0 x Su-15),
-49 samolotów rozpoznawczych (29 x Su-24, 20 x Su-17, 0 x Tu-22),
-142 samolotów transportowych (60 x Il-76, 21 x An-12, 12 x An-24, 28 x An-26, 3 x Tu-134, 18 x Il-78).

Dodatkowo:
-130 samolotów szkolno-bojowych (L-9 Albatros) / wg globalsecurity.org – 361 w sumie, a 345 x L-39, 16 x Mi-8 oraz do treningu bojowego – 4 x Su-24, 1 x MiG-23, 2 x MiG-29,
-74 śmigłowców wsparcia działań (Mi-2, Mi-8) / wg globalsecurity.org – 304 w sumie, a 111 x Mi-2, 23 x Mi-6 oraz 170 x Mi-8,
-80 zestawów rakiet przeciwlotniczych (SA-2/S-75 WOŁOCHOW, SA-3/S-125 NEWA, SA-5/S-200 VEGA, SA-6/KUB, SA-11/BUK, SA-10/S-300PMU, SA-12/S-300V

Ukraińskie SPiOP stoją wciąż przed problemem modernizacji samolotów do standardu minimum IV generacji, a dotyczy to głównie samolotów Mig-29 i Su-25. W związku ze zmianami w finansowaniu sił zbrojnych (trudna sytuacja ekonomiczna, poszukiwanie oszczędności) – wstrzymywane są zakupy nowego uzbrojenia, a nacisk kładziony jest na modernizację używanych samolotów.

Siły Morskie

W skład SM Ukrainy wchodzi 5 komponentów: siły okrętowe, wojska brzegowe i piechota morska, lotnictwo morskie oraz wojska rakietowe artylerii nadbrzeżnej.

Liczba żołnierzy ogółem w 2011 roku: 14,7 tys. (w 2009 roku - 14 tys.)
Uzbrojenie w 2011 roku: 26 okrętów wojennych, 8 śmigłowców do zwalczania okrętów podwodnych, 4 samoloty do zwalczania okrętów podwodnych, 41 czołgów, 177 bojowych wozów opancerzonych, 52 środki artyleryjskie kalibru powyżej 100 mm.

W 2009 roku (za S. Iwanowskim, op. cit.) w skład ukraińskich SM wchodziły trzy eskadry okrętów nawodnych. Liczyły one 22 okrętów bojowych i 88 pomocniczych, w tym:

-14 okrętów wojennych (jeden okręt podwodny typu Foxtrot, fregata rakietowa typu Krivak III, cztery korwety ZOP typu Grisha, korweta rakietowa typu Tarantull II, siedem kutrów rakietowych typu Matka);
-3 okręty desantowe (1 x Ropucha, 1 x Północny, 1 x Aligator);
-2 okręty desantowe na poduszce powietrznej (Pomornik);
-4 okręty obrony przeciwminowej (2 x Natya, 1 x Sonya, 1 x Yevgenya);
-ok. 88 pomocniczych jednostek pływających i okrętów zabezpieczenia;
-39 czołgów T-64.

Według globalsecurity.org dane są nieco inne, i w statystykach z lat 2008 i 2010 pozostają niezmienione (brak prognoz na rok 2015):
-łódź podwodna Foxtrot – 1,
-fregata „Sachajdaczny” (Krivak III) – 1,
-korwety – 4 (1 x Grisha II, 3 x Grisha V),
-kutry rakietowe -2 (Matka x 2),
-kutry patrolowe – 1 (Żuk x 1),
-okręty obrony przeciwminowej – 5 (1 x Yevgenya, 2 x Sonya, 2 x Natya),
- okręty desantowe – 5 (2 x Donieck (Pomornik), 1 x Kostyantyn Olshanskyy (Ropucha), 1 x Alligator, 1 x Polnocny),
-okręty wsparcia i mieszane – 8 (2 x Vytegrales, 1 x Lama, 1 x Simferopol, 1 x Primore, 1 x Kashtan, 1 x Elbrus),
-okręt dowodzenia – 1 (1 x Slavutich).

Ponadto są też wojska brzegowe i piechota morska, złożone z jednostek obrony wybrzeża. W 2009 roku na ich wyposażeniu znajdowało się ok. 185 wozów opancerzonych i ok. 64 środków artyleryjskich powyżej 100 mm.  Działania bojowe floty zabezpieczane są także przez lotnictwo morskie, którego skład w 2009 roku wynosił ok. 2,5 tys. żołnierzy, a wyposażenie obejmuje: 72 śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych i wsparcia (28 x Ka-25, 2 x Ka-27E, 42xMi-14, 5xMi-6) oraz 26 wodnosamolotów i samolotów transportowych (10 x Be-12, 5 x An-12, 1 x An-24, 8 x An-26, 1 x Ił-18, 1 x Tu-134).

Te ostatnie dane, według globalsecurity.org dane są nieco inne, i w statystykach z lat 2008 i 2010 pozostają niezmienione (brak prognoz na rok 2015): lotnictwo marynarki – 104 szt., w tym:
-samoloty – 16 szt. (8 x An-26, 1 x An-24, 5 x An-12, 1 x Il-18, 1 x Tu-134),
-helikoptery – 88 szt. (11 x Be-12, 2 x Ka-27E, 5 x Mi-6, 42 x Mi-14, 28 x Ka-25).

Podsumowanie

Imponujące ilościowo dane, dotyczące ukraińskiej armii, momentami przysłaniają fakt poważnych braków w infrastrukturze i szkoleniu oraz to, że wiele  ukraińskich jednostek jest sztucznie utrzymywanych w stanie „gotowości bojowej” poprzez naprawy i procesy modernizacyjne. Co więcej, wyposażenie i przeszkolenie żołnierzy znacząco odbiega od standardów NATO. Pomimo kolejnych ambitnych reform, których kierunek jest oczywiście słuszny, największym wyzwaniem dla ukraińskich Sił Zbrojnych są finanse.

Od momentu odzyskania niepodległości Ukraina pokonała długą drogę zarówno  w sferze politycznej czy ekonomicznej, jak i militarnej. Dzięki zdecydowanej postawie władz w Kijowie, udało się uniknąć wizerunku państwa atomowego. Chociaż odziedziczono po upadającym ZSRR ogromne ilości uzbrojenia, okres jego przydatności, niezależnie od wysiłków polityków czy wojskowych, chyli się ku końcowi. Technologia, potencjał oraz możliwości ukraińskiego państwa, w tym ośrodków naukowych czy prywatnych przedsiębiorstw, w dziedzinie technologii i produkcji militarnej pozostają jednak wciąż w dużej mierze niewykorzystane.

Z racji swojego położenia i uwarunkowań geopolitycznych, dla wzmocnienia swojego bezpieczeństwa Ukraina angażuje się w misje Organizacji Narodów Zjednoczonych, blisko współpracuje z Sojuszem Północnoatlantyckim, w tym z Polską i Stanami Zjednoczonymi, próbuje rozszerzać współpracę polityczną i wojskową w basenie Morza Czarnego, a także szukać nowych partnerów na arenie międzynarodowej (dynamiki nabiera współpraca w dziedzinie wojskowości z Chinami). Naturalnymi sojusznikami „przeciwko” Federacji Rosyjskiej  są też państwa bałtyckie, wcześniej natomiast Gruzja. Biorąc pod uwagę powyższe kwestie oraz fakt trudnych relacji z Federacją Rosyjską, czego najlepszym przykładem są powtarzające się problemy w dziedzinie energetycznej, państwo ukraińskie nie poprzestanie w wysiłkach na rzecz rozwoju swoich SZ. Należy też pamiętać o najważniejszej przeszkodzie dla ukraińskiego „zwrotu” na Zachód – tj. o stacjonowaniu na terytorium Ukrainy rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, co do 2042 r. raczej się nie zmieni. Reformy i zmiany w strukturze, organizacji oraz uzbrojeniu SZ Ukrainy pozostają też związane z aktywnością innych aktorów międzynarodowych (USA, UE, NATO, Federacji Rosyjskiej, Niemiec, Francji, ale i Polski czy Szwecji) oraz z wyborem tzw. wektora w polityce zagranicznej – proces zbliżenia z Unią Europejską może pociągnąć za sobą daleko idące zmiany, jeśli związany będzie z postępami we współpracy w sferze militarnej z krajami członkowskimi, należącymi do NATO.

Bez wątpienia trudna sytuacja ekonomiczna na świecie nie pozostaje bez wpływu na ukraińską gospodarkę, a w rezultacie i na armię tego kraju. Chociaż widać wyraźnie, że kwestie militarne są dla Kijowa niezmiernie ważne, przed Ukrainą jest jeszcze wciąż daleka droga, zwłaszcza w kontekście jej statusu państwa „pozablokowego” (nie należy ona do Układu o bezpieczeństwie zbiorowym WNP), do realnego podniesienia bezpieczeństwa i wzmocnienia potencjału militarnego. Najważniejszym jednak na chwilę obecną zdaje się być fakt, że aktualny kierunek zmian jest słuszny, a najtrudniejsze pierwsze kroki zostały już poczynione.

Źródła:

Agencja informacyjna RIA Novosti, www.rian.ru,
Narodowy Instytut Studiów Strategicznych przy prezydencie Ukrainy, www.niss.gov.ua,
Oficjalna strona Ministerstwa Obrony Ukrainy,  www.mil.gov.ua,
Oficjalna strona Rady Najwyższej Ukrainy, www.rada.gov.ua,
Oficjalna strona Rządu Ukrainy, www.kmu.gov.ua,
Portal GlobalSecurity.org, www.globalsecurity.org,
Portal Theodora.com, www.theodora.com,
Serwis Trading Economics, www.tradingeconomics.com.
Iwanowski S., „Siły Zbrojne Ukrainy i Białorusi”, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2010.
Можаровський В., „Біла книга – 2011. Збройні Сили України”, Міністерство оборони України, Київ 2012.