Przemysław Michalak: Nowa stolica grzechu

• hazard
• jedno państwo dwa systemy
• las vegas
• makau
• miasto grzechu
• rozwój gospodarczy w chinach
• sheldon adelson
• stanley ho
• _azjanews
• _chiny
• _short_analizy_cywilizacje

Dzięki fenomenalnym wynikom osiągniętym w ostatnim czasie Specjalny Region Administracyjny Makau stał się światową stolicą hazardu. Bogatym Chińczykom nie wystarczy już Las Vegas. Po co bowiem pokonywać cały Ocean skoro równie dobrze można skopiować je u siebie?

Jak się okazuje, Chińczycy nie tylko zgrabnie naśladują i powielają zachodnie wzorce ale wręcz prześcignęli już pierwowzór. Zeszłoroczne wpływy osiągnięte przez kasyna na Makau (6, 95 mld dolarów) [1] przewyższyły o 200 milionów dolarów te osiągnięte przez Miasto Grzechu, ze stanu Nevada.

Jeszcze na przełomie wieków, hazard w Makau kojarzył się z tandetą. Co prawda, po powrocie do Chin ustały walki gangów ale nadal kasyna w Makau kojarzyły się z brudem, stęchlizną, kierowcami ciężarówek z Hong Kongu i prostytutkami zachęcająco pytającymi się graczy „go upstairs?” [2]. Aby przyciągnąć więcej klientów i inwestorów administracja Makau postanowiła przełamać trwający ponad 40 lat monopol Stanleya Ho i wydać licencje przedsiębiorcom z zagranicy.

Hazard w Makau jest jednak jeszcze starszy niż barwna postać Stanleya Ho. Do pierwszych gier i zakładów dochodziło pewnie już od 1557 roku, kiedy Chiny wydzierżawiły półwysep Portugalczykom. Oficjalnie hazard zalegalizowano już w latach 50’ XIX wieku kiedy to obok Portugalczyków pojawili się Brytyjczycy zakładając swój port w Hong Kongu.

Natomiast w części kontynentalnej Chin niechęć władzy do hazardu ma długą tradycję. Za czasów dynastii Song za hazard skazywano na śmierć, a za dynastii Ming pechowym graczom odcinano dłonie. Gdy komuniści przejęli władzę w 1949 roku oficjalnie zakazali hazardu nazywając go wręcz szczytem zła. Chińskie elity chcące skorzystać z tej formy rozrywki musiały wyjeżdżać z kraju lub schodzić do podziemia.

Makau nieprzypadkowo stało się światową stolicą hazardu. Specyficzny status prawny Specjalnego Regionu Administracyjnego (którym Makau stało się 20 grudnia 1999 roku) pozwala na daleko idącą odrębność prawną od Chin kontynentalnych. Dzięki tzw. basic law, spuściźnie po okresie kolonialnym oraz ustaleniach między Portugalią a ChRL, a także dzięki doktrynie jednego państwa, dwóch systemów Makau zachowuje daleko idącą autonomię (z wyłączeniem polityki zagranicznej, polityki obronnej).

Gdy w 2001 roku Chiny zaczęły liberalizować w Makau przepisy związane z hazardem,  kwestia jego lokalizacji okazała się równie ważna co specjalny status prawny oraz długowiekowa tradycja gier i hazardu. W skład SAR Makau wchodzi półwysep Macao oraz dwie wyspy Taipa i Coloane. Na Taipa znajduje się międzynarodowy port lotniczy, a wyspa ta wraz z wyspą Coloane połączona jest z półwyspem dwoma mostami – autostradami. W promieniu trzech godzin drogi od nowego centrum światowej rozrywki mieszka 100 milionów osób, natomiast w promieniu trzech godzin lotu samolotem mieszka 1 miliard kolejnych potencjalnych klientów. Żadne z dzierżących dotychczas prymat centrów światowej rozrywki nie może poszczycić się taką bazą ludnościową.

W raz z rozwojem przemysłu rozrywkowego wyraźnie zmienia się profil przybywających do Makao graczy. Dzisiaj są to zazwyczaj turyści, którzy traktują hazard jako urozmaicenie wycieczki. Z Chin kontynentalnych napływają masy chętnych, którzy nie mogą legalnie uprawiać hazardu. „To co jest zakazane, jest interesujące”[3] – powiedział dyrektor fabryki z Guangzhou Loh Jian-ping cytowany przez USA Today. Obecnie 80% dochodów Macau pochodzi z hazardu, z tego 70% stanowi hazard VIPów, którzy obstawiają dziesiątki tysięcy dolarów.

Amerykańskie przedsiębiorstwa z branży rozrywkowej przyciągane możliwym zyskiem otwierają w Makau swoje oddziały hoteli i kasyn ale także rodzimy biznes rozwija swoją ofertę. Stanley Ho, legendarny już 85 latek, którego majątek jest wyceniany na ponad 7 miliardów dolarów oddał w tym roku do użytku ogromne kasyno the Grand Lisboa, w którym ponad 700 automatów do gier, ozdobionych zostało chińskimi motywami nie tylko współczesnymi ale i klasycznymi – jak choćby z mingowskiego poematu „Podróż na Zachód”.

Na Makau inwestują najwięksi z największych. Potentat z Las Vegas Sheldon Adelson (majątek ponad 26 miliardów dolarów) kilka tygodni temu otworzył swój wart 2,4 miliarda dolarów projekt The Venetian Macau – dwukrotnie większą kopię swojej imienniczki z Vegas. 3000 pokoi, pomieszczenia konferencyjne o powierzchni miliona stóp kwadratowych, 15 000 miejsc siedzących na arenie przeznaczonej do wydarzeń sportowych. Wiedząc, że nazwa the Venetian zobowiązuje nie obyło się bez repliki Placu Świętego Marka oraz Canale Grande wraz z mostem Rialto po którym można się przepłynąć oryginalną włoską gondolą ze sprowadzonymi również z Włoch śpiewającymi gondolierami. Jakby tego było mało, the Venetian Macau ma przeznaczonych 51 000 metrów kwadratowych pod same kasyna – najwięcej na świecie. Ten hotel, który przez wielu jest uważany  za drugi największy budynek na świecie [5] w czasie pierwszych 24 godzin po otwarciu odwiedziło 114 000 klientów.

Pierwsi goście nowego the Venetian Macau nie byli zwykłymi klientami. Najpopularniejszy klub piłkarski na świecie, ponowni mistrzowie Anglii Manchester United zatrzymał się w the Venetian Macau jeszcze przed oficjalnym otwarciem hotelu podczas swojego tournee po Azji pod koniec lipca bieżącego roku. Oprócz Manchesteru United okręt flagowy Sheldona Adelsona odwiedziły już także ekipy NBA Orlando Magic i Cleveland Cavaliers – mające zachęcić turystów z całego świata do przyjazdu do Makau.

Wśród hoteli na Makau znajdziemy (gdyż większość jest jeszcze w fazie budowy) Mariott, Ritz Carlton, Four Seasons, Intercontinental, Hilton, Fairmont, St Regis, Shangri-La, a to i tak tylko kilka z wielu największych nazw w tej branży. Do prowadzenia kasyn, jak na razie, jedynie sześć przedsiębiorstw ma licencje: SJM (własność Stanleya Ho monopolisty na tym rynku do 2001 roku), Galaxy Entertainment, Wynn Resorts, MGM Grand Paradise, Las Vegas Sands i Melco PBL.

Na dzień dzisiejszy najsilniejszą pozycję ma jedna Las Vegas Sands, które prowadzi również Sands Macau. Korporacja Adelsona, szóstego najbogatszego człowieka świata [4] planuje ogromną inwestycję o wartości 12 miliardów dolarów w tzw. Cotai Strip do 2010 r. w tym budowę około 20 000 pokoi hotelowych. Cotai Strip ma być odwzorowaniem The Strip z Las Vegas, czyli głównej ulicy, przy której mieszczą się największe kasyna i hotele.

Czyżby nadchodziły czasy, w których ab oriente już nie tylko lux ale i luxus. Świat musiał chyba naprawdę stanąć na głowie, gdy Vegas to już za mało. W dzisiejszym świecie nie wystarczy już tylko otworzyć się na Azję, zachęcić jej mieszkańców do przyjazdu do siebie. Proces ten niesie ze sobą wiele pytań i obaw. Dochodzi do ogromnego napływu kapitału, który doprowadza do rozwarstwienia społeczności, pogłębienia różnic między warstwami społecznymi. Ogromne inwestycje nie obywają się bez ingerencji w środowisko. Nie jestem w stanie przewidzieć długofalowych efektów tego, opisanego wyżej zjawiska. Na pewno pokazuje on niesamowitą siłę i potencjał regionu, który z pewnością zaskoczy nas jeszcze nie raz.

Przypisy:

[1] Dane podawane przez Macau Gaming Inspection and Coordination Bureau, Outlook Dicey for World's New Gambling Capital, by Anthony Kuhn, http://www.npr.org [stan na 12.11.2007]
[2] Gambling in Asia, Less sleaze, please, the Economist, Oct 18^th 2001

[3] http://www.usatoday.com [stan na 12.11.2007]

[4] http://www.lvrj.com/business/9612252.html [stan na 12.11.2007]

[5] Według rankingu Forbes’a z 03.08.07