Rafał Rozmus: Czarna środa w Iraku

• irak

W Iraku od początku konfliktu zginęło o wiele więcej żołnierzy amerykańskich, niż w Afganistanie, pomimo że konflikt iracki trwa o dwa lata krócej. W Iraku dochodzi też częściej do zamachów i są one o wiele bardziej zróżnicowane, a co ważne dokonywane są przez różne grupy, niekoniecznie związane z talibami czy Al-Kaidą.

Tym razem terroryści posunęli się naprawdę daleko. W wyniku zamachów w Bagdadzie zginęła prawie setka ludzi, a celem terrorystów były przede wszystkim instytucje państwowe, organizacje międzynarodowe i ambasady. Zaatakowana została tzw. zielona strefa – najbardziej ufortyfikowana i bezpieczna część Bagdadu.

Środowe wydarzenia są o tyle ważne, że terroryści nie atakują już zwykłych cywilów. Tym razem celem ich ataków stali się urzędnicy, politycy i rządzący państwem. Ich eliminacja znacznie ułatwiłaby zaprowadzenie chaosu w kraju oraz na scenie politycznej. Do wyborów co prawda pozostało jeszcze kilka miesięcy – zaplanowane są na grudzień 2009/ styczeń 2010 – ale w politycznym kalendarzu to niewiele czasu. Zdanie to podziela wielu irackich parlamentarzystów, którzy twierdzą, że zamachy miały zdestabilizować scenę krajowej polityki i zasiać strach przed zbliżającymi się wyborami. Strach, który ma kierować ludźmi idącymi do urn wyborczych i wskazywać im, jak mają głosować.

Terroryści niestety nie są głupi i wiedzą, że uzyskanie chociaż kilku miejsc w 275-osobowym irackim parlamencie stwarza realne i legalne szanse oddziaływania na ludzi. Poszerza także zakres tego oddziaływania i legitymizuje wybranych parlamentarzystów na arenie politycznej. Warto przypomnieć w tym miejscu przypadek Muktady al-Sadra, twórcy potężnych bojówek irackich. Muktada, mało znany w latach 90., był spokrewniony z innym znanym ajatollahem Muhammadem Baqir Al-Sadrem, a jego ojcem był Mauhammad Sadiq Al-Sadr, wielki ajatollah, zamordowany przez reżim saddamowski. Muktada, szczęśliwie uniknął śmierci, wydawałoby się, że pominięty przez Saddama. Takiego samego zaniedbania dopuścili się Amerykanie. W czasie okupacji Muktada urósł w siłę, a jego partia uzyskała w grudniowych wyborach 2005 roku 32 miejsca na 275 możliwych w parlamencie irackim.

Oczywiście nie należy przeceniać środowych zamachów, niemniej jednak nie należy ich lekceważyć. Obecny premier Iraku Nuri al-Maliki ma zamiar ubiegać się o reelekcję w grudniu i wydaję się to bardzo realne. To on doprowadził do znacznej pacyfikacji kraju i złagodzenia rywalizacji między Kurdami, szyitami i sunnitami. Jego metody, często nieaprobowane – nazywany jest także nowym Saddamem – okazują się skuteczne. Niestety, po raz wtóry, ataki terrorystyczne też są skuteczne. Tym razem Maliki miał szczęście, gdyż w tym czasie znajdował się z wizytą w sąsiedniej Syrii. Szczęście dopisało też ambasadorowi Stanów Zjednoczonych, który wizytował Kurdystan na północy kraju.

Wcześniej ataki na instytucje rządowe były sporadyczne. Działo się tak z wielu powodów, by wymienić najbardziej prozaiczny – brak rządu. Poza tym, scena polityczna była w rozsypce, nie było konstytucji ani rządu. Słowo demokracja było czymś obcym, dziwnie brzmiącym sloganem amerykańskiego najeźdźcy. W 2009 roku sytuacja diametralnie się zmieniła. W opracowanym przez wspominany już think-tank  - The Brookings Institution zestawieniu iracka demokracja poczyniła znaczne postępy. Na dziesięciostopniowej skali w 2003 oraz 2005 roku polityczny postęp w Iraku oceniany był na zero. Dwa lata później uzyskał 1 punkt, by w tym roku wzbić się aż na 6,5. Punktacja ta nie ma oczywiście bezpośredniego i dokładnego przełożenia na realia panujące w Iraku, ale warto na nią spojrzeć z tej strony: w Iraku w końcu się coś ruszyło.

W takim wypadku może premier Nuri al-Maliki powinien jeszcze raz przemyśleć swoją decyzję i pozostawić mury broniące zieloną strefę od reszty Iraku, bo wbrew pozorom, jest czego bronić.

Portal Spraw Zagranicznych pełni rolę platformy swobodnej wymiany opinii - powyższy artykuł wyraża poglądy autora.