Anna Chmielewska: Czwarta władza wobec braku innej - media na terenie Autonomii Palestyńskiej

• autonomia palestynska
• media

Rynek medialny w Autonomii Palestyńskiej jest jak wszystkie rynki państw bliskowschodnich rynkiem rozwarstwionym. Owo rozwarstwienie powstało w wyniku tworzenia mediów takich jak kuwejcka Al-Jazeera czy saudyjska Bliskowschodnia Korporacja Medialna, która jest właścicielem jednej z największych gazet regionu Al-Hayat. Media regionu Bliskiego Wschodu, czyli te których misją jest skupienie wokół siebie jak największej liczby odbiorców: Arabów i/lub muzułmanów stanowią jedną z warstw rynku. Warstwę wewnętrzną do opisanej powyżej tworzą media powiedzmy „narodowe” tzn. stworzone z myślą o odbiorcy w jednym z krajów regionu. Obok tego istnieją jeszcze media świata zachodniego, które również na tym rynku występują. W Autonomii Palestyńskiej dochodzi ponad to wewnętrzny podział rynku „narodowego” na media afiliowane przy Hamasie bądź Fatahu.
W roku 1994 po zawartym rok wcześniej porozumieniu w Oslo o wzajemnym uznaniu Izraela i Organizacji Wyzwolenia Palestyny zostaje utworzone pierwsze od 1967 roku publiczne radio Głos Palestyny, który w 1996 roku przekształca się w korporację radiowo-telewizyjną Palestine Broadcasting Corporation (PBC). PBC kontrolowana jest przez Palestyńska Władzę Narodową, finanse na jej działalność  pochodzą w głównej mierze ze źródeł Unii Europejskiej, ONZ oraz poszczególnych państw europejskich w szczególności Włoch, Francji i Luksemburga. Do największych instytucji zrzeszonych w PBC należą Telewizja Palestyńska, radio Głos Palestyny oraz Agencja Informacyjna WAFA. PBC jest instytucją publiczną, kontrolowaną przez władze państwa.

Od roku 1994 na terytorium Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy powstało ponad 30 prywatnych stacji telewizyjnych. Ich działalność nie była regulowana do 2000 roku, kiedy w życie wszedł Tymczasowy System Regulacji, zgodnie z którym właścicielami kanałów telewizyjnych bądź radiowych mogą zostać jedynie osoby fizyczne będące Palestyńczykami, zarejestrowane przedsiębiorstwa lub organizacje pozarządowe. Kanały telewizyjne lub radiowe powinny być zarejestrowane w Ministerstwie Handlu i Gospodarki. Prowadzone przez telewizje programy muszą gwarantować wolność wypowiedzi, przy czym nie mogą naruszać porządku publicznego i bezpieczeństwa. Ważnym elementem jest również zakaz finansowania mediów palestyńskich przez podmioty zagraniczne oraz przyjmowanie przez nie pomocy zagranicznej.

Największym problemem nowopowstałych mediów na terenie Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy szczególnie tych, które chciałyby nadawać z Gazy jest problem przesyłu radiowego, który musi trafić najpierw do Jerozolimy i dopiero wtedy przez satelity może zostać przekserowany dalej, co nie jest możliwe ze względu na niechęć Izraela w kwestii udostępniania łącz Palestyńczykom.

Jednym z ciekawych przykładów agencji, której udało się rozpocząć działalność i ją prowadzić była agencja informacyjna Ramattan założona w 1998 r. przez palestyńskiego dziennikarza Qassema al-Kafarna. W momencie powstania nie była agencją informacyjną, w dosłownym rozumieniu tego słowa, zapewniała bowiem obsługę techniczną zagranicznym korespondentom. W 2000 roku Ramattan dzięki umowie z turecką agencją Ihlas rozpoczął transmisję programu przez satelitę. Od 2005 roku działa już samodzielne. Obecnie jej biura znajdują się na Zachodnim Brzegu i w Gazie, w Kairze, Bejrucie, Sudanie i Kuwejcie. Zatrudnia ponad 300 dziennikarzy. Uważana jest za jedyną niezależną agencję informacyjną w Autonomii Palestyńskiej. Atakowana przez Palestyńską Prewencyjną Agencję Bezpieczeństwa związaną z Fatahem oraz Hamas, szczególnie podczas wojny w 2007 roku broni się przed afiliacją z jednym bądź drugim ugrupowaniem.

Od chwili zwycięstwa Hamasu w wyborach parlamentarnych w styczniu 2006 roku istniejący podział na media popierające Hamas i te popierające Fatah zaostrzył się. Polityczna walka między Hamasem i Fatahem przełożyła się na walkę z mediami afiliowanymi przy obu ugrupowaniach. Bojówki Hamasu i Fatahu przeprowadzały zbrojne akcje przeciwko dziennikarzom, którzy pracowali w mediach wspieranych przez drugie z ugrupowań. W tym czasie zaatakowane zostały siedziby Radia Jabal an-Nar i Quran oraz telewizje Al-Afaq i Sana uważane za sprzyjające Hamasowi, oraz Ganna TV i Nablus TV uznawane za media Fatahu.

Pamiętać należy również o mediach zagranicznych obecnych na rynku palestyńskim. Największym anglojęzycznym radiem na obszarze Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy jest Palestine FM należący do koncernu WN Network. Wśród gazet zagranicznym tytułem jest Al Quds al Arabi wydawany w Londynie przez Abdela al-Bari Atwana, którego poglądy uważane są nawet w świecie arabskim za radykalne lub wręcz ekstremistyczne do tego stopnia, że gazeta była niejednokrotnie cenzurowana lub zakazywana w niektórych państwach arabskich np. w Egipcie, Jordanii czy Arabii Saudyjskiej.

Rynek mediów elektronicznych opanowany jest przez zagraniczne grupy medialne tak zachodnie np. WN Network, brytyjski NewsNow jak i bliskowschodnie – w szerokim pojęciu tego słowa - jak np. jordańska Al-Bawaba Group.

Na podstawie:

• http://www.omroepzenit.nl/UserFiles/File/Ramattan%20press%20kit%20engels.pdf

• http://www.arabmediasociety.com/topics/index.php?t_article=167

• http://www.zajel.org/article_view.asp?newsID=6552&cat=15