Lucia Topolansky. Od partyzantki do prezydenta

Od zawsze wzbudzała emocje, stając się z bojowniczki szanowaną w Urugwaju senatorką i jednocześnie pierwszą damą. Niegdyś członkini partyzantki walczącej z oligarchami, dziś polityk socjaldemokratycznej partii Frente Amplio. Lucía Topolansky, chociaż póki co nie jest głową państwa, przez kilka ostatnich lat stała się doskonałym przykładem wzrostu znaczenia kobiet w Ameryce Łacińskiej. 

Młodość, kariera i Tupamaros

Lucía Topolansky Saavedra urodziła się 25 września 1944 roku w Montevideo. Była 6. dzieckiem z małżeństwa inżyniera polskiego pochodzenia Luisa Topolansky’ego Müllera i Maríi Saavedry Rodríguez. Jako dziewczynka wraz z rodzicami przeniosła się do Punta del Este, lecz po kilku latach rodzina wróciła do Montevideo. Młodość spędziła w Niemczech, co ukształtowało jej liberalne poglądy.

{mosimage}Po ukończeniu szkoły średniej, rozpoczęła studia na wydziale architektury. Studiów nie skończyła, bo zaangażowała się w przeróżne organizacje studenckie, by w latach 70. wstąpić do lewicowej miejskiej partyzantki Tupamaros. Choć ruch ten odżegnywał się na początku od przemocy, w atmosferze narastającej konfrontacji ze wspieranym przez armię rządem zaczął porywać bankierów, polityków, sędziów i prokuratorów, którzy odmawiali wszczynania śledztw przeciwko skorumpowanym politykom. Brali również udział w porwaniu brytyjskiego ambasadora. To właśnie w partyzantce Topolansky poznała miłość swego życia –José „Pepe” Mujicę. W konspiracji nadano jej pseudonim Ana. W 1970 roku została skazana na karę pozbawienia wolności i jak wielu innych więźniów politycznych w tamtym okresie, była ofiarą tortur i maltretowania psychicznego. Towarzysze broni wspominają po latach Lucię, jako osobę więcej niż opanowaną, wręcz twardą i bezkompromisową. Do tego, jak twierdzą, dzięki manualnym zdolnościom – niespodziewana korzyść ze studiowania architektury – świetnie jej szło konstruowanie bomb domowej roboty. Nie było więc zaskoczeniem, że szybko opracowała plan ucieczki z więzienia, który z powodzeniem zrealizowała. Pomogli jej w tym przyjaciele z zewnątrz. Niestety dwa lata później została ponownie schwytana i pozostała w odosobnieniu aż do 1985 r., kiedy to ogłoszono amnestię dla więźniów politycznych.

Kariera polityczna

Po wyjściu na wolność Topolansky wraz z innymi działaczami założyła lewicową partię Frente Amplio, która od samego początku istnienia zyskała duże poparcie społeczne. W 1995 roku Topolansky została zastępcą burmistrza Montevideo, zaś 5 lat później, w 2000 roku, weszła w skład Izby Deputowanych, zajmując się wydatkami i budżetem państwa. W 2005 roku została senatorem. W październiku tego samego roku po latach nieformalnego związku z José Mujicą, para wreszcie stanęła na ślubnym kobiercu. 

Po wyborach prezydenckich w 2010, w których „Pepe” Mujica został nowym prezydentem kraju, a Danilo Astori- wiceprezydentem, Topolansky, jako przewodnicząca urugwajskiego senatu odebrała przysięgę swojego męża. Był to dzień symboliczny z wielu względów. Po raz pierwszy w historii kraju głową państwa został były partyzant. Po raz pierwszy składający i odbierający prezydencką przysięgę byli rodziną. Po raz pierwszy na czele obu izb parlamentu znalazły się kobiety. Jako przewodniczącą senatu powitał ją uroczyście wojskowy Batalion Florida. Ten sam, którego członkowie aresztowali ją w 1972 roku. Ciekawym jest też fakt, że dwukrotnie pełniła tymczasowo funkcję głowy państwa, podczas gdy prezydent i wiceprezydent przebywali poza granicami kraju.

Opinia społeczna

Lucía Topolansky i José Mujica należą do najbardziej znanych par prezydenckich na świecie. Ciekawym jest fakt, że mimo powszechnej niechęci do polityków, oni są bardzo lubiani i szanowani. Ostatnio światowe media bardzo zainteresowały się życiem pary prezydenckiej, kiedy wyszło na jaw jak naprawdę żyje głowa państwa. Lucía i „Pepe” nie zmienili się mimo władzy. Nie mieszkają w pałacu prezydenckim, ale w zwykłym domu poza miastem. Prezydent trudni się rolnictwem, a pierwsza dama uwielbia eksperymentować w kuchni. W szklarniach uprawiają chryzantemy - ich ulubione kwiaty, które kiedyś sprzedawali na targowisku. Oprócz tego zamiast korzystać z limuzyny jeżdżą wieloletnim garbusem, a na wakacje zabierają ukochaną suczkę- Manuelitę. Żyją jak zwykli Urugwajczycy, których postronny obserwator nie skojarzyłby z najważniejszą parą w państwie.

Co dalej?

Pierwsza dama, która według wielu analityków urugwajskiej polityki stoi za najważniejszymi decyzjami głowy państwa, jest dziś najpopularniejszą senator w kraju. Z tego względu i z uwagi na zbliżające się tegoroczne wybory prezydenckie często jest pytana czy zechce zastąpić męża na stanowisku. Gdyby do tego doszło, byłby to kolejny milowy krok w Urugwaju, gdzie jest wśród 130 deputowanych jest zaledwie 18 kobiet. Warto jednak pamiętać, że Topolansky skończyła już 70 lat, a lata spędzone w więzieniu, gdzie była torturowana i przebywała w ciężkich warunkach odbiły się negatywnie na jej zdrowiu. Niedawno wyszła też zwycięsko z walki z nowotworem piersi. Prasa donosi, że jeśli Tabaré Vázquez zostanie ponownie prezydentem (urzędował już w latach 2005–2010), Topolansky najprawdopodobniej zostanie wiceprezydentem. Ona sama nie mówi „nie”. Jeśli partia tak zdecyduje. A póki co… O! Wraca z pola mąż!.

---------- 

Źródła:

N. Caula, Alberto Silva, Ana la guerrillera. Una historia de Lucía Topolansky, Montevideo, 2011.

A. Domosławski, Urugwaj: Lucia Topolansky - od bojowniczki do senatorki, „Polityka”, 04.02.2014, http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1569181,1,urugwaj-lucia-topolansky---od-bojowniczki-do-senatorki.read, dostęp: 20.03.2014

A. Ventura, Lucía Topolansky, la dama de la otra orilla, “La Nación”, 28.02.2010, http://www.lanacion.com.ar/1237336-lucia-topolansky-la-dama-de-la-otra-orilla, dostęp: 20.03.2014.

AP, Esposa de ‘Pepe’ Mujica: una primera dama atípica, 03.10.2013, http://www.semana.com/gente/articulo/lucia-topolansky-esposa-de-pepe-mujica-en-uruguay/359754-3, dostęp: 28.03.2014.

Oficjalna strona rządu, www.presidencia.gub.uy, dostęp: 28.03.2014.