Manchester United. Brytyjski sen

Futbol to nie tylko pasja milionów ludzi, ale też miliony euro w obiegu. Praktycznie każdy wielki klub ma nie tylko znakomitą kadrę zawodniczą, ale też obraca olbrzymimi pieniędzmi, nierzadko większymi niż niejeden koncern przemysłowy. Nie inaczej sprawa wygląda w wypadku wielokrotnego mistrza Anglii i jednego z najbardziej utytułowanych klubów świta Manchesteru United. Popularne Czerwone Diabły są potęgą nie tylko sportową ale także biznesową. Roczne obroty tej drużyny mierzone są w setkach milionów funtów a wartość marki już dawno przekroczyła magiczną granicę miliarda funtów. Na czym więc polega fenomen tego klubu?

Trudne początki

Historia Manchesteru United rozpoczyna się w 1878 roku, kiedy to powstał Newton Heath LYR (Stacja kolejowa Lancashire i Yorkshire). Pierwszymi graczami klubu byli pracownicy owej stacji, którzy po prostu w wolnych chwilach zajmowali się kopaniem piłki zrobionej ze świńskiego pęcherza. Było to na dekadę przez utworzeniem w Anglii ligi piłkarskiej, do której jednak Newton Heat przystąpił dopiero w 1892 roku. Początkowo ta drużyna borykała się z wieloma problemami finansowymi i niewiele brakowało, a klub zostałby rozwiązany.

Na początku XX wieku w zespół postanowił zainwestować właściciel miejscowego browaru John Henry Davies, który wykładając pieniądze uratował klub przed upadkiem. To właśnie po jego przyjściu w 1902 roku zmieniono nazwę na Manchester United. Po kilku latach przyszły pierwsze sukcesy, w tym ten najważniejszy czyli mistrzostwo Anglii zdobyte w sezonie 1907/08. Wtedy jeszcze United grali na starym stadionie Bank Street jednak w 1910 roku przenieśli się na znane nam wszystkim Old Trafford. Już na nowym stadionie zdobyli swój drugi tytuł, po czym nastąpiły długie lata posuchy, w których drużyna balansowała pomiędzy pierwszą a druga ligą [1].

Po drugiej Wojnie Światowej nadeszła era si Matta Busby'ego, jednej z największych legend United. Poprowadził on swoich podopiecznych do wielu triumfów. Między innymi jako pierwszy angielski zespół United sięgnął po Puchar Europy w 1968 roku. Z osobą Busby'ego związana jest też najbardziej tragiczna historia w dziejach zespołu z Old Trafford. W roku 1958 samolot, który miał zabrać piłkarzy Manchesteru wracających z Monachium rozbił się. W wypadku tym życie straciło ośmiu piłkarzy i czterech członków sztabu trenerskiego. Ci którzy przeżyli, odnieśli trwałe urazy zarówno fizyczne jak i psychiczne. Praktycznie wszyscy skazywali wtedy drużynę z Manchesteru na sportowy upadek, jednak Busby praktycznie w rok stworzył nowy zespół, który później z równie dobrym skutkiem walczył na brytyjskim podwórku. Jednak w pamięci kibiców wciąż pozostała drużyna z 58' roku [2].

Okres największej świetności zespołu z Manchesteru rozpoczął się jednak wraz z przyjściem do klubu sir Alexa Fergusona w 1986 roku. Przez ponad 25 lat pracy z tym zespołem wygrał on w zasadzie wszystko co tylko mógł. Zdobył 12 – razy mistrzostwo Anglii, wygrał pięć razy puchar tego kraju, dwukrotnie triumfował w Lidze Mistrzów, był też Klubowym Mistrzem Świata a także zdobył Superpuchar Europy. Są to sukcesy jakich może mu pozazdrościć praktycznie każdy trener na świecie, a ponieważ Szkot nadal nie ma zamiaru przenieść się na piłkarską emeryturę, wydaje się że kibice United mogą oczekiwać, że ich klubowa gablota z trofeami jeszcze się powiększy [3]. 

Gigant nie tylko na boisku

Ta piękna, okraszona wieloma sukcesami historia od kilku dobrych lat przekłada się także na niesamowitą popularność tego klubu. Szacuje się, że Manchester United ma ponad 330 milionów zadeklarowanych fanów, co przekłada się na olbrzymią wartość tego klubu [4]. Według najnowszego rankingu Forbesa szacuje się ją na dwa miliardy dwie trzydzieści milionów dolarów, aż o 20% więcej niż przed rokiem, co czyni z United ogólnie najbardziej wartościowy zespół sportowy świata. Czerwone Diabły dystansują nawet takich gigantów jak baseballowa drużyna Ney York Yankees czy też występujących w NFL Dallas Cowboys [5].

Co ciekawe, według podobnej rankingu ustalanego przez firmę Deloitte, który bierze jednak pod uwagę roczne przychody, United znaleźli się dopiero na trzecim miejscu, z dorobkiem 367 milionów euro, znacznie ustępując, podobnie jak przed rokiem dwójce hiszpańskich potentatów Realowi Madryt i FC Barcelonie, które wygenerowały przychód ponad 450 milionów euro.

Jeżeli chodzi o szczegóły to przychody Manchesteru obejmują one trzy grupy: zyski z dnia meczowego, przychody z transmisji telewizyjnych a także wpływy od reklamodawców. Największe wpływy do kasy Czerwonych Diabłów generuje oczywiście telewizja. Wpływy pochodzące z transmisji stanowiły 36% wszystkich przychodów, wynosząc 132,2 miliony euro, czyli aż o 14,6 miliona więcej niż przed rokiem. Duże znaczenie ma tutaj nowy kontrakt jaki podpisały z telewizją kluby Premier League, dzięki któremu do kasy United wpłynęło 67 milionów euro. Do tego doszły także zyski za transmisję meczów Ligi Mistrzów, dzięki której Manchester zarobił 53 miliony.

Kolejnym źródłem dochodów klubu z Old Trafford są wpływy z tak zwanego dnia meczowego, który wyniosły nieco ponad 120 milionów euro, co stanowiło 34% wszystkich przychodów. Również tutaj możemy obserwować wzrost w stosunku do poprzedniego sezonu. Manchester może się pochwalić średnią wynosząca ponad 75 tysięcy widzów na każdym meczu, wliczając w to Premier League, Ligę Mistrzów i Puchar Anglii. Mimo tak wielkiej liczby sukcesów kibice Czerwonych Diabłów wciąż są głodni sukcesów, a ponadto tuż za miedzą wyrósł im groźny rywal w postaci Manchesteru City, co dodatkowo uatrakcyjnia rywalizację na Wyspach Brytyjskich.

Trzecim źródłem przychodów są wpływy od reklamodawców, które wyniosły 114 milionów euro i stanowiły 31% całości. Tutaj także nastąpił wzrost o nieco ponad 10 milionów, co więcej należy także zwrócić uwagę na fakt, że United znajdują reklamodawców praktycznie na całym świecie, współpracując z takimi gigantami jak Telekom Malaysia czy Turkish Airlines. Niezmiennie też wspomagani są przez AON Corporation [6]. 

Czarodzieje marketingu

Zgromadzone powyżej dane jasno wskazują, że klub z Manchesteru jest istną maszynką do robienia pieniędzy. Nie byłoby to jednak możliwe, gdyby nie wyniki sportowe ale także bardzo sprawnie prowadzony marketing. Wiele zabiegów zastosowanych przez klubowych speców od kształtowania wizerunku i budowania marki jest bardzo nowatorskich i pokazuje jak szerokotorowa jest wizja budowania klubu.

Podczas okresu przygotowawczego, gdy większość zespołów szlifuje formę na swoich obiektach, Manchester United rozgrywa kilka sparingów z zespołami z krajów, gdzie popularność futbolu znacząco rośnie. Poza propagowaniem samej dyscypliny służy to także zdobywaniu nowych rynków, gdzie stale przybywa kibiców Manchesteru United Najlepszym przykładem tego jest Azja, skąd pochodzi prawie 190 milionów fanów tego klubu. Z pewnością wielu z nich zapałało miłością do Czerwonych Diabłów widząc na żywo ich piłkarskie popisy [7].

Ponadto bardzo ciekawą inicjatywą jak tak zwany Trophy Tour, czyli przejazd ze zdobytym pucharem za mistrzostwo Anglii po całym świecie. Jest to znakomita szansa kibiców klubu, którzy nigdy w życiu nie mieliby okazji jechać do Manchesteru. Oprócz samego pokazania pucharu w trasie ma miejsce cały szereg imprez, który firmowany jest przez byłych zawodników tego klubu. Logistycznie za całą sprawę odpowiedzialny jest DHL, który jest jednym ze strategicznych partnerów United. W zeszłym roku Trophy Tour rozpoczął się w Delhi i przejechał 25 krajów, tak egzotycznych jak Wietnam czy Ghana [8].

Zdecydowaną nowością w marketingu Manchesteru United jest budowa specjalnego centrum dla fanów zespołu. Będzie to miejsce mogące pomieścić 1500 kibiców, w którym znajdą się bary, restauracje, sklepiki z pamiątkami, muzeum a także część przeznaczona dla sponsorów, z hotelem w wysokim standardzie. Pomysł powstał w oparciu o projekty samych fanów, przez co zanim jeszcze budynek powstanie, już zbudowano relacje łączące kibiców z tym miejscem. Projekt ma nie tylko generować zyski, jak każde inne centrum handlowe, ale też sprawić by kibice traktowali klub jako coś swojego. Trzeba przyznać, że zarówno pomysł jak i sam projekt to bardzo interesujące posunięcie marketingowe i powinno przynieść korzyści dla klubu w długim okresie czasu [9]. 

Co dalej?

Jak widać Manchester United to znakomicie funkcjonujące przedsiębiorstwo generujące olbrzymie dochody. Drużyna odnosi sukcesy nie tylko na boisku ale także na arenie biznesowej, nie mniej ważnej niż ta sportowa. Co więcej, nawet nieco gorsze występy w międzynarodowych rozgrywkach nie przekładają się na spadek zainteresowanie tym zespołem. Jego fenomen tkwi przede wszystkim w długiej tradycji, pełnej wzlotów i upadków, która obecnie jest bardzo dobrze wykorzystywana przez specjalistów od marketingu zatrudnionych w klubie. W najbliższej przyszłości nic nie powinno się w tej kwestii zmienić, ponieważ pod wodzą sir Alexa Fergusona drużyna nadal prezentuje znakomity poziom sportowy, a coroczne tournée po różnych kontynentach przynosi okazałe plony w postaci milionów nowych fanów, którzy być może nigdy nie zasiądą na Old Trafford, jednak z pewnością kupią koszulkę bądź szalik sygnowany znakiem Manchesteru United.

----------

[1] Za stroną Manchesteru United; [URL-http://www.manutd.com/en/Club/History-By-Decade/1878-to-1909.aspx]
[2] Zgodnie ze stroną devilpage.pl; [URL-http://www.devilpage.pl/index/dzialy/4/monachium-1958]
[3] Za stroną Manchesteru United; [URL-http://www.manutd.com/en/Sir-Alex-25-Years/Sir-Alex-25-Years-Story.aspx]
[4] Eurosport, Manchester United ciągle najbogatszy, 19.04.2012; [URL-http://www.eurosport.pl/pilka-nozna/premier-league/2011-2012/man-utd-ciagle-najbogatszy_sto3240439/story.shtml]
[5] Ozanian Mike, Manchester United Again The World's Most Valuable Soccer Team, 18.04.2012 http://www.forbes.com/sites/mikeozanian/2012/04/18/manchester-united-again-the-worlds-most-valuable-soccer-team/2/
[6] Football money league, Raport Deloitte
[7] CNBC, Manchester United: giełda reaktywacja?, 16.04.2012; [URL- http://www.rp.pl/artykul/860948.html?print=tak&p=0]
[8] Rozpoczyna się Manchester United Champ19ns Trophy Tour; [URL-http://marketingifutbol.tumblr.com/post/17031500618/rozpoczyna-sie-manchester-united-champ19ns-trophy-tour]
[9] Nowa okazała siedziba kibiców Manchesteru United, marktingsportowy.pl, styczeń 2012; [URL- http://www.marketingsportowy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=646&Itemid=54]