"Prawdziwie fińska" kampania

• finlandia
• wybory

Zbliża się trzecia niedziela kwietnia, czyli tradycyjna data wyborów w Finlandii. Kampania wyborcza wkracza w decydującą fazę, a cały kraj zastanawia się, czy do koalicji rządowej wedrą się „Prawdziwi Finowie” („Perussuomalaiset”). Tamtejsi wyborcy wszystkie odpowiedzi na swoje pytania poznają już 17 kwietnia.

Już po raz 36. Finowie wybiorą swoich przedstawicieli do jednoizbowego parlamentu swojego kraju (Eduskunta). W jego skład wchodzi 200 reprezentantów narodu, wybieranych na 4-letnie kadencje. Do najważniejszych zadań parlamentu w tym skandynawskim kraju należy stanowienie prawa, uchwalanie budżetu państwa, nadzorowanie działalności władz wykonawczych i przyjmowanie umów międzynarodowych. Ponadto, do prerogatyw parlamentu należy wybór premiera, ministrów, a także wyrażenie votum zaufania nowowybranemu rządowi(1) . Nie istnieje żaden ogólnokrajowy próg wyborczy, jaki partia musi przekroczyć, aby wprowadzić swojego reprezentanta do parlamentu. 199 miejsc rozdzielanych jest za pomocą metody d’Hondta w 14 okręgach wyborczych proporcjonalnie do ludności tych okręgów i liczby głosów oddanych na daną partię (lub koalicję partii). 1 deputowany wybierany jest metodą większościową ze szwedzkojęzycznych autonomicznych Wysp Alandzkich(2).

Do tej pory fińską scenę polityczną zdominowały trzy partie. Od 2003 największą z nich była Partia Centrum ( Suomen Keskusta), która pod przywództwem Mattiego Vanhanena wygrała dwukrotnie poprzednie wybory. Ten polityk stał na czele koalicyjnych rządów przez 7 lat. W czerwcu 2010 roku zrezygnował z urzędu, jako oficjalny powód podając konieczność dojścia do siebie po operacji, którą miał zaplanowaną na drugą połowę tamtego roku. Fińska prasa pisała jednak, że prawdziwą przyczyną rezygnacji premiera były liczne skandale z jego udziałem, jakie były upubliczniane przez tamtejsze media, dotyczące m.in. finansowania kampanii wyborczej z 2007 roku(3) . Jego sukcesorką, zarówno na fotelu ministra, jak i przywódcy partii, została Mari Kiviniemi, która pełni te funkcje do tej pory(4) .

Drugą największą partią w wyborach 2007 roku, a obecnie po przetasowaniach personalnych najsilniejszą partią Eduskunty jest Partia Koalicji Narodowej (Kansallinen Kokoomus, Kok). Zgodnie z ostatnimi sondażami to należące do koalicji rządzącej ugrupowanie definitywnie zmieni na pierwszym miejscu Partię Centrum. Na jej czele stoi obecny minister finansów, Jyrki Katainen. Jest on obecnie najpoważniejszym kandydatem do objęcia fotela szefa rządu po kwietniowych wyborach(5) .

Koalicję rządzącą uzupełniają dwa mniejsze ugrupowania: Liga Zielonych (Vihreä Liitto), na czele której obecnie stoi Anni Sinnemäki i Szwedzka Partia Ludowa (Svenska folkpartiet - Sf)  z przewodniczącym Stefanem Wallinem. Pierwsza z nich zgodnie z sondażem z lutego przeprowadzonym na zlecenie fińskiej telewizji YLE cieszy się poparciem 8,5% wyborców, zaś na drugą swój głos chce oddać 3,9% uprawnionych. Od barw czterech ugrupowań tworzących koalicję określa się ją jako niebiesko-zieloną (Kok i Sf niebieski, Zieloni i Centrum – zielony).

Największą partią opozycyjną, jednocześnie należącą do „Wielkiej Trójki”, są fińscy Socjaldemokraci (Suomen Sosialidemokraattinen Puolue). W latach 1995-2007 uczestniczyli w koalicji rządzącej krajem, obecnie z tego środowiska wywodzi się prezydent Finlandii, Tarja Halonen. Ich liderką jest Jutta Urpilainen. Wśród pozostałych partii posiadających swoich przedstawicieli w parlamencie są tzw. Prawdziwi Finowie – partia o populistycznym charakterze. Na jej czele stoi charyzmatyczny Timo Soini, otwarcie mówiący o swoim apetycie na ministerialne stanowiska(6) . Polityczny krajobraz Finlandii uzupełniają Sojusz Lewicy (Vasemmistoliitto), pozostałość po fińskiej partii komunistycznej, znana np. z pomysłów włączenia Rosji do UE   i Chrześcijańscy Demokraci pod wodzą Päivi Räsänen.

Do najważniejszych tematów trwającej kampanii zaliczyć z całą pewnością można sprawy gospodarcze. W lutowej debacie pomiędzy szefami partii z6011940, 2525 „Wielkiej Trójki” na pierwsze miejsce wysunęła się kwestia reformy emerytalnej, która miałaby polegać na wydłużeniu okresu aktywności zawodowej Finów. Obecnie wiek emerytalny mieszkańcy tego kraju osiągają w 63. roku swojego życia(8) . Cała trójka przywódców jednak „nie wyobraża sobie wydłużenia czasu pracy Finów po prostu przez wydłużenie wieku emerytalnego”, jednak tylko liderka Socjaldemokratów wykluczyła w ogóle taką możliwość.

Istotnym tematem, na którym swoją popularność buduje partia „Prawdziwi Finowie” jest przynależność Finlandii do Unii Europejskiej i strefy euro. Sceptyczne nastawienie do obu tych kwestii jest znakiem firmowym partii Timo Soiniego. W wywiadzie telefonicznym dla serwisu Bloomberg.com wyraził swoje zaskoczenie postawą przywódców UE, którzy jego zdaniem nie rozumieją strukturalnych problemów strefy euro. „Jeżeli melon i jabłko nosiłyby taką samą czapkę z daszkiem, każdy widziałby, że coś jest nie tak” – oto przykład barwnych porównań lidera najbardziej populistycznej fińskiej partii(9) .

W połowie marca gorącym tematem stała się energetyka nuklearna w Finlandii na fali informacji o awarii elektrowni Fukushima po trzęsieniu ziemi w Japonii. Członkowie rządu (Katainen, Paula Lehtomäki – minister środowiska) uspokajają, że podobny scenariusz ich krajowi nie grozi. Pomimo tego organizacje ochrony środowiska (Greenpeace, Fińskie Stowarzyszenie Ochrony Przyrody, Przyjaciele Ziemi) zapowiedziały organizację demonstracji przeciw planom rozwoju energetyki jądrowej. Gazeta Helsingin Sanomat przewiduje, że ta sprawa może nabrać znaczenia na finiszu obecnej kampanii wyborczej(10)

Głównym kandydatem do objęcia teki szefa rządu po zbliżających się wyborach jest lider Partii Koalicji Narodowej, Jyrki Katainen. Mający niecałe 40 lat, należy do bardzo młodej generacji fińskich polityków będących obecnie u władzy. Udało mu się wydobyć kraj z jednej z najcięższych recesji w historii – PKB spadło o około 7% w 2009 roku. Przeprowadził drastyczne cięcia w budżecie państwowym. Celem było osiągnięcie w 2011 roku poziomu 3% deficytu budżetowego. Pełni funkcję wiceprzewodniczącego Europejskiej Partii Ludowej w PE. Podczas negocjacji ws. wsparcia finansowego dla Grecji proponował zabezpieczenie pożyczki, nie uzyskał jednak niemal żadnego poparcia. Przewodniczy swojej partii od 2004 roku(11) .

1.  http://www.vaalit.fi/15491.htm
2.  http://electionresources.org/fi/
3.  http://www.helsinkitimes.fi/htimes/domestic-news/politics/13894-finnish-prosecutor-says-ex-pm-vanhanen-should-not-be-charged-.html,   http://www.europeanvoice.com/article/2010/06/finland-s-prime-minister-resigns/68304.aspx
4.  http://yle.fi/uutiset/news/2011/02/qampa_parliamentary_elections_2011_2357079.html
5.  http://yle.fi/uutiset/news/2011/02/qampa_parliamentary_elections_2011_2357079.html
6.  http://www.presseurop.eu/pl/content/article/540971-timo-soini-prawdziwy-fin-falszywy-dobrodziej
7.  http://www.helsinkitimes.fi/htimes/domestic-news/politics/13332-finnish-left-alliance-would-admit-russia-into-eu-.html
8.  http://www.hs.fi/english/article/Katainen+Finland+now+has+four+prime+minister+candidates/1135263735615
9.  http://www.bloomberg.com/news/2011-02-28/true-finns-threaten-debt-bailout-plan-as-april-election-nears-euro-credit.html
10.  http://www.hs.fi/english/article/Damage+to+Japanese+nuclear+plants+becomes+political+issue+in+Finland+despite+calls+for+moderation/1135264563597
11.  http://www.guardian.co.uk/business/feedarticle/9544940