Szachtar Donieck: finanse
Szachtar Donieck od 2002 roku nieprzerwanie przynosi straty. Rok 2008 zakończył ze stratą 20 mln euro. Podobnie było w 2007 roku. Wyjątkiem był rok 2006, kiedy wpływy inwestycyjne doprowadziły do zakończenia roku finansowego z zyskiem około 3,5 mln euro. W obecnym sezonie szacunki odnośnie budżetu Szachtaru są różne. Można znaleźć informację, że ma on wynosić ok. 46,5 mln euro (zmniejszenie w porównaniu z 60 mln w poprzednim sezonie), chociaż pojawiają się również szacunki zwiększające tę sumę do 80 mln euro.
1. Krótka historia
Klub został założony 24 maja 1936 roku. Jego powstanie wiąże się z rozgrywkami o mistrzostwo ZSRR. Była to drużyna złożona z górników z Donbasu, a nosiła nazwę „Stachanowiec” na cześć Aleksieja Stachanowa. Obecna nazwa Szachtar Donieck funkcjonuje od 1991 roku. Słowo „szachtar” w języku ukraińskim oznacza górnika.
W 2009 roku zdobył Puchar UEFA, cztery razy był mistrzem Pierwszej Ligi (2002, 2005, 2006, 2008) i 10 razy wicemistrzem (m.in. w 2009 roku). Od 1997 roku zajmuje pierwsze lub drugie miejsce, wymieniając się tytułem mistrza z Dynamem Kijów.
Trenerem jest Rumuńczyk Mircea Lucescu.
2. Właściciel
Właścicielem klubu od 11 października 1996 roku jest Rinat Achmetow – ukraiński oligarcha i deputowany do parlamentu z ramienia Partii Regionów. Uznawany jest za lidera tzw. klanu donieckiego. Jest również właścicielem m.in. kompanii radiowo-telewizyjnej „Ukraina", koncernu System Capital Management (powstał w 2000 roku), sieci hotelowej „Rixos" czy sieci komórkowej life:). SCM zarządza aktywami kopalń, firm metalurgicznych, budowy maszyn, energetycznych, telekomunikacyjnych, ubezpieczeniowych, sieci hotelowych i banków. Po dojściu do władzy Wiktora Juszczenki i Julii Tymoszenko stracił jeden z najważniejszych swoich aktywów – kombinat górniczo-hutniczy Kryworiżstal (transakcję unieważniono, a kombinat zostanie ponownie wystawiony na sprzedaż).
W czasie kryzysu aktywa górniczo-hutnicze znacznie straciły na wartości, co doprowadziło do zmniejszenia majątku (w 2008 roku wyceniano go na 31,1 mld dolarów). Nie zmieniło to jednak faktu, że Achmetow jest najbogatszym człowiekiem nie tylko na Ukrainie, ale i na terytorium całego byłego ZSRR. Jego jest wyceniany na 9,6 mld dolarów. Numerowi dwa, Igorowi Kołomojskiemu z majątkiem 2,3 mld daleko do lidera.
Dodatkowo obecność w życiu politycznym kraju ułatwia mu wpływ na bieżącą sytuację polityczno-ekonomiczną. W rankingu tygodnika „Korrespondent” w 2009 roku Achmetow był drugą najbardziej wpływową osobą w państwie (za Julią Tymoszenko).
Jest fundatorem stadionu Donbass Arena w Doniecku, który będzie miejscem rozgrywek meczów Mistrzostw Europy 2012. Budowa stadionu kosztowała 300 mln euro.
3. Przychody
Generalnym sponsorem klubu jest System Capital Management, a więc firma należąca do Achmetowa. Wśród pozostałych sponsorów są firmy Konti (przem. cukierniczy), D.TEK (przem. paliwowo-energetyczny), ТМ „PULSE” (przem. alkoholowy). Technicznym sponsorem jest marka Nike. Umowę zawarto 1 lipca 2008 roku na trzy lata. Oficjalnym partnerem klubu jest też grupa METINVEST.
Sezon 2008-2009 2007-2008 2006-2007
Rodzaj przychodu (w tys. euro)
Sponsoring i reklama 3 891,17 2 830,52 1 349,97
Transfery 9 488,79 17 019,69 22 373,10
Produkty z marką klubu 923,52 708,77 571,37
Bilety i abonamenty 1 008,12 434,41 506,48
Prawa do transmisji 517,33 128,04 377,05
Dochód od UEFA 8 484,68 5 011,71 6 379,33
Razem 24 313,60 26 133,14 31 557,29
Klub rozwija obecnie sieć sklepów firmowych i skupia się na popularyzacji marki. Do tego celu powołano oddzielną strukturę Szachtar-Trading.
4. Infrastruktura
Stadion „Szachtar” został wybudowany w roku powstania klubu, a w latach późniejszych był modernizowany, ostatni raz w 1999 roku przed sezonem, w którym klub miał występować w Lidze Mistrzów. Mecz mogło na nim oglądać prawie 32 tys. kibiców. Innym stadionem, na którym Szachtar prowadzi rozgrywki krajowe, jest Stadion Olimpijski w Doniecku. Otwarty w 1958 roku mieści 25 678 kibiców. Od 29 sierpnia 2009 roku Szachtar ma nowy stadion – Donbass Arena, przygotowany również na rozgrywki EURO 2012. Mieści on 51 371 kibiców, a jego budowa kosztowała 300 mln euro. Wybudowany został według standardów UEFA dla kategorii „Elite”.
Na pierwsze mecze Szachtara prowadzone na tym stadionie przychodziło ok. 40 tys. kibiców. Później liczba ta spadła do kilkunastu tysięcy. Niewątpliwie znaczna część kibiców była zainteresowana zobaczeniem nowego stadionu, co skłoniło ją do wybrania się na mecz tej drużyny.
5. Zadłużenie
Szachtar Donieck od 2002 roku nieprzerwanie przynosi straty. Rok 2008 zakończył ze stratą 20 mln euro. Podobnie było w 2007 roku. Wyjątkiem był 2006 rok, kiedy wpływy inwestycyjne doprowadziły do zakończenia roku finansowego z zyskiem około 3,5 mln euro.
W obecnym sezonie szacunki odnośnie budżetu Szachtaru są różne. Można znaleźć informację, że ma on wynosić ok. 46,5 mln euro (zmniejszenie w porównaniu z 60 mln w poprzednim sezonie), chociaż pojawiają się również szacunki zwiększające tę sumę do 80 mln euro. Oszczędności klub szuka w odłożeniu działań marketingowych, zmniejszeniu wydatków na reklamę, akademię młodzieżową oraz wycofanie się z finansowania transportu kibiców na mecze wyjazdowe.
6. Perspektywy
Otwarcie nowego stadionu podniosło prestiż klubu. Szachtar stawia obecnie na silniejsze związanie kibica z klubem, co ma się przełożyć na dochody z markowych pamiątek i biletów. Dodatkowo klub, nawet w przypadku przynoszenia strat, ma względnie „nieskończone” źródło dochodu w postaci wpłat sponsorskich. Riant Achmetow dąży do stworzenia drużyny, która będzie odnosić sukcesy na arenie krajowej i europejskiej i na ten cel (który podnosi jednocześnie prestiż kraju) jest gotowy wyłożyć niemałe środki finansowe. Wszystko jednak w ramach zdrowego rozsądku, gdyż nie należy się spodziewać prób stworzenia klubu sposobem Romana Abramowicza.
Wolność w szwedzkim modelu państwa opiekuńczego
