Polska i jej sąsiedzi: Jak dobrze mieć sąsiada!
Wspólne członkowstwo w Unii Europejskiej zdecydowanie ułatwia współpracę i rozwiązywanie problemów. Z drugiej strony należy pamiętać, by wschodnia granica Polski, będąca jednocześnie zewnętrzną granicą UE, nie stała się barierą nie do przebycia, ale raczej mostem pozwalającym na rozwój współpracy i przyjaznych stosunków – tak politycznych jak i gospodarczych i kulturalnych z krajami Europy Wschodniej. Polska z racji swojego położenia geograficznego ma obecnie możliwość spełniania roli „pomostu” łączącego obie części Europy: wschodnią i zachodnią.
Obecne granice Polski zostały ustanowione porozumieniami pokojowymi zawartymi po zakończeniu II wojny światowej. W ciągu ostatnich 20 lat na każdej z granic zaszły jednak zmiany.
Po pierwsze zwiększeniu uległa liczba naszych sąsiadów: od zaledwie trzech (NRD, Czechosłowacja, ZSRR) przed 1991 rokiem, do aż 7 w chwili obecnej. Sytuacja ta była wynikiem zachodzących w Europie przemian. Państwo znane jako Niemiecka Republika Demokratyczna przestało istnień w 1990 roku wraz z zakończeniem procesu zjednoczenia Niemiec, a jego miejsce „zajęła” Niemiecka Republika Federalna. W 1991 roku rozpadł się Związek Radziecki, zaś w jego miejsce Polska zyskała łącznie czterech sąsiadów: Rosję, będącą sukcesorem ZSRR (granica z Obwodem Kaliningradzkim), Litwę, Białoruś i Ukrainę. Ostatnim etapem kształtowania się nowej sytuacji geopolitycznej wokół Polski był rozpad Czechosłowacji (1993) i powstanie dwóch państw: Czech i Słowacji w miejsce jednego.
Druga grupa zmian to przekształcanie się charakteru istniejących granic na skutek zachodzących procesów integracyjnych. Od 1993 roku Polska, granicząc z RFN, graniczyła jednocześnie z Unią Europejską, powołaną do życia Traktatem z Maastricht. W 2004 roku przystąpienie do UE Polski oraz Czech i Słowacji spowodowało, iż wschodnia granica naszego kraju stała się jednocześnie zewnętrzną granicą Unii Europejskiej. Dołączenie Polski do strefy Schengen 21 grudnia 2007 roku sprawiło, iż dzięki zniesieniu kontroli granicznych, znacząco zwiększyła się swoboda podróżowania po krajach należących do tego obszaru.
Stosunki Polski z każdym państwem sąsiadującym mają swoją własną specyfikę, a bardzo często mniejsze lub większe problemy. Zdecydowanie najmniej jest ich w relacjach z naszymi południowymi sąsiadami: Czechami i Słowacją. Na stosunki z Niemcami i Rosją nieprzerwanie duży wpływ mają zaszłości historyczne, z kolei w relacjach z Litwą i Białorusią ważne miejsce zajmuje problem polskich mniejszości narodowych w tych krajach. Z kolei wobec Ukraina Polska przyjęła rolę swoistego „adwokata” w staraniach tego kraju o wejście do UE i NATO.
Wspólne członkowstwo w Unii Europejskiej zdecydowanie ułatwia współpracę i rozwiązywanie problemów. Z drugiej strony należy pamiętać, by wschodnia granica Polski, będąca jednocześnie zewnętrzną granicą UE, nie stała się barierą nie do przebycia, ale raczej mostem pozwalającym na rozwój współpracy i przyjaznych stosunków – tak politycznych jak i gospodarczych i kulturalnych z krajami Europy Wschodniej. Polska z racji swojego położenia geograficznego ma obecnie możliwość spełniania roli „pomostu” łączącego obie części Europy: wschodnią i zachodnią.
Pół roku po katastrofie smoleńskiej i po prawie całym roku przed polską prezydencją w Unii Europejskiej warto poddać analizie stosunki z największym polskim sąsiadem oraz jednym z największych mocarstw światowych. Tym państwem jest niewątpliwie Federacja Rosyjska. Stosunki Rzeczypospolitej Polski i Rosji należy rozpatrywać w kontekście stosunków bilateralnych jak również w wymiarze globalnym. Czytaj więcej
Stosunki polsko-niemieckie ewoluowały w ostatnich dwudziestu latach od „wspólnoty interesów” do podejścia bardziej pragmatycznego. Pozwoliło to na normalizację relacji z jednoczesnym zachowaniem dużego potencjału konfliktogennego. Czytaj więcej
Wzajemne relacje Polski i Ukrainy po 1991 roku już od samego początku były uznawane za priorytetowe przez rządy obu państw. Szczególnego wymiaru nabrały jednak po 2004 roku i „pomarańczowej rewolucji”. Czytaj więcej
Polska i Litwa to kraje których losy są nieprzerwanie związane ze sobą od XIII wieku. Jednak wzajemne stosunki nie zawsze układają się tak harmonijnie jak w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów i do dziś nie są wolne od problemów. Czytaj więcej