Bośnia i Hercegowina/ Kryzys ustrojowy został przezwyciężony
Bośniacki rząd federalny zapowiedział w poniedziałek (3.12) wprowadzenie reformy krajowej policji, która ma zakończyć trwający od października kryzys ustrojowy kraju. Umożliwi to parafowanie przez BiH Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu z UE.
Poniedziałek (3.12) był przełomowym dniem w ostrym kryzysie ustrojowym w BiH, grożącym faktyczną dezintegracją całego państwa federalnego. Rozpoczął się on po fiasku prawie dwuletnich starań społeczności międzynarodowej o wprowadzenie w życie reformy policji, polegającej na utworzeniu wspólnych i efektywnych sił bezpieczeństwa dla obydwu podmiotów bośniackich - Federacji BiH oraz Republiki Serbskiej w Bośni. W wyniku niepowodzenia reformy, Wysoki Komisarz ONZ w Bośni Miroslav Lajčák wprowadził zmiany w mechanizmach funkcjonowania i podejmowania decyzji w rządzie i parlamencie federalnym. Reformy te, zdaniem bośniackich Serbów osłabiły ich pozycję w ramach organów federalnych, tworząc możliwośc przegłosowywania stanowiska Serbów przez Bośniaków i Chorwatów. W proteście przeciwko zmianom, dymisję złożył premier rządu federalnego, bośniacki Serb Nikola Špirić, a politycy z Republiki Serbskiej zapowiadali bojkot instytucji federalnych.
Do ostatecznego przełamania kryzysu doszło podczas poniedziałkowej (3.12) wizyty Wysokiego Komisarza UE ds. Poszerzenia Oli Rehna. Bośniacki rząd federalny zobowiązał się wówczas do wzięcia na swoje barki przeprowadzenia reformy policji. Jej inicjacja jest koniecznym warunkiem parafowania przez UE i Bośnię Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu, które otworzy formalnie Sarajewu drogę do integracji europejskiej i uzyskania statusu państwa - kandydata do UE.
Na poniedziałkowym (3.12) posiedzeniu rządu federalnego, któremu przewodniczył znajdujący się wciąż w stanie dymisji premier Nikola Špirić, przyjęto plan implementacji tzw. Deklaracji Mostarskiej. Została ona podpisana 28 października br. przez liderów głównych stronnictw politycznych z obydwu bośniackich podmiotów, reprezentujących trzy konstytutywne narody Bośni - Bośniaków, Serbów oraz Chorwatów. Deklarację podpisały bośniackie ugrupowania Partia Akcji Demokratycznej (SDA) i Partia BiH (SBiH), chorwackie stronnictwa Chorwacka Wspólnota Demokratyczna (HDZ) i Chorwacka Wspólnota Demokratyczna 1990 (HDZ 1990) oraz serbskie partie Związek Niezależnych Socjaldemokratów (SNSD) i Partia Demokratycznego Postępu (PDP). 22 listopada br. przedstawiciele tych stronnictw przyjęli Plan Działania na rzecz Implementacji Deklaracji Mostarskiej, który zawierał listę ustaw do przyjęcia, niezbędnych do wprowadzenia w życie reformy policji federalnej.
Rząd federalny zapowiedział, że w krótkim czasie przyjmie wszystkie potrzebne do reformy policji projekty ustaw oraz wyłoni odpowiednie komisje na poziomie federalnym, które będą czuwać nad sprawnym przebiegiem zmian w aparacie bezpieczeństwa.
Gabinet przedłożył również prośbę do trzyosobowego Prezydium BiH (pełniącego kolektywnie funkcję głowy federacji) o przekazanie pełnomocnictwa premierowi Nikoli Špirićowi do parafowania i podpisania w imieniu strony bośniackiej Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu z UE. Przy parafowaniu tekstu Porozumienia, premierowi towarzyszyć będzie główny negocjator Bośni z UE, Igor Davidović. Uroczyste parafowanie Porozumienia odbędzie się we wtorek (4.12) w stolicy Bośni.
Parafowanie Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu z UE oznacza, że tekst układu został już w pełni uzgodniony, a jego ostateczne podpisanie nastąpi w obecności najwyższych rangą urzędników i polityków z UE i BiH. Rehn parafuje Porozumienie w imieniu Komisji Europejskiej, natomiast jego pełne podpisanie zależy od wszystkich państw członkowskich Unii, które będą oceniać, czy Bośnia spełniła wszystkie warunki stowarzyszenia z UE.
W czasie spotkania z członkami Prezydium BiH - Serbem Nebojšą Radmanovićem, Chorwatem Željko Komšićem oraz Bośniakiem Harisem Silajdžićem, komisarz Oli Rehn otrzymał zapewnienie, że federalne organy Bośni i Hercegowiny zajmują wspólne stanowisko w kwestii parafowania Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu. Prezydium BiH podziękowało również Rehnowi za jego wkład w doprowadzenie do stabilizacji politycznej w Bośni.
Željko Komšić wyraził nadzieję, że nadchodzące dni będą miały kluczowe i pozytywne znaczenie dla przyszłości BiH. Zdaniem bośniackiego Chorwata, jedynym trwałym zabezpieczeniem dla stabilności w federacji jest integracja kraju z UE i NATO.
Oli Rehn z zadowoleniem przyjął ostatnie wydarzenia w Bośni, świadczące o dobrej woli dojścia do kompromisu pomiędzy politykami z obydwu podmiotów federacji oraz Wysokim Przedstawicielem ONZ Miroslavem Lajčákiem. Komisarz UE przypomniał również, że obok reformy policji, warunkami niezbędnymi do pełnego podpisania Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu będą współpraca Bośni z Trybunałem w Hadze, postępy w dziedzinie reformy mediów publicznych oraz administracji. "Członkostwo w UE nie jest czymś co się dostaje, lecz tym, na co się zapracuje wypełnieniem postawionych warunków" - powiedział Bośniakom Oli Rehn.
Zadowolony z osiągnięcia przez bosniackich polityków kompromisu oraz z parafowania Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu jest także Miroslav Lajčák. Pod koniec ubiegłego tygodnia, liderzy partii politycznych obecnych w parlamencie federalnym przyjęli zreformowany przez przedstawiciela wspólnoty międzynarodowej regulamin prac obydwu izb władzy ustawodawczej.
"Politycy z Republiki Serbskiej zrozumieli, że nikt nie chce ich przegłosowywać, a Bośniacy z Federacji BiH zrozumieli, że nikt nie chce blokowania pracy instytucji federalnych. W związku z powrotem wzajemnego zaufania, możemy teraz łatwiej kontynuować reformy w Bośni (...) Z doświadczenia mojej ojczyzny (Lajčák jest z pochodzenia Słowakiem - przyp.) wiem, że wraz z otrzymaniem statusu państwa stowarzyszonego, wszystkie procesy integracji będą znacznie przyśpieszone, odpadną też wszelkie niepotrzebne polemiki w stylu: czy chcemy tego, czy tamtego, skoro wszystko będzie już jasno zdefiniowane" - tłumaczył Miroslav Lajčák.
Porozumienie o Stabilizacji i Stowarzyszeniu (SAA) jest częścią Procesu Stabilizacji i Stowarzyszenia z UE (SAP) i Europejskiej Polityki Sąsiedztwa (ENP). Wymogi podpisania Porozumienia opierają się na wypełnieniu podstawowej części tzw. dorobku wspólnotowego UE (acquis communautaire). Porozumienie SAA jest formalnym początkiem procesu integracji europejskiej. W chwili obecnej z SAA korzystają kraje b. Jugosławii (oprócz Słowenii) oraz Albania. Bośnia i Hercegowina jest ostatnim państwem regioniu, które parafowało Porozumienie (pierwsze uczyniły to Chorwacja oraz Macedonia w 2001 roku, następnie Albania w 2006 roku i Czarnogóra w pażdzierniku br.). W listopadzie, układ parafowała również Serbia, która razem z BiH oczekiwać będzie teraz na pełne podpisanie Porozumienia.
Na podstawie: rtrs.tv, rts.co.yu, nezavisne.com, predsjenistvobih.ba
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
