Litwa i Łotwa stawiają na niezależność energetyczną
Wilno jest pierwszą zagraniczną stolicą, którą odwiedził zaprzysiężony 8 lipca na nowego prezydenta Łotwy Andris Bērziņš. Podczas dzisiejszego (19.7) spotkania z prezydent Dalią Grybauskaitė, bałtyccy przywódcy zgodzili się, że kraje regionu muszą dążyć ku uniezależnieniu się od dostaw energii ze Wschodu.
Obserwatorzy litewscy i łotewscy są przekonani, że wybór Litwy jako pierwszej wizyty zagranicznej prezydenta Bērziņša stanowi wyraźny sygnał, że kraje nadbałtyckie wciąż chcą przemawiać jednym głosem na forum polityki europejskiej. Głównym tematem rozmów liderów sąsiednich krajów była współpraca energetyczna, dywersyfikacja dróg dostaw energii i surowców oraz rozwój połączeń komunikacyjnych pomiędzy krajami nadbałtyckimi a Skandynawią i Europą Północną.
Grybauskaitė i Bērziņš podkreślili podczas rozmowy, że kwestia niezależności energetycznej jest zasadniczym zagadnieniem określających narodową rację stanu krajów bałtyckich. Politycy zgodnie przyznali, że pełna suwerenność ich krajów oraz mocna pozycja w UE zostanie wypracowana dopiero w momencie połączenia bałtyckich systemów energetycznych z sieciami Polski, Europy Zachodniej oraz krajów nordyckich.
Głównym zadaniem nadbałtyckiej geostrategii powinno być również zbudowanie na Litwie, Łotwie oraz Estonii konkurencyjnego wobec Rosji rynku energii, stanowiącego równocześnie istotny element jednolitego i solidarnego rynku europejskiego. Kolejnym elementem wzmacniającym bałtycką suwerenność powinna być dywersyfikacja dostaw gazu i surowców energetycznych. Służyć temu może budowa terminali skroplonego gazu ziemnego (LNG) na wschodnich wybrzeżach Morza Bałtyckiego. Budowę jednego z tego typu terminali planują obecnie Litwini nieopodal portu w Kłajpedzie.
Liderzy przyznali, że innym sposobem wzmocnienia niezależności regionu jest rozwój energetyki jądrowej. Łotwa od kilku lat wspiera rozwój litewskiego sektora atomowego, a firmy z tego kraju współuczestniczą w budowie elektrowni jądrowej w Wisaginie, w północno-wschodniej części Litwy.
Głowy państw oceniły, że regionalna racja stanu wymaga, aby Wilno i Ryga wspierały rozbudowę infrastruktury komunikacyjno - transportowej, łączącej południe Europy i region naddunajski z krajami nadbałtyckimi, Skandynawią oraz regionem nordyckim. Grybauskaitė i Bērziņš wyrazili również zainteresowanie zacieśnianiem kontaktów ze tymi regionami, co znacznie wzmocniłoby środkowoeuropejski potencjał UE.
Prezydent Łotwy wyraził jednocześnie poparcie w działaniach Litwy na rzecz wydania tamtejszemu wymiarowi sprawiedliwości dowódcy specjalnego oddziału KGB, który w styczniu 1991 roku dokonał masakry pokojowej demonstracji Litwinów pod wieżą telewizyjną w Wilnie. Zatrzymany przed kilkoma dniami główny wykonawca tej zbrodni, 62-letni Michaił Gołowatow został aresztowany w Austrii, lecz po kilku dniach Wiedeń nie zdecydował się na przekazanie go Litwie, lecz pozwolił na wyjazd do Rosji, której były dowódca KGB pozostaje obywatelem.
Za: lrv.lt, president.lv
Na zdjęciu: prezydenci Litwy i Łotwy podczas spotkania w Wilnie 19 lipca, za: president.lt
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
