Niemcy/ Reforma federalizmu

• federalizm
• niemcy

W Niemczech szykuje się pierwsza od 1949 roku poważna reforma systemu politycznego. Podstawowe zasady wymienione w Ustawie zasadniczej z 1949 roku pozostaną wprawdzie nienaruszone, zmienią się jednak założenia dotyczące federalizmu.

Reforma federalizmu już od dłuższego czasu wywołuje burzliwe dyskusje zarówno po stronie koalicji rządzącej, jak i opozycji. Politycy są zgodni, że zmiany w prawie powinny nastąpić jak najszybciej, ponieważ państwo powinno dostosować się do nowych warunków gospodarczych i politycznych. Ma to zapewnić także jasność i przejrzystość reguł prawnych, a także dokładnie określić zakres odpowiedzialności za poszczególne decyzje.

W czwartek 16 lutego zakończyły się negocjacje pomiędzy przedstawicielami państwa (Bund) i landów. Nowelizacja konstytucji jest już przesądzona. Oto wyniki czwartkowej ugody:

Szybkie i przejrzyste decyzje
Zaplanowano jasny podział i konkretne określenie kompetencji centrum oraz krajów związkowych. To powinno przyczynić się do przyspieszenia procesu decyzyjnego, tak aby dane ustawy czy rozporządzenia można było łatwiej wprowadzać w życie. Dotychczasowy sposób prawodawstwa jest określany jako największy minus niemieckiego federalizmu. Dotyczy to zwłaszcza spowolnionych reakcji centrum na zmieniającą się sytuację i dodatkowe zadania. Nowe reguły pozwolą także obywatelom zorientować się, na którym poziomie podjęto konkretne decyzje i kto ponosi za nie odpowiedzialność. Dzięki temu rząd będzie bardziej elastyczny w kontaktach z Unią Europejską, ponieważ jego działania rzadziej będą wymagały uzgodnienia z krajami związkowymi.

Prawa Bundesratu
Ograniczone zostanie prawo Bundesratu do odrzucania ustaw. Do tej pory ponad 60 proc. ustaw wymagało zgody Bundesratu, nowa reforma przewiduje zmniejszenie tej liczby do około 40 proc. Ponadto uniemożliwione zostanie blokowanie działalności Bundesratu przez parlamenty landów. Landy nie będą mogły się w przyszłości wypowiadać w sprawach administracyjnych.

Uprawnienia landów
W ramach zadośćuczynienia za ograniczenie możliwości współdecydowania w Bundesracie rozszerzone zostaną kompetencje landów na dodatkowe obszary. Od 2009 roku wyłącznie landy będą mogły podejmować decyzje i prowadzić administrację w zakresie szkolnictwa wyższego i edukacji oraz ochrony środowiska. Centrum pozostaje jednak możliwość wpływania na budowę uczelni oraz kierunki pracy naukowej. W ciągu trzech lat zostanie opracowana biała księga ochrony środowiska. Ponadto landy mogą same określać zasady wynagrodzenia urzędników.

Zmiany Ustawy zasadniczej
Ustawa zasadnicza ma zostać zmieniona w 40 miejscach. Do tego potrzebna jest kwalifikowana większość dwóch trzecich głosów w Bundestagu i Bundesracie. W Bundestagu taka większość jest możliwa dzięki głosom koalicji CDU/CSU oraz SPD. W Bundesracie potrzebne jest poparcie FDP, która ma decydujący głos w pięci parlamentach związkowych. FDP uzależnia swoją decyzję od przeprowadzenia reformy finansowania centrum i landów.

Najbliższe plany
Po czwartkowej ugodzie planowane jest specjalne posiedzenie z udziałem rządu, frakcji parlamentarnych oraz premierów krajów związkowych (6 marca), na którym reforma zostanie oficjalnie przegłosowana. W Bundestagu i Bundesracie znajdzie się ona już 10 marca, tak aby udało się ją uchwalić jeszcze przed przerwą wakacyjną.

/na podstawie Sueddeutsche Zeitung/