Partnerstwo Wschodnie kluczem do integracji ekonomicznej i mobilności
Štefan Füle, komisarz do spraw rozszerzenia i polityki sąsiedztwa, podczas Forum Bezpieczeństwa Światowego w Bratysławie (3 marca), mówił o osiągnięciach w zbliżeniu ze wschodnimi partnerami, które nie byłyby możliwe bez istnienia Partnerstwa Wschodniego.
W ocenie Füle Partnerstwo Wschodnie (PW) od czasu jego uruchomienia w 2009 r. poczyniło znaczące postępy, udowadniając tym samym znaczenie tej inicjatywy. Bez PW nie byłoby możliwe wyznaczenie i osiągnięcie tak ambitnych celów i nadanie działaniom równie dużego rozmachu. Zgodnie z opinią komisarza, PW wydatnie wpłynęło na rozwój relacji z objętymi nim państwami: przyspieszenie integracji ekonomicznej i zwiększenie mobilności. Füle wymienił dotychczasowe osiągnięcia PW, którego rdzeń stanowią Umowy Stowarzyszeniowe, określające plan reform przybliżających wschodnich partnerów do UE. Od momentu uruchomienia tej inicjatywy otwarto negocjacje z czterema wschodnimi partnerami oraz przyspieszono negocjacje z Ukrainą. Z końcem zeszłego roku ogłoszono Plany Działania na rzecz liberalizacji wizowej dla Ukrainy i Mołdawii, a 1 marca br. weszła w życie umowa w sprawie ułatwień wizowych i readmisji z Gruzją. Trwają przygotowania do negocjacji podobnych umów z pozostałymi państwami. Pozytywnie można ocenić także osiągnięcia obszarach takich jak ustanowienie Inicjatywy Kompleksowego Rozwoju Instytucjonalnego (podpisano Memoranda of Understanding z pięcioma państwami) i Forum Społeczeństwa Obywatelskiego czy podjęcie działań w zakresie wymiaru wielostronnego.
Istotna dla przyszłości PW, jak również nadchodzącej polskiej Prezydencji w Radzie UE, jest deklaracja komisarza, iż – mimo pojawiających się ostatnio głosów poddających w wątpliwość zasadność angażowania się w relacje wschodnie (zwłaszcza w obliczu kroków wstecz na drodze rozwoju demokracji dokonanych na Białorusi i „demokratycznej stagnacji” na Ukrainie), sugerujących skoncentrowanie się na wyzwaniach związanych z wydarzeniami na południe od Unii – zaangażowanie UE w regionie pozostanie niezachwiane. UE nadal będzie wywierała nacisk na wdrażanie reform demokratycznych na Ukrainie i w innych państwach, docenia jednak także osiągnięty przez ten kraj progres w sferze ekonomicznej i politycznej. Ze szczególnym uznaniem spotkały się postępy poczynione przez Mołdawię.
Przyszłe wyzwania dla PW obejmują pogłębianie relacji, dalsze zwiększanie mobilności, włączenie wschodnich partnerów w programy unijne, wzmocnienie współpracy w zakresie energii i transportu, kontynuacja promowania społeczeństwa obywatelskiego, rozważenie możliwego wkładu PW w zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie, podejmowanie pilotażowych programów rozwoju regionalnego. Sukces PW zależy w dużej mierze od skłonności państw partnerskich do wdrożenia szeroko zakrojonych reform systemowych. Współpraca ekonomiczna i sektorowa musi być wsparta wspólnotą wartości: poszanowaniem praw podstawowych, wartości demokratycznych i praworządności. Należy także poważnie rozważyć zaangażowanie w działania w ramach PW stron trzecich, takich jak Rosja. Pozwoli to realizować cele PW jako inicjatywy wzmacniającej współpracę i otwartość, nie prowadząc przy tym do powstawania nowych barier w Europie.
Füle odniósł się również do trwającego obecnie strategicznego przeglądu Europejskiej Polityki Sąsiedztwa i pierwszych płynących z niego konkluzji. Jedną z centralnych kwestii jest koncepcja zróżnicowania, w myśl zasady „więcej za więcej”. Oznacza to, iż Unia powinna być gotowa na spełnienie postulatów dotyczących zwiększenia wsparcia w wyjątkowo wrażliwych obszarach (np. mobilność, handel) bądź finansowego, jeśli płyną one ze strony państw gotowych w zamian kontynuować trudny proces reform na rzecz demokracji, stabilności i gospodarki oraz spełnić oczekiwania UE w obszarach takich jak dobre rządzenie, prawa człowieka, demokracja, współpraca w sprawach bezpieczeństwa, konkurencyjność gospodarki. Konieczne jest jasne określenie celów Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, zidentyfikowanie obszarów, w których można wyznaczyć bardziej ambitne cele. Niezbędna będzie także promocja pozytywnej wizji rozwoju relacji opartego o postępującą integrację ekonomiczną, odejście od sposobu myślenia negatywnie oceniającego dążenie do jakiegokolwiek celu innego, niż akcesja.
enpi-info.eu, europa.eu/rapid
Kinga Kalinowska
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
