UE/ Szczyt UE-USA: wzmocnienie współpracy transatlantyckiej
Stany Zjednoczone i Unia Europejska zdecydowały podczas poniedziałkowego (30.04) szczytu w Waszyngtonie o pogłębieniu współpracy gospodarczej. Tematami spotkania oprócz spraw ekonomicznych były także m.in. tarcza antyrakietowa w kontekście stosunków z Rosją, problem zmian klimatycznych, zagadnienia energetyczne, bliskowschodni proces pokojowy oraz sprawa Kosowa i Iranu. Przy okazji szczytu zostało podpisane także Porozumienie ws. Transportu Lotniczego.
Sprawy ekonomiczne
Transatlantyckie partnerstwo ekonomiczne, dla którego na szczycie wyznaczono nowe ramy, ma przynieść redukcję biurokratycznych przeszkód i zharmonizować standardy i warunki działalności gospodarczej po obu stronach oceanu. Dając podstawę do wzmocnionej współpracy i większej integracji gospodarek porozumienie wskazuje potrzebę wzmożenia prac nad zapewnieniem ochrony praw własności intelektualnej, rozwojem handlu i rynków finansowych, wzajemnych inwestycji i wspierania innowacji.
Uczestniczący w szczycie kanclerz Angela Merkel, reprezentująca niemiecką prezydencję w UE, prezydent USA George W. Bush i przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso podkreślili znaczenie współpracy w tym zakresie. Jednocześnie wyrazili zgodną wolę uzyskania porozumienia w obecnej rundzie negocjacji handlowych z Doha.
Kanclerz Merkel wyjaśniła, że przewidywana harmonizacja standardów, np. w produkcji samochodów czy rejestracji leków pozwoli zmniejszyć koszty po obu stronach Atlantyku. Dodała, że jest to istotne ze względu na potrzebę podniesienia konkurencyjności UE i USA względem krajów rozwijających się.
Przewidziane w zawartym na szczycie porozumieniu utworzenie Transatlantyckiej Rady Gospodarczej stworzyć ma forum monitoringu nowych porozumień i ułatwiania postępu współpracy ekonomicznej. Współprzewodniczącym Rady ze strony UE zostanie wiceprzewodniczący KE Günter Verheugen, stronę amerykańską reprezentował będzie zaś, jako drugi współprzewodniczący, Allan Hubbard z Biura Wykonawczego prezydenta USA.
Energia i klimat
Oprócz spraw ekonomicznych, na szczycie poruszono też zagadnienia energetyczne i zmian klimatu. Kanclerz Merkel określiła przyjęte wspólne stanowisko ws. bezpieczeństwa energetycznego i zmian klimatycznych jako „znaczący krok naprzód”. Porozumienie to wskazuje wspólne zainteresowanie stron w zapewnieniu bezpiecznych, przystępnych cenowo i czystych dostaw energii i zapobieganiem zmianom klimatycznym. Zapowiada też wzmożenie wspierających rozwój gospodarczy działań dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i ograniczenia poziomu zanieczyszczeń i emisji gazów cieplarnianych.
„Zgodziliśmy się, że trzeba doprowadzić do znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych" – oświadczył podczas szczytu Jose Manuel Barroso. Wskazując, że zmiany klimatyczne są problemem globalnym, w deklaracji obie strony wyraziły wolę współpracy na tej płaszczyźnie z innymi państwami.
Liberalizacja ruchu lotniczego
Podczas szczytu ministrowie transportu USA i Niemiec oraz wiceprzewodniczący KE, odpowiedzialny za sprawy transportu, Jacques Barrot podpisali Porozumienie ws. Transportu Lotniczego. „Traktat o otwartym niebie” wprowadza szereg postanowień ułatwiających przewóz towarów i osób przez Atlantyk. Przewoźnicy z USA i UE będą mieli zwiększony dostęp do rynków partnera i będą mogli latać do wszystkich amerykańskich i europejskich miast. Liberalizacja i zwiększenie liczby połączeń oznaczać ma wzmożoną konkurencję i spadek ceny biletów. Porozumienie, będące wynikiem czteroletnich negocjacji, wejdzie w życie w marcu 2008 r. Loty transatlantyckie stanowią ok. 60 proc. światowego ruchu lotniczego. Co roku korzysta z nich blisko 50 mln pasażerów.
Na spotkaniu zapowiedziano dalsze prace nad porozumieniem w sprawie wiz, które docelowo pozwoliłoby na bezwizowe podróżowanie poprzez Atlantyk dla wszystkich obywateli UE i USA.
Sprawy polityczne i bezpieczeństwa
Spotkanie w Waszyngtonie zaowocowało przyjęciem wspólnej deklaracji dotyczącej spraw politycznych i bezpieczeństwa. Strony zobowiązały się do podjęcia konkretnych działań w celu zapewnienia wolności, dobrobytu i pokoju oraz poszanowania praw człowieka i odpowiedzi na regionalne wyzwania, w szczególności dotyczące Kosowa, Afganistanu, Bliskiego Wschodu, Iraku, Sudanu i Ameryki Łacińskiej. W dokumencie zapowiedziano kontynuację walki z terroryzmem i rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia.
W czasie szczytu sporo miejsca poświęcono też kwestii amerykańskiej tarczy antyrakietowej w Europie, w kontekście stosunków z Rosją. W rozmowie z kanclerz Merkel prezydent Bush zapewnił, że w toku konsultacji z Rosją rząd USA postara się rozproszyć obawy Rosji co do planów rozmieszczenia w Polsce i Czechach amerykańskiego systemu obrony antyrakietowej (NMD). Prezydent określił niedawne rozmowy amerykańskiego ministra obrony Roberta Gatesa z prezydentem Putinem w Moskwie jako „bardzo konstruktywne”.
***
W europejskiej delegacji na szczyt oprócz kanclerz Merkel, przewodniczącego Barroso i Javiera Solany, Wysokiego Przedstawiciela UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, znaleźli się także niemieccy ministrowie Steinmeier (MSZ), Glos (Ministerstwo Gospodarki i Technologii), oraz Tiefensee (Ministerstwo Transportu i Budownictwa) oraz wiceprzewodniczący KE Verheugen i Barrot, a także komisarze Mandelson (ds. handlu) i Ferrero-Waldner (ds. relacji zewnętrznych). Ze strony USA w szczycie udział wzięli oprócz prezydenta Busha m.in. Sekretarz Stanu Rice i Sekretarz Skarbu Paulson oraz prokurator generalny Gonzales.
Ustanowione w 1990 r. coroczne szczyty UE-USA są okazją do wzmacniania i rozwijania współpracy transatlantyckiej. Spotkania mają miejsce na przemian w Waszyngtonie i w jednym z europejskich miast. Ostatni szczyt miał miejsce w 2006 r. w Wiedniu.
Na podstawie: ec.europa.eu, www.eurunion.org, gazeta.pl
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
