Kurmanbek Bakijew
Kurmanbek Bakijew (prezydent Kirgistanu od 10 lipca 2005 r., jeden z bohaterów kirgiskiej rewolucji tulipanów, która w marcu 2005 r. obaliła Askara Akajewa)
Kurmanbek Bakijew urodził się 1 sierpnia 1949 roku w wiosce Masadan (obecnie Tejit) w rejonie suzakskim, w leżącym na południu obwodzie dżalal-abadzkim ówczesnej Kirgiskiej Republiki Radzieckiej. Jest rodowitym Kirgizem, poza językiem ojczystym zna też rosyjski oraz uzbecki.
Dzieciństwo spędził w liczącym około 80 rodzin Masadanie. Następnie rodzina Bakijewów przeniosła się w pobliże Dżalal-Abadu. Bakijew uczęszczał w tym mieście do rosyjskojęzycznego liceum, ale po kolejnej przeprowadzce naukę na poziomie szkoły średniej zakończył w wiejskiej szkole, gdzie zajęcia odbywały się po kirgisku. Rodzinie Bakijewów wiodło się dobrze: ojciec, Sali Bakijew był naczelnikiem kołchozu Kyzył-Meeniet, co niewątpliwie ułatwiało Kurmanbekowi życiowy start. Sali Bakijew wpoił także synowi szacunek do pracy, uważając że każdy mężczyzna powinien zakosztować w życiu pracy fizycznej. Młody Kurmanbek wychowywany był więc raczej w duchu dyscypliny.
Od początku lat 70.-ych Kurmanbek Bakijew związał swoje losy z rosyjskim miastem Kujbyszew. Podjął tam pracę w Zakładach im. Masliennikowa, a w 1972 roku ukończył studia w Kujbyszewskim Instytucie Politechnicznym na specjalności EWM („elektroniczne maszyny obliczeniowe”). W czasie studiów poznał swoją przyszłą żonę (pobrali się w 1970 roku, mają dwójkę synów: Marata, który poszedł w ślady ojca i zajmuje się polityką oraz Maksyma, który udziela się w biznesie). Do 1979 roku Bakijew pracował w Kujbyszewie, z dwuletnią przerwą na służbę w armii (1974-1976 r.).
W 1979 roku Bakijew wraz z rodziną powrócił w ojczyste strony, podejmując pracę na stanowisku starszego inżyniera-matematyka w jednym z zakładów w Dżalal-Abadzie. Awansował w 1985 roku, kiedy to został dyrektorem w fabryce „Profil” w Kok-Jangaku (do 1990 roku). Bakijew udzielał się także politycznie, a w latach 1990-1991 był pierwszym sekretarzem organizacji partyjnej w Kok-Jangaku. Jego kariera polityczna rozwijała się odtąd w tempie może nie spektakularnym, ale Bakijew regularnie zaliczał kolejne „stopnie” w drodze po najwyższe zaszczyty. Można też powiedzieć, że polityka wyparła z jego życia biznes.
W latach 1991-1992 Bakijew był zastępcą przewodniczącego rady obwodu dżalalabadzkiego. Kolejne dwa lata (1992-1994) spędził na stanowisku szefa administracji (akima) w regionie Toguz-Toro. Rejon ten, trudno dostępny i w czasie zimnego półrocza niekiedy praktycznie odcięty od reszty kraju, uchodzi za niełatwy do zarządzania. Bakijew poradził sobie jednak nieźle, wywalczając, aby 35 proc. dochodów największego miejscowego kombinatu, Makmału (wydobycie i przerób rudy) pozostawało do dyspozycji miejscowych władz. W 1994 roku Bakijew awansował na szczebel centralny, kiedy to został przewodniczącym funduszu zarządzającego majątkiem państwa. Później sprawował kolejno stanowiska przewodniczącego administracji w regionie dżalalabadzkim oraz gubernatora obwodu czujskiego. Dał się poznać jako zwolennik przyspieszenia reformy rolnej; za jego rządów zintensyfikowane zostały kontakty gospodarcze z południowymi obwodami rosyjskimi, co skutkowało m.in. napływem inwestycji zagranicznych.
21 grudnia 2000 roku Bakijew został premierem Kirgizji. Jego rząd doprowadził m.in. do spłaty części „zadłużenia wewnętrznego”, co dodatnio wpłynęło na wizerunek Bakijewa w oczach Kirgizów. 22 maja 2002 roku Bakijew podał się do dymisji w związku z tzw. „wydarzeniami aksyjskimi”, kiedy to w wyniku masowych wystąpień na południu kraju polała się krew (17-18 marca 2002 roku). W starciach zginęło 5 osób, były dziesiątki rannych. Bakijew, którego gest został przez społeczeństwo odczytany bardzo pozytywnie, bez trudu zapewnił sobie następnie mandat deputowanego do parlamentu (Żogorku Kenesz). Od tego dopiero też momentu stanął w opozycji do rządzącego krajem prezydenta Askara Akajewa.
W 2003 roku Bakijew przyłączył się do ugrupowania „Regiony Kirgizji”, a od 2004 roku stanął na czele „Narodowego Ruchu Kirgistanu”. Był jednym z inicjatorów odsunięcia od władzy Askara Akajewa („rewolucja tulipanów”), a po tym, kiedy stało się to faktem, skupił w swoim ręku największą władzę, zostając premierem oraz pełniącym obowiązki prezydenta (od 24 marca do 10 lipca 2005 r.). Po rewolucji tulipanów w obozie opozycji doszło do swoistego układu o podziale władzy: Bakijew miał zostać prezydentem, stanowisko premiera natomiast przypaść miało Feliksowi Kułowowi, potencjalnie groźnemu kontrkandydatowi w wyborach. Tak też się stało, a kampania wyborcza, w związku z wcześniejszym zakulisowymi ustaleniami, przebiegała raczej spokojnie i bez większych emocji.
Bakijew ma opinię „gosudarstwiennika”, człowieka z silnym instynktem państwowym, ale niezdradzającego dotąd dyktatorskich zapędów. Jest też doświadczonym urzędnikiem i zna bardzo dobrze „od środka” mechanizmy rządzenia w kirgiskim państwie, co powinno mu ułatwić sprawowanie urzędu prezydenckiego.
[na podst. newsru.com, kurmanbekbakiev.kg]
Wolność w szwedzkim modelu państwa opiekuńczego
