Praca w Szwajcarii - poradnik
Praca w Szwajcarii
Szwajcaria nie należy do Unii Europejskiej, ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ale jest członkiem EFTA i pewne więzi łączą ją z innymi państwami europejskimi, m.in. są to kwestie dotyczące rynku pracy. 1 kwietnia 2006 r. Szwajcaria uchyliła drzwi do dla osób z państw "nowej" Unii Europejskiej, upraszczając niektóre przepisy. Pełny dostęp do zatrudnienia w Szwajcarii Polska otrzyma w 2011 r. Do tego czasu zachowane będą kontyngenty dla pracowników (1,7 tys. pozwoleń na pracę) z nowych państw Unii, osiągając pułap 3 tys. pozwoleń na pracę w 2010 r.Długość urlopu płatnego: 4 tygodnie
Miejsca pracy: przemysł elektroniczny, maszynowy, bankowość, ubezpieczenia, IT
Średnia długość tygodnia pracy: 45 h
Poziom bezrobocia (2005): 3,8proc.
Średnie miesięczne wynagrodzenie: 4000-8000 franków
1. Poszukiwani:
Najłatwiej o pracę dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Do Szwajcarii można wyjechać na staż trwający 12 miesięcy, z możliwością przedłużenia go o kolejne 6 miesięcy.
Duże szanse na znalezienie pracy mają lekarze, pielęgniarki, opiekunowie do osób starszych i gospodynie domowe (głównie w części francuskojęzycznej i u obcokrajowców) oraz informatycy. Branże turystyczna i rolnicza oferują prace sezonowe.
2. Pobyt
• Przyjazd na dłużej niż 3 miesiące w celu podjęcia pracy oznacza konieczność ubiegania się o wizę w Ambasadzie Szwajcarii w Warszawie.
• Wiza nie jest wymagana przy pobycie krótszym niż 90 dni.
• Ubiegający się o wizę z prawem do pracy powinien posiadać: paszport ważny min. 3 miesiące, 3 kopie umowy o pracę, 3 fotografie, 3 formularze wizowe (wypełnione dokładnie w jęz. niemieckim, francuskim, włoskim lub angielskim). Procedura udzielania wizy trwa ok. 2 m-cy, jako że wymagana jest zgoda Biura Federalnego dla Obcokrajowców w Bernie i kosztuje ok. 120zł.
3. Praca
1kwietnia 2006 r. weszły w życie rozszerzone umowy dwustronne między Szwajcarią, a ośmioma nowymi krajami członkowskimi UE (w tym z Polską, natomiast bez Malty i Cypru) regulujące stan wzajemnego dostępu do rynków pracy. Na podstawie takiej umowy ustalono, że:
• Polacy, aby podjąć legalnie pracę w Szwajcarii muszą posiadać pozwolenie - od kwietnia 2006 roku jest to przyznawane na 5 lat zezwolenie typu EG-EFTA, czyli takie same jak inni członkowie Unii Europejskiej. Przed uzyskaniem pozwolenia wymagana jest zgoda Kantonalnego Urzędu ds. Przemysłu, Rzemiosła i Pracy (KIGA – Kantonales Amt für Industrie, Gewerbe und Arbeit). Wniosek o zgodę na zatrudnienie obcokrajowca składa do miejscowych władz szwajcarski pracodawca. Wydawane są dwa typy zezwoleń na pracę: krótkoterminowe (4-12 mieisęcy) oraz długoterminowe (1-5 lat).Szwajcarska firma musi potwierdzić fakt zatrudnienia. Z kolei zatrudniony wysyła dokumenty wraz z aplikacją i zdjęciami do Ambasady Szwajcarii w Polsce.
• Pierwszeństwo w dostępie do zatrudnienia nadal ma ludność lokalna, a w następnej kolejności obywatele tzw. starych Państw Członkowskich UE. Regionalne biuro pośrednictwa pracy (Arbeitsvermittlungszentrum – RAV) musi dokonać weryfikacji, czy na dane stanowisko brakuje odpowiednich kandydatów na lokalnym rynku pracy
• W ciągu dnia pracy obowiązuje półtoragodzinna przerwa obiadowa. Biura i firmy otwarte są najczęściej od 8 do 12 i potem od 13:30 do 17. Za nadgodziny pracownicy mają płacone do 125% stawki podstawowej bądź otrzymują dodatkowe dni wolnego.
• Zarobki należą do jednych z najwyższych w Europie. Wysokość wynagrodzeń zamyka się w przedziale od ok. 24000 do 35000 euro rocznie. Najwyższe zarobki w Szwajcarii dotyczą branży przemysłowej.
• Kontyngenty (procentowy udział cudzoziemskich pracowników) są sukcesywnie zwiększane przez Ministerstwo Gospodarki. Nie obejmują one zatrudnionych na okres do 4 miesięcy, którym wystarczy zgoda władz kantonalnych. Kontyngenty obowiązują jednak w przypadku, gdy praca poniżej 4 miesięcy dotyczy branży budowlanej, ogrodniczej, ochroniarskiej oraz prac porządkowych (sprzątania/czyszczenia) w przemyśle.
Kontyngenty pozwoleń na pobyt (łącznie dla wszystkich nowych krajów UE):
Obowiązuje do | Praca powyżej 1 roku | Praca od 4 do 12 m-cy |
31 maja 2007 | 1700 | 15800 |
31 maja 2008 | 2200 | 19200 |
31 maja 2009 | 2600 | 22600 |
31 maja 2010 | 2800 | 26000 |
30 kwietnia 2011 | 3000 | 29000 |
• Osoby posiadające zgodę na pobyt i pracę na okres do jednego roku mają prawo do wystąpienia o przedłużenie pobytu (nie są wówczas objęci systemem kontyngentów). Natomiast osoby posiadające zgodę na pobyt powyżej jednego roku automatycznie uzyskują prawo do przedłużenia pobytu.
• Pozwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej poprzedzane jest tzw. testem rynku pracy i kontrolą warunków zatrudnienia - czy na oferowane miejsce pracy nie ma szwajcarskiego kandydata a następnie, czy umowa o pracę jest zgodna ze szwajcarskimi przepisami.
• Szwajcarski system podatkowy jest mocno rozbudowany. Podatek dochodowy ma charakter progresywny, jest w nim 10 stawek podatkowych - kwota wolna od podatku wynosi 9600 CHF bądź 18.800 CHF (dla osób mających na utrzymaniu dzieci albo osobę wymagającą opieki). Obok podatków określonych w konstytucji dla federacji, każdy kanton ustala własne.
{mospagebreak}
4. Urlopy:
• Wypoczynkowy - 4 tygodnie w skali roku dla pracowników oraz praktykantów uczących się zawodu powyżej 20-go roku życia oraz 5 tygodni dla pracowników oraz praktykantów uczących się zawodu poniżej 20-go roku życia.
• „Młodzieżowy” – 5 dodatkowych dni wolnych od pracy dla zatrudnionych i uczących się zawodu w wieku poniżej 30 lat, angażującym się nieodpłatnie na rzecz młodzieży.
• Okolicznościowy - np. na okoliczność ślubu, urodzin dziecka/dzieci, zgonu bliskich krewnych lub znajomych lub w przypadku zmiany miejsca zamieszkania.
• Dni ustawowo wolne od pracy - Nowy Rok - 1 stycznia, Wielki Piątek, niedziela i poniedziałek wielkanocny, Wniebowstąpienie - 40 dni po Wielkanocy, Zielone Świątki (niedziela i poniedziałek) - 7 tygodni po Wielkanocy, Święto Konfederacji - 1 sierpnia, Boże Narodzenie - 25 grudnia, Dzień św. Szczepana - 26 grudnia
5. Świadczenia z ubezpieczeń społecznych
• Świadczenia z tytułu choroby - ubezpieczenie na wypadek choroby jest obowiązkowe dla wszystkich osób zamieszkałych w Szwajcarii. Osoby dorosłe oraz dzieci są ubezpieczone indywidualnie. Każda osoba, która osiedla się w Szwajcarii ma 3 miesiące czasu na ubezpieczenie się. Umów ubezpieczenia nie zawiera się za pośrednictwem pracodawcy. Zainteresowana osoba musi sama nawiązać kontakt z wybranym towarzystwem ubezpieczeniowym i w nim się ubezpieczyć.
• Świadczenia z tytułu macierzyństwa - Mimo iż przewidziane to zostało w szwajcarskiej konstytucji, państwo szwajcarskie na szczeblu federalnym właściwie nie zna czegoś takiego, jak ubezpieczenie na wypadek macierzyństwa. Jednakże obowiązkowe ubezpieczenie na wypadek choroby zapewnia świadczenia na wypadek macierzyństwa. Świadczenia te obejmują badania kontrolne w czasie ciąży i po rozwiązaniu, poród, doradztwo laktacyjne i opiekę poporodową oraz pobyt w szpitalu zdrowego nowo narodzonego dziecka, jak długo w szpitalu musi pozostać jego matka.
• Renta z tytułu niezdolności do pracy - państwowy podstawowy system ubezpieczeń na wypadek inwalidztwa (IV, 1. filar), fundusz emerytalny zawodowy (BV, 2. filar) oraz fundusz emerytalny indywidualny (3. filar) zapewniają świadczenia z tytułu ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa.
• Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - Ubezpieczenie wypadkowe obejmuje wypadki przy pracy, choroby zawodowe oraz wypadki nie związane z pracą z tym, że te ostanie pod warunkiem, że osoby objęte tym ubezpieczeniem zatrudnione są w wymiarze co najmniej 8 godzin tygodniowo.
• Emerytura - państwowy podstawowy system ubezpieczeń na starość i najbliższych krewnych na wypadek zgonu (AHV, 1. filar), fundusz emerytalny zawodowy (BV, 2. filar) oraz fundusz emerytalny indywidualny (3. filar)
{mospagebreak}
6. Uznawalność dyplomów/ kwalifikacji dla celów zawodowych.
W przypadku nostryfikacji dla celów zawodowych należy dokonać rozróżnienia pomiędzy zawodami regulowanymi i nieregulowanymi. Jeżeli dany kierunek nauczania lub kształcenia zawodowego nie jest uregulowany, wówczas kwestia nostryfikacji dla celów zawodowych leży w gestii pracodawcy. W odniesieniu do osób pracujących na własny rachunek w zawodach nieregulowanych nostryfikacja nie obowiązuje; osoby te obowiązują wyłącznie mechanizmy wolnego rynku.
7. Bilans zysków i strat.
Szwajcaria jest jednym z najdroższych państw w Europie - wynajęcie pokoju kosztuje 600 franków a dwupokojowego mieszkania 820 miesięcznie. Za najtańszy obiad w restauracji trzeba zapłacić 20 franków. Średnie miesięczne wynagrodzenie wynosi 4000-8000 franków w zależności od wykształcenia i stanowiska. Opieka medyczna jest na wysokim poziomie. Jednak przeciętna cena pobytu dobowego w szpitalu wynosi około 700 CHF. Wizyta lekarska to przeciętny koszt od 100 do kilkuset CHF.
PRZYDATNE ADRESY i linki
Ambasady i konsulaty:
Ambasada Konfederacji Szwajcarskiej
Al. Ujazdowskie 27, 00-540 Warszawa
tel.: (022) 628-04-81, fax: (022) 621-05-48
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Ambasada RP w Bernie
Elfenstraße 20a, 3000 Bern 15
tel. (00-4131) 3580202
fax: (00-4131) 3580216
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
strona www: www.pol-amb.ch
Wydział Konsularny
adres: j.w.
tel. (00-4131) 3580212, 3580208
fax. (00-4131) 3580221
Wydział Ekonomiczno - Handlowy
Elfenstr. 9, 3000 Bern 15
Tel. (00-4131) 3508282
Fax. (004131) 3513457
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Stałe Przedstawicielstwo RP
przy Biurze Narodów Zjednoczonych w Genewie
15 chemin de l´Ancienne Route,
1218 Grand-Saconnex, Genéve
tel. (0-04122) 710 97 97
fax. (0-04122) 710 97 99
strona www: www.itu.int/missions/Poland
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
http://www.apz.gr.ch/,
http://www.kiga.gr.ch/,
http://www.seco.admin.ch/,
http://www.ag.ch/,
http://www.standortschweiz.ch/,
http://www.bfm.admin.ch/
http://www.jobs.ch/,
http://www.topjobs.ch/
www.seco.admin.ch
www.jobpilot.ch
www.skitotal.com
http://www.rav.ch
http://www.seco-admin.ch
http://www.forum-jobline.ch
http://www.success-and-career.ch
http://www.locationswitzerland.ch
http://www.recruiting.ch
http://www.rav.ch
http://www.europa.eu.int/eures