Życie i praca w Belgii

• belgia
• praca w belgii
• życie i praca w belgii
• _pe24

Specyfika życia i pracy w Belgii, czyli co każdy przymierzający się do pracy w Belgii wiedzieć powinien zanim w podróż wyruszy.

Zobacz też: Belgia - praktyczne informacje, porady, przepisy

12 godzin jazdy samochodem na zachód i znajdujemy się w Belgii. Ten sam kontynent, ale sporo zasadniczych różnic, które u osoby przybywającej po raz pierwszy do Belgii mogą wywołać zaskoczenie, zdumienie, zdziwienie, szok.

Zrozumienie specyfiki tego kraju przed wyjazdem, pozwoli uniknąć skonfundowania, gdy przyjdzie nam ubiegać się o pracę w Belgii.

Specyfika zróżnicowania językowego w Belgii

Przed wyjazdem do Belgii warto zdać sobie sprawę ze zróżnicowania językowego tak charakterystycznego dla tego kraju.

57,9 proc. mieszkańców posługuje się jako językiem macierzystym niderlandzkim (region flamandzki - północna część kraju, granicząca z Holandią). Dla 31,7 proc. Belgów pierwszy język stanowi waloński, niemalże tożsamy z francuskim (głównie Walonia - region sąsiadujący z Francją). Niewielki jest odsetek władających niemieckim jako językiem macierzystym (0,7 proc. populacji zamieszkującej przy granicy z RFN). Pozostałe 9,7 proc. stanowią mieszkańcy dwujęzycznej (równouprawnienie języków: walońskiego i niderlandzkiego) Brukseli. Wszystkie napisy na budynkach użyteczności publicznej w Brukseli są podawane w tych dwu językach.

Zaskoczenie dla nowoprzybyłych do Brukseli stanowić może fakt, iż ze świecą można szukać napisów w języku angielskim. Inna rzecz, że wielu mieszkańców, w szczególności reprezentujących młodsze generacje, bez trudu porozumiewa się w tym właśnie języku. Przy czym badania opublikowane przez Université Catholique de Louvain (największy francuskojęzyczny uniwersytet Belgii), pokazują wyraźne dysproporcje między znajomością języka angielskiego wśród Walonów i Flamandów. 53 proc. Flamandów zadeklarowało w przeprowadzonym w 2006 roku badaniu znajomość angielskiego. Wśród respondentów z Walonii wskaźnik ten był zdecydowanie niższy i wyniósł jedynie 17 proc.. Inny raport, powstały rok wcześniej, wziął pod lupę znajomość języka angielskiego wśród  mieszkańców stolicy kraju. Opublikowane wyniki wskazują, iż 95 proc. mieszkańców Brukseli włada francuskim, 59 proc. niderlandzkim a 41 proc. angielskim. Wszystkimi czterema językami równocześnie włada 28 proc. zamieszkujących Brukselę, 59 proc. mieszkańców Flandrii oraz 10 proc. Walonów.

Szukając zatrudnienia u pracodawców posługujących się językiem niderlandzkim, nastawmy się na to, że warunkiem jej podjęcia będzie znajomość tego właśnie języka. Przy czym, nie należy się zrażać tym faktem: język niderlandzki jest stosunkowo łatwy do opanowania, zwłaszcza gdy zna się języki: angielski i niemiecki.  Poza tym istnieje bardzo urozmaicona oferta kursów językowych dla cudzoziemców prowadzonych tak w języku niderlandzkim, jak i walońskim. W wielu przypadkach, przed podpisaniem umowy o pracę trzeba złożyć oświadczenie, iż będzie się uczęszczało na nieodpłatny kurs językowy.

Zróżnicowanie regionalne

Gospodarkę Belgii cechuje duże zróżnicowanie - nie sposób zrozumieć jej bez uwzględnienia regionalnych różnic.

Ocenia się, na podstawie badań statystycznych, iż wydajność pracowników we Flandrii przewyższa o 10 proc. wydajność pracowników w Walonii.

Północna część państwa przyciągnęła bardziej zróżnicowane inwestycje i posiada zdywersyfikowaną strukturę przedsiębiorstw, podczas gdy południe cały czas odczuwa skutki relokacji przedsiębiorstw branży przemysłu ciężkiego. Ten stan rzeczy powoli acz sukcesywnie ulega jednak zmianie.

Jakość edukacji również zasadniczo różni się, zależnie od regionu. Należy bowiem pamiętać, iż w wyniku dewolucji, kompetencje także w zakresie edukacji przekazane zostały regionom.
Wg danych OECD, edukacja we flamandzkiej części jest najwyższej jakości, podczas gdy we Wspólnocie Francuskojęzycznej wskaźnik ten osiąga zdecydowanie niższe wartości.

Co zauważalne jest w całym kraju, ale w sposób szczególny uwidacznia się w dużych centrach gospodarczych takich jak Bruksela, Antwerpia, Gandawa, Brugia, czy Liege, Belgia cierpi na deficyt wykwalifikowanej siły roboczej. Z tej przyczyny oczekuje się odważnych kroków ze strony rządu Belgii w celu uzupełnienia wakatów siłą roboczą z zagranicy, przede wszystkim z krajów UE, co częściowo zyskało już walor prawdy. Będąc w Brukseli nietrudno o polskie produkty (istnieje wiele polskich sklepów), rejestracje (przede wszystkim z Podlasia), czy mowę (prężnie działa środowisko polonijne).

Bruksela

Gospodarka Brukseli zorientowana jest na sektor usług. Wynika to ze specyfiki miasta pełniącego honory stolicy zjednoczonej Europy. Z uwagi na dość rozbudowany aparat biurokratyczny, a także wielość instytucji unijnych i innych międzynarodowych organizacji mających swe siedziby w stolicy Belgii, w strukturze pracowników Brukseli znaczący jest odsetek kadry urzędniczej.

Zastanawiać może wysoki wskaźnik bezrobocia w Brukseli – 20 proc. wg danych za 2006 rok.
Przyczyn należy doszukiwać się w:
- dużej liczbie imigrantów (>25 proc.), których wykształcenie jest w większości przypadków zdecydowanie niższe od wykształcenia autochtonów;
- wysokim odsetku jednojęzycznych mieszkańców władających jedynie francuskim, co w połączeniu z niedopasowaniem oferty edukacyjnej do potrzeb rynku skutkuje bezrobociem

Częstokroć przywoływany jest casus zakładów Volkswagena w Brukseli, gdzie, na skutek braku odpowiednich kwalifikacji chętnych do podjęcia pracy mieszkańców Brukseli, 93
proc. nowozatrudnionych pracowników stanowili rekruci zamieszkujący w innych regionach.

Praca w instytucjach Unii Europejskiej, NATO i innych organizacjach międzynarodowych zlokalizowanych w Brukseli

Osobną kategorię stanowi praca w instytucjach Unii Europejskiej, OTAN/NATO i innych organizacjach międzynarodowych, których siedziby zlokalizowane są w stolicy Belgii. Z uwagi na specyfikę niniejszego opracowania, ukierunkowanego na zaprezentowanie rynku pracy danego kraju w zestawieniu do innych państw europejskich, proponujemy samodzielne odwiedziny rekomendowanych poniżej stron internetowych dotyczących unijnych oraz innych instytucji, które kompleksowo przedstawiają procedurę ubiegania się o pracę a także wszelkie wymogi, które winny być spełnione już w momencie składania aplikacji.  
{mospagebreak}
Antwerpia

Aglomeracja Antwerpii stanowi główne centrum gospodarcze Belgii.
Gospodarka Antwerpii opiera się na:
- porcie (2. największy po Rotterdamie port Europy) i powiązanym z tym usługach  transportowych;
- handlu diamentami i ich obróbką (Antwerpia stanowi największy na świecie rynek diamentów, przynoszących rok rocznie zyski wynoszące 10proc. całości zysków z eksportu belgijskiego);
-  przemyśle chemicznym (fabryka przemysłowa BASF mieszcząca się w Antwerpii stanowi największy zakład przemysłowy tego koncernu usytuowany poza RFN);
- przemyśle motoryzacyjnym, usługach telekomunikacyjnych i produktach fotograficznych.

Brugia

Brugia (Bruges-Zeebrugge), stanowi najszybciej rozwijający się port Europy. Zajmuje pierwsze miejsce wśród europejskich portów specjalizujących się w obsłudze transportu ro-ro i gazu ziemnego. Jest także na czele światowego rankingu portów zajmujących się nowymi samochodami pochodzącymi z importu bądź kierowanymi na eksport.

Nie bez znaczenia dla gospodarki Brugii są również wpływy z turystyki. „Wenecja północy” przyciąga rok rocznie rzesze globtroterów, plasując się na szczycie listy celów turystycznych wojaży. W 2006 roku Brugię odwiedziło 2,5 miliona turystów, z czego blisko 1,4 miliona zostało dłużej niż na jeden dzień.

Gandawa

To w tym mieście swe siedziby i przedstawicielstwa, przez wzgląd na dogodne położenie i obecność portu, ulokowały przedsiębiorstwa takie jak: Arcelor Gent, Volvo Cars, Volvo Trucks, Volvo Parts, Honda oraz Stora Enso.

Coraz większego znaczenia nabierają usługi turystyczne w kontekście potencjału turystycznego jakim dysponuje to miasto.

Liege

W przeszłości, Liege stanowiło jeden z najważniejszych ośrodków przemysłu opartego na stali w Europie. Już od średniowiecza Liege znane było jako centrum rusznikarstwa - także obecnie przemysł zbrojeniowy odgrywa tu znaczącą rolę, wspominając choćby fakt ulokowania w Liege siedziby głównej koncernu FN Herstal. Ponadto, w Liege ulokowany jest także przemysł mechaniczny (inżynieria napędów odrzutowych statków powietrznych i kosmicznych) oraz przemysł nowych technologii (technologie kosmiczne; IT; biotechnologia). Liege znane też jest z tradycji browarniczych i produkcji czekoladek.     

Liege stanowi także bardzo ważne centrum logistyczne, dzięki bezpośredniemu połączeniu z Antwerpią, Rotterdamem i niemieckimi portami, drogą rzeczną, za sprawą trzeciego co do wielkości portu rzecznego w  Europie. W 2006 roku port lotniczy w Liege był ósmym. co do znaczenia lotniskiem przeładunkowym Europy.

Gospodarka Belgii

Wartość belgijskiego PKB szacuje się na 342,5 miliardów dolarów (wg danych za 2006 r.), z rocznym tempem wzrostu na poziomie 3 proc.. Jedynie 1 proc. PKB stanowią dochody z rolnictwa, przemysł zapewnia 24,3 proc., a niemal ¾ PKB to sektor usług. Dochód na osobę w 2006 roku wyniósł 33 000 dolarów. Wynik ten sytuuje Belgię pośród najlepszych pod tym względem gospodarek świata. Inflacja kształtuje się na poziomie 2,8 proc..

Eksport belgijski, stanowiący ekwiwalent ponad 2/3 PKB, czyni Belgię w dużym stopniu uzależnioną od światowego handlu. Przewaga Belgii na polu handlu jest funkcją jej korzystnego położenia geograficznego oraz wykwalifikowanej, wielojęzycznej i wydajnej siły roboczej.

± 75proc. belgijskiej wymiany handlowej stanowi handel z innymi członkami WE. Główni partnerzy handlowi Belgii to: Niemcy, Francja, Holandia, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Ostatni rok rozliczeniowy Belgia zamknęła z saldem handlu zagranicznego na plusie.

Waluta obowiązująca w Belgii to euro (1EUR = 100 eurocentów).
{mospagebreak}
Życie i praca w Belgii:

Przyjazd do Belgii

Przed upływem 8 dni od przyjazdu do Belgii należy zameldować się w urzędzie gminy. Obowiązek ten nie dotyczy osób zamieszkałych w hotelach i pensjonatach.

Gdy planujemy pobyt dłuższy niż 3 miesiące, zobowiązani jesteśmy złożyć wniosek o udzielenie pozwolenia na pobyt dla obywateli Unii Europejskiej w relewantnym urzędzie gminy.

Wraz z wnioskiem należy złożyć:
- ważny paszport lub dowód osobisty;
- akt urodzenia z tłumaczeniem (odpis na formularzu międzynarodowym lub odpis na zwykłym formularzu wraz z legalizacją przez apostille);
- akt małżeństwa z tłumaczeniem - jeżeli dotyczy;
- umowę najmu mieszkania;
- 3 fotografie;
oraz w zależności od celu pobytu inne wymagane dokumenty.

Szczegółowe postępowanie objaśnione zostało krok po kroku na stronie internetowej Konsulatu Generalnego - adres strony umieszczony został u dołu niniejszego opracowania.

Pobyt nie przekraczający 90 dni

Obywatele Polski korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób regulowanego prawem traktatowym Wspólnot Europejskich. Do niezależnego od celu bezwizowego wjazdu i pobytu nie przekraczającego 90 dni uprawnia paszport bądź dowód osobisty. Zanim wyruszymy zagranicę, wskazane jest, by zweryfikować stan techniczny naszego dokumentu poświadczającego tożsamość. W przypadku pobytu nie dłuższego niż trzy miesiące, obywatele UE zyskują prawo pobytu w innym kraju Unii bez jakichkolwiek warunków i formalności, wyłączywszy obowiązek posiadania ważnego dokumentu poświadczającego tożsamość. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu dotyczy także członków rodziny obywatela UE, niezależnie od ich przynależności państwowej. Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu są dopuszczalne, ale tylko w sytuacjach wyjątkowych, gdy stanowią wyraz troski o bezpieczeństwo i zdrowie publiczne.

Pobyt dłuższy niż 90 dni

Prawo pobytu na okres dłuższy niż trzy miesiące zyskują obywatele Unii:
- zatrudnieni bądź prowadzący działalność gospodarczą w kraju UE;
- posiadający środki utrzymania dla siebie i członków swojej rodziny - by nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy społecznej państwa przyjmującego;
- mający pełne ubezpieczenie zdrowotne;
- przybyli do państwa członkowskiego w celu podjęcia nauki lub odbycia szkolenia zawodowego, przy czym: mający pełne ubezpieczenie zdrowotne i środki finansowe na utrzymanie.

Apostille

W przypadku konieczności złożenia polskich dokumentów urzędowych (sądowych, notarialnych, administracyjnych i innych) w Belgii, spoczywa na nas obowiązek uzyskania „apostille”, poświadczającego autentyczność składanych dokumentów. Nie dotyczy to jednakowoż dokumentów sporządzonych przez przedstawicieli dyplomatycznych oraz urzędników konsularnych ani też dokumentów administracyjnych dotyczących bezpośrednio transakcji handlowych bądź operacji celnych, czy też skróconych odpisów aktów stanu cywilnego wydawanych na międzynarodowych formularzach wielojęzycznych.

Jedynym polskim urzędem uprawnionym do wydawania „apostille” jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP (stosowne adresy i numery kontaktowe zgromadzone zostały pod treścią merytoryczną opracowania).

Za wydanie „apostille” pobierana jest opłata skarbowa wynosząca 60 zł.
{mospagebreak}
Niezbędnik kierowcy

Poruszanie się po Belgii samochodem to czysta przyjemność, przez wzgląd na rozbudowany system bezpłatnych, oświetlonych autostrad, łączących wszystkie ważne ośrodki miejskie i przemysłowe oraz zapewniających dogodną komunikację z krajami ościennymi. Stan dróg w Belgii jest bardzo dobry. W dużych miastach znajdują się tzw. ringi oraz wiele tuneli. Takie rozwiązanie pozwala wyprowadzić uciążliwy ruch transportowy poza użytkowane przez mieszkańców miast arterie komunikacyjne. W wielu miastach, w ich historycznych centrach ulice są wyłączone z ruchu bądź obowiązuje ruch jednokierunkowy.
W Belgii obowiązują górne limity prędkości:
- na autostradach – 120 km/h;
- na drogach na obszarze niezabudowanym – 90 km/h;
- na obszarze zabudowanym – 50 km/h.
Dla autokarów, odpowiednio: 90 km/h, 75 km/h., 50 km/h.

Kary za przekroczenie prędkości wynoszą od 140 do 400 euro. Przekroczenie dozwolonej prędkości o 40 km/h (30 km/h w obszarze zabudowanym) może stanowić powód zatrzymania prawa jazdy.

Pojazdy nieosiągające prędkości 70 km/h, nie mają prawa korzystać z autostrad.
Holowanie na autostradzie jest dopuszczalne, ale tylko do najbliższego zjazdu.

Obowiązuje uprzywilejowanie tramwajów i autobusów, chyba że znaki drogowe stanowią inaczej.

Dzieci do lat 12 należy przewozić w fotelikach samochodowych.

Na tylnych siedzeniach mogą zasiadać maksymalnie trzy dorosłe osoby lub czworo dzieci.
Rozmawianie przez telefon komórkowy w czasie prowadzenia samochodu jest zabronione.

Maksymalny dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,5 promila.

Szczególnie skrupulatnie sprawdzane są dokumenty samochodów ciężarowych i ich kierowców. Przekroczenie limitów czasu jazdy, usterka bądź nieprawidłowość w tachografach, czy też brak winietek opłaty drogowej podlega wysokiej karze: mandaty sięgają kilku tysięcy euro. Płacić należy niezwłocznie gotówką, pod rygorem unieruchomienia pojazdu aż do czasu uiszczenia opłaty, co może narazić pechowego kierowcę na dodatkowe koszty przymusowego parkowania pojazdu na parkingu policyjnym.

Międzynarodowe prawo jazdy nie jest obowiązkowe.

W razie wypadku należy dzwonić pod numer 112.

Komunikacja w Belgii

Miasta w Belgii są dobrze skomunikowane także gdy idzie o transport miejski. Istnieje bogata oferta biletów miejskich: od jednorazowych po całoroczne.

Udając się do Belgii samolotem, warto zdać sobie sprawę, że lotnisko Bruksela - Charleroi, znajduje się nie w Brukseli, ale w Charleroi, właśnie - ± 1 godzinę jazdy samochodem od stolicy. Nie ma jednakowoż problemu z przemieszczeniem się z Charleroi do Brukseli i odwrotnie, przez wzgląd na dużą liczbę połączeń kolejowych i autokarowych.

Bezpieczeństwo

Wg oceny polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych: „Zagrożenie przestępczością w Belgii stale wzrasta.” Odnotowuje się szczególnie plagę kradzieży kieszonkowych oraz włamania do samochodów i kradzieże pozostawianych tam rzeczy. Proceder ten dotyczy przede wszystkim dużych ośrodków miejskich, takich jak Bruksela i Antwerpia. Jak czytamy dalej w ekspertyzie MSZ: „W związku ze wzrastającym zagrożeniem terrorystycznym na świecie należy liczyć się z możliwością wystąpienia zamachów, zwłaszcza w Brukseli, która jest siedzibą wielu instytucji międzynarodowych, w tym NATO i UE”.

Opieka medyczna

W przypadku wyjazdu turystycznego do Belgii, podobnie jak w każdym innym kraju Wspólnoty Europejskiej, winniśmy zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Umożliwia ona obywatelom UE korzystanie z opieki medycznej w innych krajach członkowskich. Po EKUZ należy zgłosić się do najbliższego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia.

EKUZ uprawnia do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego zalecane jest wykupienie dodatkowych ubezpieczeń prywatnych, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie, jak i koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach. Szczegóły zamieszczone zostały na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia: www.nfz.gov.pl.

Jak głosi przysłowie belgijskiej proweniencji: „Bóg leczy, ale to lekarz zarobkuje.”

W belgijskim systemie opieki medycznej obowiązuje zasada partycypowania w kosztach przez pacjentów. W związku z tym obywatel Polski, korzystając z opieki medycznej w Belgii, zobowiązany będzie uiścić odpowiednią kwotę. Po powrocie do kraju będzie mógł oczywiście ubiegać się o jej zwrot.
{mospagebreak}
Koszty utrzymania

Wynajem mieszkania

Z jednej strony o mieszkanie w Belgii, a w szczególności w Brukseli trudno przez wzgląd na wysoki wskaźnik gęstości zaludnienia wśród samych autochtonów, duży popyt na mieszkania wśród cudzoziemców pracujących w Brukseli (handel międzynarodowy, zagraniczne inwestycje bezpośrednie, organizacje międzynarodowe itp.). Z drugiej strony popyt prowokuje podaż i tak w Belgii czeka nas bardzo szeroki wachlarz możliwości w zakresie kupna/wynajmu mieszkania.

Rozpoczynając od pobytu krótkoterminowego, warto zacząć swe poszukiwania od hosteli (youth hostels - odpowiedniki polskich schronisk międzynarodowych; nastawione na turystę z zagranicy; internet i obsługa w języku angielskim w standardzie). Hostele znajdziemy w turystycznych zagłębiach miast; ich oferty prezentowane są na stronach internetowych, także jeszcze przed wyruszeniem z Polski możemy dokonać rezerwacji.

Inny rodzaj oferty, od razu zauważmy iż zdecydowanie droższej, stanowi opcja „bed&breakfast”. Polega ona na tym, że właściciele mieszkań użyczają na określony czas swoje włości zainteresowanym klientom; częstokroć zapewniają też posiłki przygotowywane przez panią domu (kuchnia belgijska jest bardzo smaczna!). To wariant rekomendowany zwłaszcza dla rodzin z małymi dziećmi, zapewniający komfort i rodzinny klimat.

Większość poszukujących pracy nie może sobie jednak pozwolić na pławienie się w luksusach, dopiero chcąc się dorobić.

W takiej sytuacji idealnym rozwiązaniem zdaje się być wynajem mieszkania „na mieście” z innymi osobami. Przy czym, przez wzgląd na odmienną architekturę mieszkaniową w Belgii, możemy mile zostać zaskoczeni, gdy zdecydujemy się na wynajem pokoju, a okaże się, że de facto otrzymujemy swoistą kawalerkę z umywalką w standardzie i jedynie kuchnia, toaleta i łazienka są dzielone. Wynika to z tego faktu, iż większość budynków mieszkalnych w miastach Belgii, przede wszystkim zaś w Brukseli, to wielokondygnacyjne kamienice. Stanowią jedno mieszkanie, ale w naszych realiach belgijski „domowy” korytarz raczej przypomina klatkę schodową: wysokie, wąskie schody prowadzą od drzwi do drzwi zaopatrzonych w zamki. Koszty wynajmu w skali miesiąca wahają się od 100 do 350 euro. Można oczywiście wynająć mieszkanie w apartamentowcu, ale wówczas należy się liczyć  z wydatkiem rzędu  2000 euro. Kaucje są na porządku dziennym.

Kwestia poszukiwania mieszkania nie dotyczy pracowników fizycznych, którzy podpisali umowy na miejscu w Polsce, bądź już przed wyjazdem porozumieli się z pracodawcą belgijskim: w takich przypadkach mieszkania załatwia z reguły pracodawca.  

Żywność

W uproszczeniu można przyjąć, iż to, za co w Polsce zapłacilibyśmy 1 zł, w Belgii kupimy za mniej niż 1, z tymże euro.

Poniżej zaprezentowane zostały przykładowe ceny podstawowych produktów: stan na 26. marca 2008 roku.

Owoce (ceny za kg):
- pomarańcze: 1,19 euro
- kiwi: 3,99 euro
- winogrona czarne: 3,99 euro
Warzywa:
- pomidory: 2,49 euro /kg
- kalafior: 1,28 euro /szt.
- brokuły: 0,69 euro /szt.
Pieczywo:
- bułeczki typu ciabatta: 0,89 euro /4 szt.
Słodycze:
- tabliczka czarnej czekolady: od 0,65 do 2,50 euro
Napoje:
- Coca - Cola: 1,96 euro /2l
- Pepsi: 1,16 euro /2l

Gdy mowa o robieniu zakupów, rdzenni Belgowie upodobali sobie przede wszystkim sieć GB (GB Express, SuperGB) oraz Carrefour i tam robią zakupy. Oprócz tego dużym zainteresowaniem cieszą się: Colruyt,  Delhaize, ALDI Marche oraz Profi i Cora. Najtańszą sieć stanowi ALDI Marche. Można tam nabyć produkty żywnościowe, których cena jednostkowa wynosi mniej niż 0,19 euro: np. kubeczek jogurtu. Ze zrozumiałych przyczyn, takie produkty sprzedawane są w „multipackach”, np. 12 jogurtów za 1,99 euro.

Rozrywka

Belgijskie przysłowie przypomina o tym, że: „Czas płynie szybciej gdy jesteś wśród przyjaciół”. I rzeczywiście, Belgowie ulubili sobie spędzanie wolnego czasu - nie tylko w weekendy, ale w dzień roboczy, od razu po pracy, ze znajomymi w urokliwych kawiarenkach, restauracjach, pubach. Ze względu na sprzyjający klimat i osiągnięcia techniki, nawet zimą przesiaduje się w przyrestauracyjnych ogródkach.

Specjalnością Belgów są przepyszne pralinki, piwo geuze, frytki (tak, tak, to Belgowie wynaleźli ten przysmak!), mule, sery oraz gofry drożdżowe, musy i sorbety.
Żywa jest tradycja obwoźnych teatrzyków marionetkowych.

Belgia to światowe centrum komiksu, stąd na każdym niemal kroku czai się, czy to Tintin, czy Thorgal, o polsko - belgijskich korzeniach. I ulubione przez milusińskich Smerfy wykreowane przez Peyo. Znajdziemy także w Belgii tematyczne parki rozrywki, takie jak np. Park „Mini Europa” w kompleksie BruParc w stołecznej dzielnicy Laeken, gdzie umieszczone zostały miniatury wszystkich architektonicznych pereł zjednoczonej Europy, m.in.: paryska wieża Eiffela, londyński Big Ben, brukselski Grand Place, czy berlińska Brama Brandenburska. Staraniem prezydenta Gdańska, Polska i Gdańsk reprezentowane są przez Dwór Artusa, Fontannę Neptuna oraz Pomnik Krzyży przy Stoczni Gdańskiej.

W Belgii istnieje bardzo sprawny system informacji o bieżących wydarzeniach kulturalnych. Warto trzymać rękę na pulsie i korzystać z propozycji kulturalnych pozostawiających niezatarte wspomnienia.  

Święta narodowe

8 maja: Święto Regionu Bruksela - Stolica
11 lipca: Święto Wspólnoty Flamandzkiej obchodzone na pamiątkę zwycięskiej bitwy „złotych ostróg” rozegranej w 1302 roku przez flamandzkiego wodza wespół z siłami zbrojnymi tworzonymi przez mieszczan przeciw królowi Francji
21 lipca: Rocznica wstąpienia na tron Leopolda I (1831)
Trzecia niedziela września: Święto Walonii
27 września: Święto Wspólnoty Francuskiej upamiętniające zwycięstwo patriotów nad holenderską armią odniesione w Brukseli w 1830
4 października: Niepodległość od Holandii (1830)
11 listopada: Rocznica zawieszenia broni po I wojnie światowej
15 listopada: Święto Wspólnoty Niemieckojęzycznej
{mospagebreak}
Praca w Belgii - w telegraficznym skrócie

Minimalna płaca: 7,93 euro za godzinę, euro 1400 miesięcznie (46,4 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia w Belgii)

Średnia długość tygodnia pracy: 40 godzin (dane za 2004 r.)

Długość urlopu płatnego: 20 dni
(30 dni urlopu w ciągu roku, w tym: 20 dni urlopu ustawowego i 10 dni z okazji świąt)

Minimum socjalne w Belgii:
- osoba samotna: 613 euro;
- osoba samotna utrzymująca drugą osobę: 408 euro/osobę;
- osoba samotna z dziećmi: 817 euro

Poziom bezrobocia:
8.5 proc. (dane za 2006 r.)

Rok podatkowy = rok kalendarzowy

Zezwolenie na pracę

Obowiązkiem pracodawcy belgijskiego jest wypełnienie niezbędnych formularzy w celu uzyskania dla pracownika karty pracy (l'autorisation d'occupation).

Od 1 kwietnia 2007 r. w Belgii weszły w życie nowe przepisy dotyczące obowiązku rejestracji pracowników zagranicznych na terenie Belgii.
Pracownicy placówek dyplomatycznych są zwolnieni z obowiązku rejestracji.
Rejestracja jest jedną z części większego projektu o nazwie LIMOSA. Szczegółowe dane znajdują się na stronach internetowych Konsulatu Generalnego RP w Brukseli oraz na stronie internetowej projektu LIMOSA:
http://www.limosa.be/
Le centre de contact Limosa
poniedziałek-piątek 7.00-20.00
tel. 00 32 2 788 51 57
fax. 00 32 2 788 51 58
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.  
BP 224,
1050 Bruksela

Okres próbny

Okres próbny dla pracowników fizycznych wynosi od 7 do 14 dni.  W czasie trwania pierwszych 7 dni pracy, umowa na okres próbny nie może zostać wypowiedziana. Po tym czasie obie strony mogą zerwać umowę bez zachowania jakichkolwiek okresów wypowiedzenia.

Dla pracowników umysłowych okres próbny może trwać od 1 miesiąca do roku. Przez pierwszy miesiąc umowa taka nie może zostać wypowiedziana przez żadną ze stron. Po upływie miesiącu może zostać wypowiedziana.

Płace za nadgodziny

Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za każdą nadgodzinę stanowi ekwiwalent:
- 150 proc. zwykłej stawki godzinowej;
- 200 proc. stawki godzinowej, gdy praca w nadgodzinach obejmuje niedziele i święta.
Wynagrodzenia za nadgodziny nie podlega zamianie na dni wolne od pracy.

Urlop choroby

Pracownik, który w wyniku choroby nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków w pracy, winien przedstawić pracodawcy zaświadczenie o swoim stanie zdrowia najpóźniej drugiego dnia nieobecności w pracy.
Niespełnienie tego warunku skutkuje tym, że wynagrodzenie za czas choroby zostaje przyznane w późniejszym terminie.

Urlop macierzyński

Kobietom przysługuje 15- tygodniowy urlop macierzyński.
Na tydzień przed planowaną datą porodu kobieta winna opuścić stanowisko pracy i pozostać na urlopie macierzyńskim jeszcze przez minimum 8 tygodni po porodzie.
{mospagebreak}
Poszukiwany/Poszukiwana, czyli dla kogo praca w Belgii

W Belgii zatrudnienie znajdą przede wszystkim:

• Inżynierowie
• Elektrycy
• Chemicy i biochemicy
• Laboranci
• Pielęgniarze
• Prawnicy
• Kreślarze
• Architekci
• Specjaliści od ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji
• Ekonomiści i aktuariusze
• Sprzedawcy
• Finansiści
• Mechanicy samochodowi i serwisanci
• Hydraulicy
• Kamieniarze
• Płytkarze
• Tynkarze
• Dacharze
• Programiści komputerowi
• Sprzedawcy usług bankowych i ubezpieczeniowych
• Sekretarze
• Personel biurowy
• Magazynierzy
• Recepcjoniści
• Ekspedienci
• Telemarketerzy
• Kierowcy
• Drukarze
• Kucharze
• Kelnerzy
• Barmani
• Barman
• Fryzjerzy

Przed podpisaniem umowy

Konsulat Generalny w Brukseli zaleca ostrożność: „UWAGA!!! W związku z rosnącą liczbą nieuczciwych pracodawców belgijskich, pracodawców polskich oddelegowujących swoich pracowników do Belgii czy polskich pośredników, prosimy o wnikliwe sprawdzanie ofert pracy, w szczególności tych zamieszczanych w internecie. Najważniejszym dokumentem jest umowa o pracę, którą bezwzględnie należy otrzymać zaraz po przyjeździe (lub jeszcze w Polsce). Sugerujemy zamieszczenie w kontrakcie klauzuli o tygodniowych rozliczeniach z pracodawcą. Zmniejszy to ryzyko zaległości finansowych pracodawcy w stosunku do pracownika. Wraz z kontraktem należy otrzymać potwierdzenie zgłoszenia do ubezpieczenia.”
{mospagebreak}
Własny biznes w Belgii

Belgia zyskała uznanie jako kraj atrakcyjny do założenia i prowadzenia w nim własnego przedsiębiorstwa, a to przez wzgląd na relatywnie przewidywalną sytuację gospodarczą i stabilny rozwój.

Polacy dali się poznać w Belgii jako solidni i konkurencyjni cenowo wykonawcy, szczególnie w zakresie usług remontowych.

Słabe rozpoznanie złożoności systemu politycznego Belgii stanowi w wielu przypadkach barierę dla nowoprzybyłych cudzoziemców chcących prowadzić własną działalność gospodarczą w Belgii. Nie jest to jednak bariera nie do pokonania.

W Belgii możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej pod postacią jednoosobowej spółki pod rygorem spełnienia warunków, takich jak:
- posiadanie wizy pobytowej uzyskanej w belgijskiej ambasadzie;
- dokonanie wpisu do Rejestru Handlowego lub Rzemieślniczego, za wyjątkiem osób prowadzących przedsiębiorstwa rolnicze i reprezentantów wolnych zawodów  (opłata, zależnie od kwalifikacji prawnej podmiotu wynosi: od osoby fizycznej 50 euro, od osoby prawnej 100 euro);
- zarejestrowanie firmy w kasie ubezpieczeń społecznych i Biurze Kontroli TVA (VAT)
- zgłoszenie firmy do zakładu ubezpieczeń wzajemnych
oraz otworzenie firmie konta bankowego.

Zanim rozpocznie się starania o rozpoczęcie działalności gospodarczej w Belgii, należy sprawdzić, czy profil przedsiębiorstwa, które chcemy prowadzić, nie wymaga spełnienia  dodatkowych warunków. Podmioty takie jak: agencje podróży, agencje nieruchomości, biura rachunkowe, czy korporacje taksówkarskie, zobowiązane są do uzyskania licencji lub zezwolenia na prowadzenie swej działalności.

Procedura dotycząca zakładania rozmaitych form działalności gospodarczej w Belgii przedstawiona została na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości:
http://www.parp.gov.pl/partnerinfo/a02export.html.
Po szczegółowe informacje można także zgłosić się do Ministerstwa Gospodarki (Departament Inwestycji Zagranicznych):
www.mineco.gov.pl
tel. +32 2 2065864.

Specyfika belgijskiego systemu pomocy społecznej

System opieki społecznej, który ekspandował gwałtownie w czasie prosperity lat 50. i 60. ubiegłego wieku, obejmuje system opieki medycznej, świadczenia dla bezrobotnych, zasiłki rodzinne, świadczenia dla niepełnosprawnych oraz inne świadczenia i zasiłki. Recesja lat 70. XX wieku pokazała, że tak rozbudowany system stanowi ciężar dla gospodarki, nazbyt wielkie obciążenie dla budżetu, powodujące zwiększanie skali jego deficytu.

Teoretycznie, wszyscy pracownicy mogą ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych. „Wolni strzelcy”, którzy stracili pracę, ale pracowali jako zatrudnieni przed zarobkowaniem na własny rachunek, mogą również, z zastrzeżeniem określonych warunków, otrzymać zasiłek dla bezrobotnych. Urzędnicy administracji państwowej nie są objęci tym systemem, jako że podlegają ochronie i w zasadzie nie mogą zostać zwolnieni. Z jednym wyjątkiem, dotyczącym pracowników redundantnych, którzy mogą stracić pracę, jednakże ich sytuację regulują odrębne przepisy.

ORBEM (Office Régional Bruxellois de l’Emploi), czyli Regionalny Urząd ds. Zatrudnienia w Brukseli, zajmuje się osobami poszukującymi pracy - znajdywaniem im jej oraz przeszkoleniem.

ONEM (Office national de l’emploi), czyli Ministerstwo ds. Zatrudnienia, odpowiedzialne jest za wdrażanie i przestrzeganie przepisów dotyczących kwestii bezrobocia. ONEM stanowi podmiot decydujący o zaaprobowaniu bądź odrzuceniu wniosku o przyznanie dodatku dla osoby aktywnie poszukującej pracy.

Każdy, kto stale zamieszkuje w rejonie Brukseli i zainteresowany jest podjęciem pracy, może zarejestrować się jako aktywnie poszukujący tejże w ORBEM. Rejestracja nie jest obligatoryjna, ale jest nieodzowna gdy idzie o posiadanie praw do zasiłków rodzinnych oraz opieki socjalnej, a także by móc znaleźć pracę za pośrednictwem Urzędu ds. Zatrudnienia i otrzymać zasiłek dla bezrobotnych.

Także młodzież poszukująca pracy może wystąpić o przyznanie świadczenia. Nazywa się ono „allocations d’attente”, co przetłumaczyć można jako „dodatek dla oczekujących”.

Rejestracja musi nastąpić tak szybko jak to tylko możliwe: na zakończenie studiów bądź w momencie gotowości do podjęcia zatrudnienia. Gdy straci się pracę równie szybko trzeba zarejestrować się jako osoba czynnie jej poszukująca. Jak w przypadku zwyczajowej procedury, o przyznaniu świadczenia decyduje ONEM.

Oprócz obowiązku rejestracji w ORBEM, należy udać się do belgijskiego odpowiednika naszego urzędu skarbowego i złożyć tam formularz C4, wydany przez poprzedniego pracodawcę. Już bez konieczności naszego udziału, w przeciągu miesiąca do ONEM winny wpłynąć dokumenty, po rozpatrzeniu których podjęta zostanie decyzja o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia
{mospagebreak}
Warunki otrzymywania świadczeń

By móc otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, zainteresowana osoba spełnić musi następujące warunki:
przepracowanie określonej dla danej kategorii wiekowej liczby dni w trakcie okresu poprzedzającego zyskanie statusu bezrobotnego:

Kategoria wiekowa	Liczba przepracowanych dni	Okres poprzedzający
X ≤ 36 lat	312	18 miesięcy
36 - 50	468	27 miesięcy
X ≥ 50	624	36 miesięcy

Co istotne, ustalając liczbę przepracowanych dni, uwzględniamy wszystkie te dni, kiedy odprowadzaliśmy składki społeczne (wliczamy także okres bezrobocia). A zatem płatne urlopy, chorobowe, strajki i święta państwowe wchodzą w rachubę.

Pozostałe warunki sine qua non, by złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych przedstawiają się w sposób następujący:
- brak pracy i brak dochodu;
- utrata pracy - nie zaś rezygnacja z niej;
- zdolność do podjęcia pracy i pozostawanie do dyspozycji w razie pojawienia się propozycji zatrudnienia;
- zamieszkiwanie w Belgii;
- nieposiadanie wieku emerytalnego.

Wysokość świadczenia zależy od kilku czynników. Wśród nich wyróżnimy:
- sytuację rodzinną;
- długość okresu bezrobocia;
- wysokość pensji pobieranej w poprzednim miejscu pracy.

Przyjęło się stosować następujące rozróżnienie ze względu na sytuację rodzinną między osobami pozostającymi bez pracy:
- pracownik utrzymujący rodzinę: w przypadku bezrobocia tej osoby, cała rodzina traci jedyne źródło utrzymania;
- pracownik nieposiadający rodziny na utrzymaniu, stanowiący jednoosobowe gospodarstwo domowe: tracąc pracę, traci równocześnie swoje, ale tylko swoje, jedyne źródło utrzymania;
- pracownik współuczestniczący w powstawaniu dochodu gospodarstwa domowego: wynagrodzenie innych domowników sprawia, że nie traci środków na utrzymanie, a jedynie pomniejszeniu ulega ilość tych środków.

Wysokość podstawowego zasiłku dla bezrobotnych sięga 35 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Możliwe jest, by otrzymać dodatkowy zasiłek.
- 20 proc. zasiłek przystosowawczy - przynależny każdemu, w czasie pierwszego roku jego bezrobocia; po roku, traci się prawo do tego zasiłku; wyjątek stanowią osoby posiadające rodzinę na utrzymaniu, które otrzymują również 20proc. dodatkowe świadczenie w ramach rekompensaty;
- 5 proc. świadczenie - bezterminowe, adresowane do osób utrzymujących rodzinę oraz jednoosobowych gospodarstw domowych; w tym drugim przypadku, po upływie roku, przysługuje świadczenie 9 proc.

Jeszcze raz warto podkreślić, co zostało już odnotowane powyżej, iż osobom, które same zrezygnowały z pracy nie przysługuje świadczenie z tytułu poszukiwania pracy.

Odpowiednikiem ORBEM zlokalizowanego w Brukseli są:
-  waloński FOREM;
- flamandzki VDAB;
- niemieckojęzyczny AGD.
{mospagebreak}
Przydatne adresy:

Ambasada Królestwa Belgii
ul. Senatorska 34, 00-095 Warszawa
tel.: (0-22) 551 28 00; (22) 827 02 33-34, 828 62 11
fax: (0-22) 828 57 11
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.; Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Biuro Wizowe
fax: (0-22) 551 28 88
Biuro Łącznikowe (policja i wymiar sprawiedliwości)
tel.: (0-22) 826 24 70,
fax: (0-22) 826 24 97
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Ambasada RP w Brukseli
Avenue des Gaulois 29, 1040 Bruxelles
tel.: (00-322) 73 90 100, 73 90 101, 73 57 212, 73 57 442, 73 37 340
fax: (00-322) 73 61 881
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.; Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.bruksela.polemb.net; www.polembassy.be

Przedstawicielstwo RP przy UE w Brukseli
Avenue de Tervuren 282-284, 1150 Bruxelles
tel.: (00-322) 77 77 200, 77 77 224
fax: (00-322) 77 77 297, 77 77 298
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.polrepeu.be

Stałe Przedstawicielstwo RP przy NATO w Brukseli
Bld Leopold III, 1110 Bruxelles
tel.: (00-322) 70 71 388, 70 71 117
fax: (00-322) 70 71 389
www: www.nato.int/poland

Konsulat Generalny RP w Brukseli
Rue des Francs 28, 1040 Bruxelles
tel. centrala (czynna całą dobę): (00322) 739 01 00 lub 735 72 12
tel. sekretariat KG (codziennie od 8.30 do 16.30): (00322) 739 01 21; 735 72 12; 736 44 59
fax: (00-322) 73 64 459, 73 60 464
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.brukselakg.polemb.net; www.konsulat.be

Konsulat Honorowy RP w Antwerpii
Konsul honorowy Eddy van der Pluym (języki: niderlandzki, francuski, angielski, niemiecki)
A. Van der Pluymstraat 1, 2160 Wommelgem
tel.: (00-323) 35 00 620
fax: (00-323) 33 50 06 09
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.; Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Konsulat Honorowy RP w Gandawie
Konsul honorowy Jean-Marie De Baerdemaeker (języki: niderlandzki, francuski, angielski, niemiecki, polski)
Assestraat 10, 1790 Affligem Essene
tel.: (00-324) 73 40 02 77
fax: (00-329) 92 34 21 73
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Konsulat Honorowy RP w La Louviére
Konsul honorowy Philippe Godfroid (języki: francuski, angielski)
13, rue Boucquéau, 7100 La Louviere
tel.: (00-326) 454 12 47
fax: (00-326) 454 12 48
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP
Dział Legalizacji
Aleja Szucha 21,
00-580 Warszawa, tel. (00 48 22) 523 9463 lub (00 48 22) 523 9128.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Królestwa Belgii
http://www.diplobel.fgov.be/

Ministerstwo Finansów Królestwa Belgii
Tour des Finances
Bld. Botanique 50 bte 39
1010 Brussel
tel. 32-2-210-28-52
fax. 32-2-210-28-99
www.minfin.fgov.be

Belgijska Rada Handlu Zagranicznego
http://www.obcebdbh.be/

Biuro Ekonomiczne i Handlowe Regionu Flamandzkiego
Dom Dochodowy
Al. Ujazdowskie 51
00-536 Warszawa
tel.: (0-22) 828 08 78
fax: (0-22) 827 81 36
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Biuro Poznańskie: Export Vlaanderen
WTC, ul. Bukowska 12 p. 119, 60-810 Poznań
tel.: (0-61) 865 38 13
fax: (0-61) 865 38 19
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Biuro Radcy Rolnego Regionu Flamandzkiego
Jägerstrasse 52, 10117 Berlin
tel.: (0-0 49 30) 20 64 25 09
fax: (0-0 49 30) 20 64 25 45
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Biuro Delegata Wspólnoty Francuskiej, Regionu Walońskiego i Francuskiej Komisji Brukseli-Stolicy
ul. Skorupki 5, 00-546 Warszawa
tel.: (0-22) 583 70 01
fax: (0-22) 583 70 03
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Przedstawicielstwo Ekonomiczne i Handlowe Regionu Walonii (AWEX)
ul. Skorupki 5, 00-546 Warszawa
tel.: (0-22) 583 70 11,
fax: (0-22) 583 70 19
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Biuro Ekonomiczne, Handlowe i Inwestora Zagranicznego Regionu Brukseli-Stolicy
tel.: (0-22) 850 00 85, 850 00 86
fax: (0-22) 827 87 09
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

ORBEM (Office Régional Bruxellois de l’Emploi)
www.orbem.be

ONEM (Office national de l’emploi)
www.onem.fgov.be

Dla poszukujących pracy w Belgii

http://www.actiris.be/
http://jobs.b-rail.be/main/F/home.php
http://www.mil.be/jobs/index.asp?LAN=F
http://www.selor.be/common/aspx/setlg.aspx
http://www.leforem.be/
http://www.jobscareer.be/index.asp
http://francais.monster.be/
http://www.vdab.be/
www.eures.praca.gov.pl
www.praca.gov.pl
http://www.vacature.com/index.asp
w Wojewódzkich oraz Powiatowych Urzędach Pracy
www.kraz.praca.gov.pl/StronaGlowna.aspx

Praca w instytucjach Wspólnot Europejskich

EPSO - Europejski Urząd Doboru Kadr
http://europa.eu/epso/epso_index_pl.html

Eures – Europejski Portal Mobilności Zawodowej
http://europa.eu.int/eures/home.jsp?lang=pl&langChanged=true

http://www.eurobrussels.com/

Uznawalność dyplomów

Ośrodek informacji do spraw uznawania kwalifikacji zawodowych w Belgii
Wspólnota Flamandzka
Departament for Education and Skills
Room E3b
Moorfoot
Gb – Shefield S1 4PQ
Tel. 0044 114 259 41 51
Fax. 0044 114 259 44 75
http://www.dfes.gov.uk/europeopen

Wspólnota Francuska
FOD Wetenschapsbeleid
Wetenschapsstraat 8
B-1000 BRUSSEL
Tel.: +32 2 238.34.54
Fax: +32 2 230.59.12
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Website: http://www.belspo.be

www.buwiwm.edu.pl
www.enic-naric.net

O Belgii

http://www.belgium.be/eportal/index.jsp
http://www.belgia.net/
http://www.belgium.pl/
http://www.brussel.irisnet.be/
{mospagebreak}
Polskie szkoły w Belgii

Zespół Szkół im. gen. Stanisława Maczka
przy Konsulacie Generalnym RP w Brukseli z siedzibą w Antwerpii
adres: Sint-Jan Berchmanscollege Jodenstraat 15,
2000 Antwerpia; 
środy 13.00-21.15 i soboty 8.00-18.00
tel. 00 32 144 782 32
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zespół Szkół im. Joachima Lelewela przy Ambasadzie RP w Brukseli 
Zajęcia odbywają się w College Jean XXIII,
Bld de la Woluwe 22,
1150 Woluwe-Saint-Pierre;
Dyżury sekretariatu Zespołu:
od poniedziałku do czwartku od 10.00 do 14.00 
tel./fax. 00 32 2 772 35 80
Dyżury dyrekcji:
wtorki i piątki od 9.00 do 12.00
00 32 2 772 35 80
www.szkola-lelewela-bruksela.be
Adres do korespondencji:
Av. des Gaulois 29, 1040 Bruksela

Zespół Szkół przy Ambasadzie RP w Brukseli
Zajęcia odbywają się w Polish Section SIS,
Rue Soleil 1D 
7010 SHAPE
tel. 00 32 65 44 40 37 
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zespół Szkół przy Ambasadzie RP w Brukseli 
Filia im. Jana Pawła II z siedzibą przy Polskiej Misji Katolickiej  
tel. 02/537 25 82

Polskie Centrum Kształcenia im. Jana Pawła II w Brukseli
(Centre d'Enseignement Polonias Jean-Paul II asbl) 
av. des Desirs 1 bte 1  
1400 Bruxelles tel.
02/705 61 18;
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zinstytucjonalizowane środowiska polonijne

Rada Polonii Belgijskiej
Conseil de la Communaute Polonaise de Belgique
Raad van de Poolse Gemeenschap van Belgie
rue Baron de Castro 46,
1040 Bruxelles,
tel. 02/7342955  
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.;
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zjednoczenie Polskie w Belgii  
Federacja Naczelnego Komitetu Polaków w Belgii i Związku Polaków w Belgii
B.P.581,
1000 Bruxelles;
tel. 02/520 99 51

Związek Polaków w Belgii
Union des Polonais de Belgique / Poolse Unie in Belgie
Eggestraat 66,
3581 Beringen,
tel. 011/34 31 20

Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Belgii 
Fédération des Anciens Combattants Polonais de Belgique
Osse 15,
9700 Oudenarde 
tel./fax 055/49 83 88.

Związek Polskich Kombatantów i Weteranów 1 Dywizji Pancernej Gen. Maczka w Belgii  Verbond van Poolse Oud-Strijders en Veteranen van de 1 Pantserdivisie van Generaal Maczek in Belgie
Scheidreef 15,
2950 Kapellen 
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 
tel.03/666 31 82; 0497 27 73 52

Koło Armii Krajowej w Belgii 
Association des „Anciens Résistants Polonais - AK";
rue du Chateau d'Eau 28,
4100 Seraing
tel. 02/380 50 47

Stowarzyszenie Inżynierów i Ekonomistów Polskich w Belgii 
Ingenieurs et Economistes Polonais de Belgique
Poolse Ingenieurs en Ekonomisten van Belgie
Verhoevenlei 45,
2930 Brasschaat 
tel. 03/653 02 26

Stowarzyszenie Lekarzy Polskich w Belgii  
Association Medicale Belgo-Polonaise
Belgisch-Poolse Medische Vereniging
Hopital Erasme Rte Lennik 808,
1070 Bruxelles;
tel. 02/555 37 33, 02/354 83 89

Polonijne Stowarzyszenie Tłumaczy i Filologów w Belgii  
Association Belgo-Polonaise des Traducteurs, Interpretes et Philologues
Belgisch-Poolse Vereniging van Vertalers
rue E. Remouchamps 31,
4020 Liege,
tel. 04/343 62 88;
fax. 04/344 08 94

Polska Macierz Szkolna w Belgii  
Comité Central des Ecoles des Polonais de Belgique
rue du Parc 19,
B 4180 Comblain-la-Tour 
tel. 02/215 70 85  
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Krąg Starszoharcerski w Belgii 
Związek Harcerstwa Polskiego w Belgii
Union des scouts Polonais en Belgique
Unie van Poolse scouts in België
Hulststraat 52,
3630 Maasmechelen 
tel. 089/76 11 01

Stowarzyszenie Lotników Polskich
Meersstraat, 41,
9000 Gandawa
tel. 09/220.25.94.

Koło Belgijsko-Polskie w Willebroek
Vertienbunderslaan 7,
2830 Blaasveld Willebroek 
tel. 0497/24732

Związek Polaków w Belgii
Poolse Unie in Belgie
Zarząd Okręgu Limburgia (Provinciaal Komiteit Limburg)
M. Scheperslaan 77,
3550 Heusden-Zolder,
tel. 011/53.74. 80

Związek Polaków w Belgii - „Oddział Beringen"
Eggestraat 66,
3581 Beringen 
tel. 011/34 31 20.

Związek Polaków w Belgii - „Oddział w Heusden-Zolder"
Pastoor Paquaylaan 60,
3550 Heusden-Zolder 
tel. 011/57 26 79.

Związek Polaków w Belgii - „Oddział w Genk-Waterschei"
Risidastraat 12,
3600 Genk 
tel. 089/38 03 18.

Związek Polaków w Belgii - „Oddział w Maasmechelen"
Merelstraat 24,
3630 Maasmechelen 
tel. 089/76 43 49.

Związek Społeczności Polskiej  VECTOR
Schoolstraat 63,
3650 Dilsen-Stokkem 
tel. 089/79 31 69

Polski Zwiazek Kulturalny
Omloplaan 78, 
3600 Genk Zwartberg 
tel.089/38 12 56; 0479698058.

Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Belgii - Koło Beringen
Eggestraat 66,
3581 Beringen 
tel. 011/34 31 20

Towarzystwo Polek im. św. Jadwigi
Stuifzandstraat, 15,
3600 Genk

Amicale des Polonais de Belgique
Perksestraat 100,
1800 Vilvoorde,
tel. 02/2515 328

Zespół Przyjaciół Aarschot-Polska
P.A. Gijmelsestw 20,
3200 Aarschot

Centre International Lelewel d'études et d'informations historiques
Wijnlaan 1,
3090 Overijse 
tel. 02/736 91 00

Związek Polaków w Belgii - Oddział Bruksela
Rue Van Dyck 54,
1030 Bruxelles 
tel. 02/223 17 97.

Polski Instytut Nauki i Kultury
246, Chaussée d'Ixelles,
1050 Bruxelles 
tel. 02/649 15 05.

Koło Kulturalne Belgijsko Polskie w Charleroi,
Cercle Culturel Belgo Polonais de Charleroi
54, rue du Temple,
6001 Marcinelle 
tel. 071/36 87 30; 071/43 49 65

Związek Polaków w Belgii - Oddział Charleroi
Union des Polonais de Belgique
28, rue du Rocher de la Vierge,
4180 Comblain-la-Tour (siedziba Związku w prowincji Liege) 
tel. 04/380 25 74

Stowarzyszenie Polskich Kombatantów - Koło Charleroi
Place de Wespes, 7,
6120 Fontaine l'Eveque

Koło Kulturalne Belgijsko Polskie Regionu Centrum,
Cercle Culturel Belgo Polonais du Centre
93, rue de la Déportation,
7100 Haine Saint Paul,
tel. 064/21 16 02
adres do korespondencji:
rue d'Avondance 12,
7100 Haine Saint Paul  
tel. 064/26 02 48.

Koło Kulturalne Belgijsko-Polskie La Louvière,
Cercle Culturel Belgo-Polonais
24, Av. du Bailli,
7110 La Louvière

Polski Ośrodek Kulturalno-Oświatowy Okręg Mons
Centre Culturel Polonais de la Region de Mons
2, rue Robersart,
7333 Tertre  
tel. 065/64 37 04
adres do korespondencji:
360, rue du Petit Villerot,
7334 Hautrage-Etat 
tel. 065/78 15 79.

Stowarzyszenie Polskiech Kombatantów - Oddział Mons
Rive Gauche de la Haine, 43,
7360 Boussu 
tel. 065/78.49.20

Stowarzyszenie Walonia Polska
Association Wallonie-Pologne
Rue Targnon 679,
4870 Fraipont,
tel. 04/351.69.32; 04/344 75 10; 
fax 04 383 57 88  
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Rada Imigracyjna w Amay - Sekcja Polska
Action Immigrés à Amay, Section Polonaise
Quai du Halage 8,
4140 Amay
tel. 085/31 16 20

Kolo Belgijsko Polskie w Retinne,
Cercle Belgo Polonais à Retinne
102, rue Compagne,
4633 Melen 
tel. 043/77 24 65

Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Belgii - Koło Liège
Fédération des Anciens Combattants Polonais de Belgique
rue du Calvaire 135/11,
4000 Liège
tel. 04/225.90.11

Towarzystwo Belgijsko-Polskie prowincji Luksemburg
80 rue de la Vire,
6761 Chenois

Polskie periodyki

Belgijski Związek Polskich Kombatantów (kwartalnik)
Floralienlaan, 330,
2600 Berchem

Biuletyn Informacyjny (periodyk)
rue Entre deux Tours, 3,
4540 Amay

Biuletyn Informacyjny Polskich Organizacji Okręgu Liege (miesięcznik)
rue de Calvaire, 135/011,
4000 Liege

Biuletyn Polskiej Misji Katolickiej na Schaerbeek, (kwartalnik)
rue Portaels 24,
1030 Bruxelles

Co Nowego, Biuletyn Informacyjny Okręgu Mons-Borinage (periodyk)
6, rue des Cerisiers,
7333 Saint-Ghislain

Dzień Dobry, bulletin du Cercle Culturel Belgo-Polonais du Centre, (dwumiesięcznik)
rue de la Déportation 93,
7100 Haine St.Paul

Gazetka, Miesięczny biuletyn bezpłatny (nakład 15 000 egz.)
Bd de Dixmude 30B/19,
1000 Bruksela.
tel. 0476 92 08 19,
fax. 02/735 20 87;
drobne ogłoszenia bezpłatne:
tel. 0472 31 44 65;
tel. non-stop 0474 877 150;
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.;
www.gazetka.be

Listy z daleka, pismo Ogólnoświatowego Korespondencyjnego Klubu Emigrantów
rue Réne Demoitelle 49/2,
4030 Liege,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Nasz Dom,
Biuletyn Informacyjny Polskiej Misji Katolickiej Okręgu Mons-Borinage (periodyk)
rue du Petit Villerot,
7334 Hautrage-Etat.

Nasza Wspólnota - Biuletyn Polskiej Misji Katolickiej w Brukseli
Rue Jourdan 80,
tel. 02/538 30 87;
www.pkmbruksela.com

Novum Polonia, Miesięcznik
rue de Mellery 29,
1450 Gentinnes
tel.0475 513 006;
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.;
www.novumpolonia.net

PoloniaNet (bezpłatny dwumiesięcznik)
Stationsstraat 108,
2800 Mechelen
www.polonianet.be

Wolne Słowo, Informator Polskich Organizacji w Belgii (kwartalnik)
K.Van Goethemstraat 86,
9820 Merelbeke

{mospagebreak}

Wybór z bibliografii:
CHIFFRES-CLES 2005, Aperçu statistique de la Belgique, Service Public fédéral économie, PME, Classes moyennes et énergie, Statistique et information économique
CONSEIL SUPERIEUR DE L'EMPLOI, Rapport 2005, Ministere fédéral de l'Emploi et du Travail
Détection des fonctions critiques en Région Wallonne, Rapport FOREM Conseil et ORBEM, 2005
 ‘Drogi Europy’, praca zbiorowa, Warszawa 2006
RAPPORT STATISTIQUE 2004, Orbem
wszystkie wymienione w niniejszej publikacji linki
oraz doświadczenia własne autorki