Hezbollah

• hezbollah
• liban
• stosunki międzynarodowe
• syria

Hezbollah – (arab. Hizb’allah – Partia Boga) jest polityczną i militarną organizacją założoną w 1982 r. w Libanie. Jej celem była walka z Izraelem na południu Libanu, sprzeciw wobec Zachodu i ustanowieniu modelu państwa opartego na islamie na wzór Iranu, jednakże ta ostatnia idea była później porzucona. Ugrupowanie to jest postrzegane przez świat arabski, muzułmański i do niedawna przez część państw Unii Europejskiej jako usankcjonowana, bojowa, szyicka partia polityczna, natomiast Izrael i większość państw zachodnich uważa Hezbollah za fundamentalną islamską organizację terrorystyczną.

Powstanie organizacji datuje się na 1982 r. i była to partyzancka grupa związana z libańskimi klerykami szyickimi finansowana przez Iran. Jej celem było przeciwstawienie się najazdowi Izraela w 1982 r. i jego dalszej okupacji południowego Libanu. Spora część badaczy twierdzi, że ugrupowanie, założone przez Iran miało na celu szerzenie irańskiej, islamskiej rewolucji w Libanie i całym świecie arabskim. Hezbollah utrzymuje aktywne jednostki bojowe (milicyjne) znane pod nazwą Islamski Opór. Od 1982 r. grupa ta jest podejrzewana o zorganizowanie 200 ataków, w których zabito ponad 800 ludzi. Od czasu kiedy wojska izraelskie wycofały się z Libanu w maju 2000 r. ugrupowanie to kontynuowało akcje zbrojne przeciwko izraelskim siłom obronnym stacjonującym w enklawie znanej jako farmy Shebaa. Pomimo tego, że ONZ traktuje farmy Shebaa jako terytorium należące do Syrii, Hezbollah traktuje to jako własność Libanu. Władze syryjskie słownie z resztą potwierdziły przynależność owego regionu do Libanu. Farmy Shebaa były odebrane Syrii przez Izrael w trakcie wojny w 1967 r. Syria zwróciła się  do ONZ aby ta potwierdziła prawa Libanu do tego regionu, ale żadna oficjalna nota nie została wysłana. Część  specjalistów uważa, że próba odzyskania tego regionu przez Hezbollah była wspieranym przez Syrię pretekstem aby trzymać wojska izraelskie pod militarną presją.

Poza skrzydłem militarnym Hezbollah zajmuje się również działalnością cywilną – prowadzi szpitale, szkoły, sierocińce, finansuje rolnictwo; posiada również swoją stację telewizyjną.
Ugrupowanie jest głównie finansowane przez Iran i Syrię, chociaż sporo funduszy gromadzi ze swojej własnej działalności komercyjnej i charytatywnej. Członkowie organizacji są najbardziej aktywni w dolinie Bekaa, na południowych przedmieściach Beirutu i południowym Libanie. Ponadto wywiad amerykański twierdzi, że grupa ta ma swoje komórki operacyjne w Europie, Afryce, Północnej i Południowej Ameryce. Przedstawiciele Hezbollahu zajmują obecnie 8 miejsc w 128-osobowym Libańskim Parlamencie. Ugrupowaniu przewodzi szejk Hassan Nasrallah, Mohammed Hussein Fadlallah uważany jest za duchowego przywódcę, natomiast Imad Fayez Mugniyah podejrzewany jest za głównego planistę akcji terrorystycznych tej grupy na świecie.

Hezbollah jest traktowany jako organizacja terrorystyczna przez Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Kanadę i Australię. Amerykański Departament Stanu podaje, że Hezbollah zabił ponad 300 Amerykanów (ponad 200 z nich było amerykańskimi marines w Libanie). Do niedawna Unia Europejska określała Hezbollah jako tzw. Zewnętrzną Organizację Bezpieczeństwa, co mogło stanowić źródło legitymizacji tej organizacji jako ugrupowania politycznego. Jednak 10 marca 2005 r. Parlament Europejski przegłosował jednogłośnie (473 głosów za wobec 33 przeciw) rezolucję określającą Hezbollah w całości jako ugrupowanie terrorystyczne (wcześniej tylko Polska, Holandia i Włochy spośród krajów UE określały tą organizację jako terrorystyczną).  Unia Europejska zdecydowała również zablokować emisję telewizji tej organizacji Al-Manar przez europejskie satelity ze względu na antysemickie treści. Jednocześnie ONZ nie zamieścił tej organizacji  na liście ugrupowań terrorystycznych.

Hezbollah potępił część aktów terroru, w tym atak z 11 września 2001 r. Jednocześnie statutowym celem tej organizacji jest zniszczenie państwa Izrael. Hezbollah wyraził poparcie dla działań Hamasu – islamskiej grupy odpowiedzialnej za samobójcze ataki na terenach Zachodniego Brzegu Jordanu i Gazy, a także Izraela.
Rola tego ugrupowania w wycofaniu wojsk izraelskich z południowego Libanu przyczyniła się do wzrostu powszechnego respektu wobec tej organizacji w Libanie, zwłaszcza wśród szyickiej społeczności, która stanowi 40% spośród  3-milionowej populacji obywateli tego kraju.

Na początku lat 80. kiedy powstał Hezbollah działania militarne tej organizacji skupiały się na wyparciu z Libanu wojsk należących do Izraela i państw zachodnich. W tym czasie ugrupowanie to było głównym podejrzanym za ataki na amerykańskie, francuskie i włoskie siły pokojowe, których głównym celem było utrzymanie stabilizacji w Libanie. Samobójcze ataki na ambasadę amerykańską zabiły 63 osoby; w 1983 r.  wyniku ataku na amerykańskie baraki w Bejrucie zostało zabitych 241 żołnierzy, a w siedzibie francuskiej siedziby międzynarodowych sił zbrojnych zabito 58 francuskich żołnierzy. Po wycofaniu amerykańskich sił zbrojnych z Libanu kolejny atak na amerykańską ambasadę w Bejrucie w 1984 r. zabił 20 osób, w tym 2 Amerykanów. Poza akcjami naziemnymi ugrupowanie to uprowadziło w 1985 r. samolot pasażerski linii TWA, lot 847. W l. 90.  Hezbollah dokonał 2 ataków na izraelskie cele w Argentynie – zniszczenie izraelskiej ambasady w 1992 r. (29 zabitych) i ośrodka społeczności żydowskiej w 1994 r. (95 zabitych).

Pomimo prowadzenia działalności cywilnej Hezbollah wciąż posiada milicję, która nie chce się rozbroić wbrew rezolucji 1559 przyjętej przez ONZ w 2004 r.. Rezolucja ta wzywa do wycofania obcych wojsk z Libanu i rozbrojenia milicji.
Po wycofaniu wojsk izraelskich z Libanu spodziewano się, że Hezbollah zintegruje swoje siły włączając  je przy okazji do armii libańskiej i skupi się na działaniach politycznych i społecznych. Jednakże zamiast wykorzystywać polityczne korzyści ugrupowanie to nadal opisuje siebie jako ruch oporu nie tylko odnosząc się do Libanu ale i całego regionu.

W lutym 2005 r. w Libanie nastał kryzys polityczny po zamachu na byłego ministra Rafika Hariri. Podejrzewa się, że za zabójstwem stał syryjski wywiad przy poparciu libańskiego rządu. Od tego wydarzenia opozycja w Libanie stara się szukać dialogu z Hezbollahem aby przeciągnąć to ugrupowanie na swoją stronę.
Badacze twierdzą, że od czasu kryzysu Hezbollah stosuje ostrożną politykę – wciąż głosi poparcie dla wojsk syryjskich w Libanie, jednakże nie krytykuje libańskiej opozycji. Naciska równocześnie na „libańską jedność” w celu przeciwstawienia się „zachodniej ingerencji” w Libanie.
W marcu 2005 r. po tygodniach antysyryjskich demonstracjach w Bejrucie, Hezbollah udowodnił, że ma wielu ludzi po swojej stronie. Dziesiątki tysięcy jego zwolenników wyszło na ulice i głosiło hasła poparcia dla historycznej i strategicznej współpracy z Syrią.

 

Źródła:

Hala Jaber, Hezbollah - walka i zemsta, Bellona, Warszawa 1999.

www.cfrterrorism.org

www.wikipedia.org

news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/4314423.stm