Liban i Izrael w latach 1978-1990

• 1982
• inwazje izraelskie 1978
• izrael
• liban
• syria
• _bwschod
• _izrael

W 1975 roku wybuchła w Libanie trwająca do 1990 roku wojna domowa pomiędzy chrześcijanami a muzułmanami, która doprowadziła do wojskowej interwencji Syrii, usankcjonowanej przez Ligę Państw Arabskich. Wykorzystując ten konflikt wewnętrzny, Izrael zaatakował 14 marca 1978 roku obozy Palestyńczyków w południowym Libanie. Stworzył w południowej części okupowanego kraju Strefę Bezpieczeństwa. 19 marca 1978 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła Rezolucję 425, w której wzywano Izrael do wycofania się z libańskiego terytorium oraz ustanowiono Tymczasową Siłę ONZ w Libanie (6-tysięczną siłę pokojową, zwaną UNIFIL), która miała za zadanie wprowadzić pokój na tym obszarze, kontrolować wycofywanie się Izraela oraz pomóc rządowi libańskiemu ugruntować jego władzę. Izraelczycy opuścili kraj w czerwcu tego roku. Do dnia 13 czerwca przekazał teren południowego Libanu nie pod kontrolę UNIFILu, ale jego głównie chrześcijańskiej zastępczej libańskiej milicji, dowodzonej przez Maja Sa’d Haddada.

Liban rozrywany był w dalszym ciągu przez walki wewnętrzne. Arabowie muzułmańscy walczyli przeciw Arabom chrześcijańskim, wspieranym przez Izrael. Wiosną 1981 r. izraelskie samoloty atakowały pozycje syryjskich baterii rakiet przeciwlotniczych w Dolinie Bekaa w Libanie. Dochodziło do intensywnych walk powietrznych. W odwecie Palestyńczycy ostrzeliwali Górną Galileę. Izraelskie samoloty bombardowały zaś pozycje Organizacji Wyzwolenia Palestyny  w południowym Libanie.

4 czerwca 1982 r. izraelskie samoloty zaczęły intensywnie bombardować palestyńskie bazy w południowej części Libanu. Był to odwet za zamach na izraelskiego ambasadora w Londynie.
5 czerwca 1982 r. izraelski rząd przyjął plan zbrojnego zajęcia pasa o szerokości 45 km w południowym Libanie. Zakładano, że operacja potrwa 2-3 dni. Celem akcji była likwidacja baz palestyńskich terrorystów w południowym Libanie, z których prowadzono akcje zbrojne na terytorium Izraela.
6 czerwca 1982 r. izraelska armia rozpoczęła operację "O pokój dla Galilei". Rozpoczęła się izraelska inwazja na Liban. Do Libanu wkroczyło 11 pancernych dywizji i 11 brygad piechoty, wspieranych przez 600 bojowych samolotów. Zmechanizowane kolumny wojskowe szybko posuwały się wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego w kierunku Bejrutu. Na terenach górskich toczono walki z oddziałami OWP. Szpicą sił izraelskich byli komandosi 35 Brygady Spadochronowej T'zanhanim, specjalnie przygotowani do działań rozpoznawczych, szturmowych oraz dywersyjnych na terytorium nieprzyjaciela.
Podczas inwazji Izraela na Liban specjalna jednostka antyterrorystyczna Yamam aresztowała większość przywódców palestyńskich. W trakcie tych operacji komandosi z 13 Flotylli (Commando Jami) przeprowadzili wiele akcji rozpoznawczych na libańskim wybrzeżu.
8 czerwca 1982 r. izraelskie oddziały pancerne oskrzydliły siły OWP na południe od stolicy Libanu, Bejrutu. Równocześnie Izraelczycy starali się przejąć kontrolę nad autostradą Bejrut-Damaszek, by w ten sposób odciąć Palestyńczyków od pomocy z Syrii.
W odpowiedzi, 8 czerwca 1982 r. Syria rozlokowała w Dolinie Bekaa w Libanie dodatkowe oddziały wojskowe. W sumie w Libanie znajdowało się 6 syryjskich dywizji wspieranych przez 500 bojowych samolotów. Przybyło tam także około 1,5 tysiąca irańskich Strażników Rewolucji, co dało początek istnieniu szyickiej organizacji terrorystycznej Hezbollah.
9 czerwca 1982 r. Izraelczycy zniszczyli pozycje syryjskich baterii artylerii przeciwlotniczej SAM-2, SAM-3 i SAM-6 (dostarczone przez ZSRR) w Dolinie Bekaa w Libanie. W dwóch wielkich bitwach powietrznych Izraelczycy strącili 96 syryjskich myśliwców Mig-21 i Mig-23, przy stracie tylko jednego własnego samolotu.
10 czerwca 1982 r. izraelskie oddziały dotarły do Bejrutu. Po otoczeniu miasta, artyleria rozpoczęła ostrzał arabskich pozycji.
11 czerwca 1982 r. pod naciskiem światowych mocarstw wprowadzono w Libanie zawieszenie broni. Nie obejmowało ono rejonu Bejrutu, gdzie izraelskie oddziały atakowały i bombardowały zaciekle pozycje OWP.
13 czerwca 1982 r. izraelskie oddziały połączyły się z siłami chrześcijańskiej Falangi we wschodniej części Bejrutu. Otoczone obozy palestyńskich bojowników były systematycznie likwidowane przy bardzo silnym oporze OWP. W samym Bejrucie zostało otoczonych kilkanaście tysięcy palestyńskich i syryjskich żołnierzy.
14 czerwca 1982 r. kilkaset izraelskich dział i czołgów, oraz okrętów wojennych i samolotów rozpoczęły niszczący ostrzał Bejrutu. Odcięto dostawy wody, prądu i żywności dla miasta.
20 czerwca 1982 r. prezydent Libanu Elias Sarkis zwrócił się z prośbą o wycofanie sił Syrii i OWP z Libanu. Syria odrzuciła prośbę, OWP wyraziło zgodę.
W lipcu 1982 r. dowództwo OWP w Bejrucie zaczęło godzić się z izraelską propozycją opuszczenia Libanu. Przy pomocy amerykańskiej dyplomacji Jordania zgodziła się przyjąć 2 tys. palestyńskich bojowników, reszta miała ewakuować się do Tunezji, Algierii, Jemenu, Sudanu i Iraku. Pomimo osiągniętego porozumienia izraelski ostrzał Bejrutu nie ustawał.
21 sierpnia 1982 r. bojownicy OWP rozpoczęli wycofywanie się z Libanu do Libii. Równocześnie Bejrut opuszczały wojska syryjskie.
Tak zakończyła się pierwsza faza wojny libańskiej (6 czerwca – 23 sierpnia 1982 r.).

Na początku 1982 r. wybrano na prezydenta Libanu przywódcę chrześcijańskiej Falangi Baszira Dżemajela.
14 września 1982 r. syryjski wywiad przeprowadził w Bejrucie, stolicy Libanu, zamach terrorystyczny, w którym zginął nowy prezydent Libanu. Z nim wiązał Izrael nadzieję na kontrolowanie sytuacji poprzez libańskich chrześcijan.
16 i 17 września 1982 r. oddziały Falangi chrześcijańskiej, dowodzone przez Eli Hobejkę, wkroczyły do obozów uchodźców palestyńskich Sabra i Szatila pod Bejrutem. W wyniku rzezi zginęło około 800 Palestyńczyków. Był to odwet za śmierć w zamachu bombowym nowo wybranego prezydenta Libanu. Palestyńczycy oskarżyli Izraelczyków o współudział w tej zbrodni.
W listopadzie 1982 r. w stolicy Libanu zaczęły lądować międzynarodowe siły pokojowe ONZ, głównie amerykańskie i francuskie. Ich celem miało być powstrzymanie domowej wojny w Libanie.

        
We wrześniu 1983 r. izraelska armia wycofała się z okolic Bejrutu i przegrupowała własne siły na linię rzeki Awali, na północ od Sydonu. W ten sposób stworzono w południowym Libanie strefę bezpieczeństwa, która miała chronić terytorium Izraela przed atakami terrorystów z Libanu. Przednia straż izraelskiej armii była jednak wystawiona na silne ataki, rozpoczęte przez Palestyńczyków, a później kontynuowane przez Szyitów z organizacji Amal i Hezbollah. W okresie obecności w południowym Libanie dokonano 1350 ataków.

Na początku 1984 r. USA i inne kraje wycofały swoje wojska należące do sił pokojowych ONZ z Libanu, w którym nadal trwały ciężkie walki różnych stronnictw z sobą. Coraz większe wpływy mieli tam Syryjczycy.
8 listopada 1984 r. w Nagura rozpoczęły się izraelsko-libańskie rozmowy o wycofaniu wojsk izraelskich z Libanu.
10 czerwca 1985 r. izraelskie wojska wycofały się całkowicie z Libanu, pozostawiając jedynie oddziały w silnie ufortyfikowanym pasie nadgranicznym. Miał on szerokość od 3 do 15 kilometrów. W tej strefie działały oddziały Armii Południowego Libanu (oddziały proizraelskiej milicji chrześcijańskiej kontrolującej południowy Liban), dowodzone przez gen. Antoine Lahada.
W 1985 r. libańskie bojówki wtargnęły do obozów palestyńskich uchodźców Sabra i Szatila, mordując 635 Palestyńczyków. Do tej zbrodni doszło pomimo faktu, że Izraelczycy już opuścili Liban.
W latach 1985-1990 utrzymywało się napięcie na granicy z Libanem. W tym okresie miały miejsce 2400 ataki. W tym trudnym okresie, izraelska armia rozbudowała na libańskiej granicy nowoczesny system bezpieczeństwa. Armia Południowego Libanu utrzymywała kluczowe pozycje w regionie. Enklawa w rejonie Jazine stała się dużą bazą wywiadowczą i wypadową dla operacji sił specjalnych w południowym Libanie. W znacznym stopniu rozbudowano i wzmocniono siły Armii Południowego Libanu. Rozbudowywano siatkę agentów wywiadowczych na wrogim terenie. Siły izraelskie na granicy wzmocniono batalionami piechoty z dwóch regionalnych brygad. Stworzono najbardziej korzystny model współpracy marynarki wojennej, sił powietrznych i sił lądowych, które wspólnie realizowały wyznaczone im cele. Zapewniało to względną stabilizację na libańskiej granicy.

       
Źródła: www.izrael.badacz.org/historia/liban.html; BBC;  www.oefre.unibe.ch/law/icl/le__indx.html; in.