Zmarł nestor rosyjskiej literatury
W Moskwie w wieku 97 lat zmarł Siergiej Michałkow, jeden z najbardziej znanych pisarzy radzieckich i rosyjskich. Był autorem dwóch wersji tekstu do hymnu ZSRR, a także hymnu Federacji Rosyjskiej. Synami pisarza są dwaj znani reżyserowie: Nikita Michałkow i Andriej Konczałowski.
Senior rodu Michałkowów zmarł w czwartek (27.8) rano w moskiewskim szpitalu. Urodził się w arystokratycznej rodzinie, należącej do elity intektualnej przedrewolucyjnej Moskwy. Wychowywał się w domu mieszczącym się w samym centrum rosyjskiej stolicy, nieopodal Kremla. Pierwszy swój wiersz opublikował w 1928 roku lokalnej gazecie ukazującej się w Rostowie nad Donem. Następnie rozpoczął współpracę z szeregiem pism ogólnokrajowych - "Izwiestią", "Prawdą", "Ogoniokiem" i "Pionierem".
Pierwsze wielkie sukcesy pisarz osiągnął w 1935 roku, gdy ukazało się jego opowiadanie "Wujek Wieża" (ros. "Dziadzia Stiopa"), do dzisiaj pozostające klasykiem radzieckiej literatury dla dzieci, ktore przetlumaczono na kilkadziesiąt języków. Napisany rok później wiersz "Swietłana" opublikowany w "Prawdzie" miał się spodobać samemu Józefowi Stalinowi, dzięki czemu Michałkow uzyskał status głównego radzieckiego twórcy, a jego rodzinę ominęły krwawe represje z końca lat 30. Po wybuchu II wojny światowej został krajowym korespondentem wojennym, którego relacje (obok zagranicznych reportaży Iliji Erenburga) traktowano jako oficjalny głos Kremla. Z Armią Czerwoną przeszedł szlak bojowy aż pod Stalingrad, gdzie został ranny podczas niemieckiego oblężenia miasta.
Gdy w 1944 roku władze ZSRR podjęły decyzję o zmianie dotychczasowego hymnu kraju - "Międzynarodówki", Stalin osobiście polecił, aby słowa do nowej pieśni napisał właśnie Siergiej Michałkow. Pisarz włączył z kolei jego imię do jednej ze zwrotek. Po śmierci Stalina, zgodnie z decyzją najwyższych władz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, hymn wykonywano publicznie tylko w wersji instrumentalnej. Przy okazji uchwalenia nowej konstytucji ZSRR w 1977 roku, ekipa ówczesnego przywódcy Leonida Breżniewa zleciła Michałkowowi ponowną redakcję słów hymnu. "Zreformowana" wersja pieśni nie zawierała już odniesień do Stalina. W 2000 roku prezydent Władymir Putin zatwierdził kolejną wersję słów do hymnu autorstwa Michałkowa. Sam autor stwierdził wówczas, iż napisany przez niego tekst ma odzwierciedlać prawosławną tradycję Rosji. Jednocześnie w wywiadzie dla rosyjskiej telewizji pisarz zapewnił iż zawsze był człowiekiem religijnym. "To co napisalem, jest bliskie mojemu sercu" - stwierdził wówczas Michałkow.
Siergiej Michałkow przez większą część życia pełnił prestiżowe funkcje państwowe - był przewodniczącym Związku Pisarzy Radzieckich (a następnie Związku Pisarzy Federacji Rosyjskiej), deputowanym do parlamentu ZSRR, a także członkiem Rosyjskiej Akademii Nauk (RAO). Michałkow był również lauretaem szeregu nagród radzieckich oraz najwyższego rosyjskiego odznaczenia państowego - Orderem św. Andrzeja Powołańca. Pisarza powszechnie uważano za przedstawiciela "radzieckiej arystokracji" - Michałkow bez problemów podróżował za granicę, przyjmował w Moskwie największe światowych artystów i jeżdził mercedesem, co w czasach Breźniewa należało w stolicy ZSRR do wyjątków. W ostatnim za życia wywiadzie, udzielonym rok temu moskiewskiemu dziennikowi "Izwiestia" powiedział m. in. "Chciałbym, ażeby ludzie mieszkający w Rosji szanowali zasady moralne. W takim kraju łatwiej jest potem żyć. Bardzo wierzę w Putina i w Miedwiediewa. Są ludźmi godnymi i nie na próżno naród ich poparł".
Michałkow był dwa razy żonaty. 53 lata trwało jego małżeństwo z pisarką Natalią Pietrowną Konczałowską (zm. 1988). W 1997 roku pisarz ponownie ożenił się z prawie pół wieku młodszą od siebię wykładowczynią fizyki na Uniwersytecie Moskiewskim.
Zmarły pisarz uprawiał niemal każdy gatunek literacki: poezję, beletrystykę, dramat. Najwięcej wydań miały jednak jego opowiadania skierowane do najmłodszych czytelników, które doczekały się ekranizacji, zarówno w formie filmów fabularnych, jak i rysunkowych. W Polsce ukazało się wiele książek Michałkowa dla dzieci ("Nie płacz koziołku", "Telefon", "Malym nieposłusznym"). Ocenia się, że jego twórczość dla młodych czytelników, pomimo mocnego osadzenia w realiach życia w ZSRR, była w zasadzie pozbawiona rysów propagandowej indoktrynacji i propagowała zdrowe wzorce zachowań.
Po śmierci Siergieja Michałkowa specjalne listy kondolencyjne wystosowali prezydent Dimitrij Miedwiediew, premier Władymir Putin, patriaracha Moskwy i Wszechrusi Cyryl oraz prezydent Białorusi Aleksandr Łukaszenko.
Na podstawie: intrefax.ru, rts.rs
Na zdjęciu: Siergiej Michałkow (1913 - 2009), za: wikipedia.org
Wspólna platforma dyskusyjna Ukrainy, Gruzji i Mołdawii
