15 grudzień 2009

Na specyfika ukraińskich wyborów ostatnich lat składają się permanentne doniesienia o licznych – najprawdopodobniej częściowo nieprawdziwych i wykorzystywanych w grze politycznej – naruszeniach. Dotyczą one wszystkich szczebli głosowania: od lokalnych komisji wyborczych, do regionalnych i centralnych ośrodków liczenia głosów. Celem niniejszego opracowania jest podanie przykładowych nieprawidłowości, które mogą wystąpić na poziomie dzielnic wyborczych (najniższy szczebel) w dniu głosowania.

 

Naruszenia a rzeczywistość
Przepisy precyzyjnie określają jakie działanie podczas głosowania łamie obowiązujące prawo. Niemniej jednak, część z tych ostrych zasad w określonych okolicznościach trudno zakwalifikować do szeregu wykroczeń, choć z punktu widzenia ustawodawstwa takimi są. Dla przykładu, naruszeniem jest przebywanie w kabinie do głosowania więcej niż jednej osoby jednocześnie (za wyjątkiem osób niepełnoprawnych). W rozumieniu tej normy mamy do czynienia ze złamaniem prawa w sytuacji gdy matka lub ojciec wejdą do kabiny z małym dzieckiem. Warto podkreślić, że analogiczne zachowanie jest dość popularnym zachowaniem na gruncie polskim i nie budzi jakichkolwiek protestów. Popadając w skrajność, do wykroczeń należałoby też zaliczyć pomoc w wrzuceniu głosu do urny wyborczej przez osobę trzecią (np. wspomniane wcześniej dziecko), gdyż przekazanie głosu komukolwiek stanowi naruszenie.

Jeden z przepisów wskazuje, że w dniu wyborów, w pomieszczeniu do głosowania nie mają prawa przebywać przedstawiciele organów bezpieczeństwa. Zapis nie pozbawiony sensu, ale w sytuacji nie posiadania „holu wejściowego” do komisji wyborczej i 30 stopniowym mrozie, niemoralnym wydaje się zmuszanie milicjanta do całodziennego wystawania na świeżym powietrzu.

 

Podstawowe naruszenia
Pomijając wcześniej wzmiankowane dylematy związane z bezkrytycznym traktowaniem przepisów, należałoby wskazać podstawowe wykroczenia które występowały w poprzednich latach:

1. wydawanie jednej osobie więcej niż jednego biuletynu do głosowania;
2. wydawania biuletynów bez dokumentów potwierdzających obywatelstwo Ukrainy;
3. brak wyborcy na liście wyborczej;
4. zapełnienie biuletynu poza kabiną do głosowania;
5. obecność więcej niż jednej osoby w kabinie do głosowania;
6. wpływanie osób obecnych w dzielnicy wyborczej na wyborców;
7. przekazywanie biuletynu innej osobie;
8. przekupywanie wyborcy;
9. niedopuszczenie do pomieszczenia komisji wyborczej obserwatorów, kandydatów, członków komisji, przedstawicieli mediów etc.;
10. wprowadzanie zmian do listy wyborców w dniu głosowania.
    

Poważniejsze naruszenia
Podczas historycznych już wyborów 2004 r. nagminnie występowało przekupstwo wyborców. Wyborca wrzucał wypełniony wcześniej biuletyn do urny wyborczej, a swój pusty wymieniał na wódkę lub kwotę pieniędzy. Po czym mechanizm się powtarzał. Odnotowano też przypadki niedopuszczenia obserwatorów opozycyjnych bloków wyborczych do dzielnic wyborczych, czy nawet ich pobicia. W obecnych wyborach przewiduje się, że nie wystąpią takie naruszenia.