Ukraina: Iwano-Frankowsk debatuje nad NATO, w Kijowie protesty przeciwko wykładom o Banderze
W Iwano Frankowsku na Uniwersytecie Podkarpackim, przy wsparciu ambasady RP odbyła się debata na temat perspektyw polityki bezpieczeństwa Ukrainy w tym integracji z NATO. W Kijowie wykład na temat Stepana Bandery spowodował protesty i odwołanie dalszych wystąpień historyka Grzegorza Rossolińskiego-Liebe.
W dniu 17 lutego 2012 r. w auli biblioteki naukowej Podkarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasylja Stefanyka przeprowadzono debatę młodzieżową pt. "Jaki model bezpieczeństwa narodowego jest najbardziej optymalny dla Ukrainy w warunkach nowych wyzwań globalnych?". Organizatorami debaty były: Iwano-Frankowska obwodowa administracja państwowa, ambasada Rzeczpospolitej Polskiej na Ukrainie, rada miejska Iwano-Frankowska, Centrum Informacyjno-Analityczne NATO przy Podkarpackim Narodowym Uniwersytecie im. Wasylja Stefanyka oraz ukraiński Instytut Transformacji Społeczeństwa. Iwano-Frankowskie Centrum NATO prowadzi bardzo szeroką działalność naukową, starając się dostarczać Ukraińcom rzetelną informację o strukturach euroatlantyckich.
W wydarzeniu udział wzięły zespoły studentów z różnych szkół wyższych Iwano-Frankowska: z Podkarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasylja Stefanyka, Iwano-Frankowskiego Narodowego Technicznego Uniwersytetu Nafty i Gazu oraz Iwano-Frankowskiego Uniwersytetu Prawa im. Daniły Halickiego. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele ambasady RP na Ukrainie, reprezentanci Rady Najwyższej Ukrainy, kierownictwa władz obwodowych i miejskich, dyrektorzy i nauczyciele szkół, wykładowcy i studenci innych uczelni wyższych.
Wystąpienia zespołów-uczestników debaty oceniało jury ekspertów*, w składzie którego znaleźli się m.in. ukraiński parlamentarzysta Ihor Zwarycz, przedstawiciel Ambasady RP na Ukrainie Dariusz Staniszewsk oraz Dyrektor Instytutu Transformacji Społeczeństwa prof. Oleh Soskin. W toku debaty jej uczestnicy doszli do wniosku, że obecnie Ukraina, będąc w dalszym ciągu na drodze transformacji demokratycznej, potrzebuje nie tyle narzucania cudzych koncepcji – czy to przez kraje UE (jako przedstawicieli struktury, z którą Ukraina chce się integrować) czy przez FR (która jest głównym partnerem gospodarczym Kijowa na obszarze WNP), co raczej poparcia i pomocy. Kijów chce kontynuować dialog z Brukselą i Moskwą, pozostając wiernym zasadom polityki dobrosąsiedztwa. Ukraina, nie chcąc antagonizować żadnego z sąsiadów, chciałaby jednocześnie przyjaznej postawy ze strony FR oraz państw EU.
Ta koncepcja zakładałby zatem rozwój relacji Kijowa z tymi podmiotami wyłącznie na zasadzie obopólnych korzyści i przyjaźni. Czy Ukraina faktycznie zdoła zachować jednakowy dystans do wszystkich geopolitycznych centrów siły współczesnego świata, pokażą już najbliższe lata.
Wkrótce potem odwołano cykl wywiadów na temat Stepana Bandery, które na Ukrainie miał wygłosić absolwent uniwersytetu w Hanburgu, historyk Grzegorz Rossoliński-Liebe. Organizatorem wykładów była niemiecka fundacja „Heinrich Böll Stiftung”, a jeden z odwołanych wykładów miał odbyć się w sponsorowanym przez Polskę Centrum Studiów Polskich i Europejskich w Kijowie. Decyzja o odwołaniu wykładów wzbudziła nad Dnieprem znaczne kontrowersje. Powodów powzięcia takiej decyzji przytoczono wiele, od „technicznych” (szereg instytucji w różnych miastach Ukrainy, które wstępnie zgodziły się na goszczenie historyka, wycofywało swoje zaproszenia) do obaw o bezpieczeństwo prelegenta, który oświadczył, że otrzymywał pogróżki. W kontekście od osób, które jakoby zagrażały historykowi, dawano do zrozumienia, że chodzi o zwolenników nacjonalistycznej partii „Swoboda” Oleha Tiahnyboka. I właśnie nacisk środowisk nacjonalistów ukraińskich z partii „Swoboda” stanowić miał, zdaniem większości rozmówców, główny powód odwołania kontrowersyjnych wykładów.
Jedyny wykład Rossolińskiego-Liebe na Ukrainie odbył się w ambasadzie Niemiec w Kijowie i towarzyszyły mu nadzwyczajne środki bezpieczeństwa, w tym legitymowanie gości i zakaz wnoszenia na salę urządzeń do zapisu danych audiowizualnych. Choć „Swoboda” odcięła się od pogróżek pod adresem Rossolińskiego-Liebe, to 1 marca od ambasadą RFN przeciwko jego wykładowi o roli Stepana Bandery w ukraińskim ruchu narodowym protestowało około 100 członków i sympatyków tej partii, zmobilizowanych przez kijowskie struktury „Swobody”.
W obronie prawa niemieckiego historyka do publicznego przedstawiania swoich tez w placówkach naukowych występował m.in. Andreas Ulmand, docent katedry politologii Akademii Kijewo-Mohylańskiej. Z drugiej strony, jego oponenci, wśród których znalazł się m.in. Wołodymyr Wiatrowycz, były dyrektor Archiwum SBU, zarzucają mu, że nie tylko posiada znikomy dorobek naukowy, ale w swojej działalności publicznej bardziej znany jest ze skandali, niż osiągnięć naukowych.
* W pięciogodzinnej debacie w Iwano-Frankowsku pierwsze miejsce zajął zespół studentów stosunków międzynarodowych z Podkarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasylja Stefanyka, drugie miejsce zajęli studenci Iwano-Frankowskiego Uniwersytetu Prawa im. Daniła Halickiego.
Wolność w szwedzkim modelu państwa opiekuńczego
