USA - Iran - historia stosunków

• iran
• usa

Iran nie zawsze był państwem "osi zła": po drugiej wojnie światowej stosunki między USA i Iranem były bardzo dobre. Dobre - ale oparte na zbyt ważnych dla obu stron kwestiach, jak interesy ekonomiczne (surowce, ropa, technologie), strategiczne i militarne (broń - tradycyjna, a ostanio - jądrowa), a w końcu - religijne. Dyplomacja między obu państwami wymagała aptekarskiej dokładności: niewielka pomyłka z leku potrafi zrobić truciznę.

Relacje USA-Iran przed i w dobie Rewolucji Islamskiej (1950 - 1979) 

Od 1941 roku Iranem rządził szach Mahammad Reza Pahlawi. Uważany był za sojusznika Stanów Zjednoczonych (jedynego obok Arabii Saudyjskiej na Bliskim Wschodzie). Po początkowych sukcesach, z biegiem lat stawał się jednak coraz mniej popularny. Podyktowane to było licznymi czynnikami, m.in. walką o wpływy graczy zewnętrznych w tym bogatym w surowce energetyczne terenie oraz postępującą biurokracją i korupcją w monarchii konstytucyjnej Iranu. USA zabiegały o to aby utrzymać ówczesną władzę, gdyż swoje interesy w Iranie widział również ZSRR wspierający tamtejsze organizacje lewicowe. Czytaj więcej 

Iran i CIA: Szach - mat, po premierze (1953)   

Zamach stanu w Iranie to pierwszy przypadek, gdy CIA obaliła rząd innego państwa. Jego powodzenie otworzyło drogę innym tajnym operacjom amerykańskiego wywiadu - w  Indonezji, Chile, Wietnamie czy Kongo. Czytaj więcej  

Iran i Ronald Reagan: Teflonowy prezydent (1985 - 1986) 

Wybuch afery „Iran – Contras” miał swoje reperkusje w wielu miejscach na świecie. Irańska armia została pozbawiona dostaw broni, Izrael musiał w dalszym ciągu niepewnie przyglądać się konfliktowi na Półwyspie Arabskim, prawicowa partyzantka w Nikaragui przestała być dotowana przez Stany Zjednoczone, a Białym Dom okrył się skandalem, który kilka osób kosztował on koniec urzędniczej kariery.  Czytaj więcej

Iran i George W. Bush - Czas na Iran (2000 - 2008)

Kilkadziesiąt lat temu stosunki Waszyngtonu z Teheranem układały się całkiem dobrze.  W czasach zimnej wojny Iran stanowił naturalną przeciwwagę dla Związku Radzieckiego, a rządzący Iranem szach Reza Pahlawi był amerykańskim pionkiem. Wszystko popsuło się w 1979 roku. Rewolucja irańska obaliła szacha, zablokowała amerykańską ambasadę i tym samym zamroziła wzajemne relacje dyplomatyczne. Za czasów G.W. Busha doszło do pogłębienia się wzajemnych niechęci i pogorszenia bilateralnych stosunków. Czytaj więcej 

Iran i Barack Obama - Irański dylemat kandydata (2009)  

Na długo przed zeszłorocznymi wyborami prezydenckimi w Ameryce, Barack Obama wyrażał swoje zainteresowanie tematyką związaną z międzynarodową polityką. Jako kandydat na senatora w 2004 roku wielokrotnie wypowiadał się w kwestiach związanych z polityką zagraniczną Stanów Zjednoczonych oraz rolą Ameryki w świecie. Oczywistym jest więc, że temat Iranu również nie był mu obcy. Czytaj więcej