Serbia i Słowacja bliskimi partnerami
Prezydent Słowacji Ivan Gašparović podczas kilkudniowej wizyty w Serbii zapewnił, że Bratysława jest najbliższym sojusznikiem Belgradu w całej UE. Od kilku lat Serbia jest jednym z głównych kierunków podróży wysokich rangą słowackich polityków.
Słowacki lider rozpoczął swój pobyt w Serbii w czwartek (3.12) spotkaniem z prezydentem Serbii Borisem Tadićem, premierem Mirko Cvetkovićem oraz szefową parlamentu Slavicą Djukić-Dejanović.
Podczas 7-letniego pełnienia funkcji prezydenta Słowacji, Gašparović odwiedził Serbię już wielokrotnie. Prezydent sam posiada korzenie bałkańskie - jego przodkowie wyemigrowali na początku XX-wieku z terenów dzisiejszego chorwackiego wybrzeża adriatyckiego na środkową Słowację.
Podczas rozmów dwustronnych, Ivan Gašparović zdecydowanie poparł serbskie aspiracje do członkostwa w Unii Europejskiej i opowiedział się za jak najszybszym nadaniem temu krajowi statusu kraju kandydującego do UE. Słowacki lider wyraził radość z powodu podjętej w tym tygodniu przez Komisję Europejską ostatecznej decyzji w sprawie zniesienia wiz dla obywateli Serbii, Macedonii oraz Czarnogóry od 1 stycznia 2010 roku. Prezydent naszych południowych sąsiadów wyraził również nadzieję, że do końca bieżącego lub pierwszych dni przyszłego roku władze Holandii odblokują gospodarczą część porozumienia stowarzyszeniowego pomiędzy Serbią a UE (tzw. przejściowe porozumienie handlowe), podpisanego wiosną 2008 roku. Nadzieje takie pojawiły się w ostatnich dniach po sygnałach ze strony szefa dyplomacji Niderlandów Maxima Verhagena, który pozytywnie odniósł się do najnowszego raportu Prokuratora Generalnego Międzynarodowego Trybunału Karnego ds. Zbrodni Wojennych w b. Jugosławii (ICTY), oceniającego współpracę Belgradu z Trybunałem. Jak do tej pory, władze Holandii blokowały wejście w życie porozumienia z powodu niedostatecznej ich zdaniem współpracy Serbów z międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości w sprawie sądzenia zbrodni popełnionych podczas wojen towarzyszących rozpadowi Jugosławii w latach 90.
Ivan Gašparović udzielił również pełnego poparcia Serbii w rozpoczętym 1 grudnia br. procesem przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości ONZ w Hadze w sprawie opinii o legalności jednostronnego ogłoszenia niepodległości przez Kosowo i zgodności tego aktu z podstawowymi normami prawa międzynarodowego. Słowacja jest jednym z 5 krajów UE które sprzeciwiły się uznaniu kosowskiej niepodległości, a delegacja słowacka wsparła ponadto stanowisko Belgradu podczas pierwszej rozprawy w Hadze, prezentując obszerna analizę krytycznie odnoszącą się do jednostronnych aktów secesjonistycznych ze strony zamieszkujących dane kraje mniejszości narodowych.
Prezydent Boris Tadić podziękował swojemu słowackiemu odpowiednikowi za szerokie poparcie udzielane na arenie międzynarodowej i podkreślił, że dla członkostwa Serbii w UE nie ma alternatywy. Serbski lider przypomniał, że Słowacja jest jednym z najbliższych sojuszników Belgradu w Unii i nigdy nie zawiodła serbskich oczekiwań. Słowacki prezydent wziął również udział w dwustronnym forum inwestycyjnym, w którym uczestniczyło kilkuset przedsiębiorców z obydwu krajów. Od kilku lat Serbia jest jednym z największych w Europie obszarów słowackich inwestycji. Obydwa kraje współpracują prawie we wszystkich sektorach gospodarki - energetyce, przemyśle spożywczym, budowlanym, komunikacji i tranzycie, a także w rolnictwie. Obroty handlowe pomiędzy Bratysławą a Belgradem wyniosły w ub. roku ponad 600 mln USD. Obecnie, największym zainteresowaniem słowackich inwestorów cieszy się energetyka - Słowacy zainteresowani są unowocześnieniem serbskich elektrowni i węzłów przesyłu energii. Znakomicie układa się również współpraca w przemyśle ciężkim - słowackie konsorcja zakupiły w 2006 roku pakiet kontrolnych akcji fabryki "Goša" w miejscowości Smederevska Palanka, produkującej maszyny ciężkie pracujące w sektorze energetycznym. Przedsiębiorcy z obydwu krajów planują również wspólne inwestycje na rynkach trzecich.
Podczas swojej wizyty w Serbii prezydent Słowacji odwiedził również Wojwodinę - północną prowincję w Serbii, którą zamieszkuje wiele mniejszości narodowych, w tym ok. 60 tys. Słowaków. W stolicy regionu, Nowym Sadzie, Ivan Gašparović spotkał się z przewodniczącym wojwodińskiego parlamentu Bojanem Pajtićem oraz liderami miejscowych Słowaków, w tym duchownymi Kościoła ewangelicko-reformowanego, którego wiernymi jest większość Słowaków mieszkających w Wojwodinie. Słowacki prezydent ocenił, że pozycja jego rodaków w Serbii może służyć za wzór dla wszystkich krajów europejskich posiadających mniejszości narodowe, a relacje pomiędzy wszystkimi wspólnotami etnicznymi Wojwodiny mają charakter modelowy. Słowacki przywódca podkreślił też, że Słowacy z Wojwodiny są lojalnymi i pełnoprawnymi obywatelami Serbii.
Ścisłe relacje pomiędzy Słowacją a Serbią nabrały jeszcze większego dynamizmu po dojściu do władzy rządu premiera Roberta Fico w 2006 roku. Od tej pory, Belgrad jest jednym z najczęstszych celów podróży także lidera słowackiego rządu. Premierzy obydwu krajów spotkali się w tym roku już kilkukrotnie.
Na podstawie: rts.rs, predsednik.rs, prezident.sk, webnoviny.sk
Na zdjęciu: prezydenci Serbii Boris Tadić i Słowacji Ivan Gašparović (z lewej), Belgrad, 3 grudnia br., za: predsednik.rs
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
