Tadeusz Jerzak: Europejskie spory i konflikty cz.2

• austria
• europa
• francja
• hiszpania
• konflikty
• konflikty i spory
• spory

Europejskie spory i konflikty cz.2

1.Spór Austrii i Słowacji o budowę elektrownii atomowej w Mochowcach.

W połowie lat dziewięćdziesiątych doszło do protestów przeciw budowie elektrowni atomowej w słowackich Mochowicach, odległych ok. 100 km od Wiednia. W porotestach uczestniczył rząd Austrii i organizacje ekologiczne, które wspierane były przez słowackie ruchy ekologiczne jak: Partia Zielonych, ruch Greenpeace i organizacja ekologiczna Energia 2000. Rząd Austrii wycofał się z protestów, gdy w realizację radykalnej modernizacji elektrownii włączyło się konsorcjum złożone z firm z krajów UE, krajów stowarzyszonych i Federacji Rosyjskiej. Wcześniej elektrownia w Mochowcach zaliczana była do jednej z najbardziej niebezpiecznych na świecie.

2.Włochy.

a)Górna Adyga.

Górną Adygę (Tyrol Południowy) zamieszkuje mniejszość niemiecka, która liczy sobie ok. 200 tys. osób.

Południowy Tyrol (Górna Adyga) to historyczna część Tyrolu położona na południe od głównej grani Alp. Od 1919 roku w rezultacie traktatu pokojowego w St. Germain pod admistracją włoską jako region Trentino - Alto Adige. Zamieszkały przez ludność tyrolską, włoską i ladyńską. Po dojściu Mussoliniego do władzy we Włoszech nastąpiła przymusowa italinizacja niemieckojęzycznej części Południowego Tyrolu, powodując głęboki konflikt polityczny i narodowościowy. Zabroniono używania jezyka niemieckiego, zmieniano oryginalne nazwy miejscowości i obiektów topograficznych na włoskie, rozwiązano administracyjnie niemieckojęzyczne organizacje kulturalne i zagarnięto ich majatek. Czynny opór rdzennej ludności spowodował surowe represje władz. Problem statusu niemieckojezycznej ludności Południowego Tyrolu stał się przyczyną długotrwałego konfliktu austriacko-włoskiego, w wyniku którego powstały nawet organizacje separatystyczne dopuszczające się ataków terroru.

W 1971 roku zawarta została umowa pomiędzy Rzymem i Wiedniem (tzw. Pakiet), która przyznawała Tyrolczykom szeroką autonomię. "Autonomiczny pakiet Południowego Tyrolu" gwarantował równouprawnienie języka niemieckiego i włoskiego w całej prowincji, dawał możliwość nauczania w szkołach w języku niemieckim, tworzenie niemieckojęzycznych organizacji kulturalnych, powodował zrównanie języka niemieckiego i włoskiego w urzędach.

W 1992 roku Włochy, że "pakiet" został spełniony i rządy obu zainteresowanych państw uznały, iż spór został zakończony. Jednak w przypadku pojawienia się jakichkolwiek kwestii spornych (dotyczących praw mniejszości), będą one rozwiązywane przez międzynarodowy wymiar sprawiedliwości.

b)Problem Padanii.

W północnej części Włoch istnieje dość silny ruch separatystyczny, który nosi nazwę Liga Północna (LN - Lega Nord). Jest to ugrupowanie polityczne, które powstało w 1989 roku. Głosi hasła przebudowania Włoch z państwa unitarnego w federację kantonu północnego - tzw. Padania - i kantonu południowego, bądź secesji północnej części państwa i utworzenia niepodległej Padanii ze stolicą w Mantui. Zaraz pojawiły się głosy wzywające do zdelegalizowania Ligi Północnej, gdyż hasła, które wygłaszała są niezgodne z włoską konstytucją, która wyraźnie mówi, iż państwo włoskie jest "jednolite i niepodzielne".

Gdy w ostateczności okazało się, że hasła niepodległości Padanii nie przyciągają wyborców, LN zmieniła swoje hasła. Lider partii Umberto Bossi, stał się zwolennikiem decentralizacji państwa i przeniesienia władzy z centrum do regionów. Mimo tej zmiany Liga Północna nie wprowadziła swoich przedstawicieli do Izby Deputowanych (w głosowaniu proporcjonalnym), z wyjątkiem tych, którzy wystartowali z list koalicji "Dom Wolności" (głosowanie większościowe).

3.Francja.

a)Separatyzm korsykański.

Ma on długie korzenie historyczne. Jego wyrazicielem jest Korsykański Front Wyzwolenia Narodowego - FLNC (Front de Liberation Nationale de la Corse). Organizacja ta była w przeszłości inicjatorem wielu zamachów terrorystycznych na instytucje administracyjne i policję i nadal jest aktywna, np. w 2001 roku doszło do ataku na posterunek żandarmerii w Borgano w wyniku którego rannych zostało 14 osób). FLNC często stosowała metodę wysadzania willi Francuzów z kontynentu. Przykładem może być tzw. "błękitna noc", kiedy to zniszczono nawet po kilkanaście budynków (zazwyczaj mieszkańcy byli wcześniej uprzedzani o ataku).

By stworzyć sprzyjający klimat do pokojowego rozwiązania konfliktu w 1999 roku FLNC ogłosiła zawieszenie broni. Jednak podział w parlamencie francuskim co do uznania większej autonomiczności wyspy i wynikające z tego opóźnienie spowodowało, że już w 2001 roku FLNC zdecydowała się na zerwanie rozejmu, o czy świadczy wspomniany wcześniej atak na posterunek żandarmerii. W tym samym czasie największa organizacja separatystyczna Cuncolta ogłosiła swoje połączenie z trzema innymi ruchami o podobnym charakterze : Corsica Viva, Associu per a Supranita i U Culletivu Naziunale. Nowe ugrupowanie, które powstało z połączenia tych czterech ruchów przyjęło nazwę Indipendenza (Niepodległość), jednocześnie nie odcięło się ono od walki zbrojnej.

W 2003 roku powstał pomysł aby przeprowadzić referendum, co do przyszłości wyspy, który miał na celu zapewnienie większej autonomiczności wyspy, co miałoby uspokoić napiętą sytuację wewnętrzna panująca na Korsyce. Status autonomiczny Korsyki miałby przypominać ten, który posiada włoska Sardynia.

W ostatecznym wyniku rząd przegrał plebiscyt. Głównymi przyczynami były: nieprzejednana postawa zwolenników republikańskiego centralizmu, zarówno z lewicy, jak i z prawicy, głosy na "nie" nacjonalistów, których satysfakcjonowałaby jedynie pełna niepodległość wyspy, inni przeciwnicy, którzy uważają, że głównym problemem jest korupcja i powiązania lokalnej administracji ze strukturami mafijnymi, które te z kolei współpracują z organizacjami separatystycznymi, co ogromnie utrudnia rozwiązanie konfliktu.

b)Problem islamski - "terroryzm napływowy".

Jest to poważny problem Francji, w której w zwartej grupie żyje ok. 4 mln imigrantów z krajów muzułmańskich. Przenoszą oni konflikty ze swoich krajów macierzystych na teren Francji.

We Francji działają bardzo aktywnie algierskie bojówki z formacji Islamskie Grupy Zbrojne (GIA). Czy jednak ich działania i hasła stanowią tak duże zagrożenie dla Francji? Otóż tak. Dlaczego? Ze względu na ogromną grupę obywateli francuskich pochodzących z krajów muzułmańskich. Wielu z nich to osoby bezrobotne, zamieszkujące biedne przedmieścia. Są to przeważnie ludzie młodzi, raczej obojętni religijnie, jednak mogą stanowić łatwy cel dla radykałów, którzy wygłaszają hasła powszechnego dobrobytu i sprawiedliwości, jeśli tylko społeczeństwu francuskiemu narzucone zostaną prawa muzułmańskie.

GIA w 1995 roku przeprowadziła serię zamachów m.in. w paryski metrze (25 lipca 1995 r.), podczas którego zginęło 7 osób, a rannych zostało ponad 80. w wyniku tych wydarzeń zostały wprowadzone nadzwyczajne środki bezpieczeństwa, a policja dokonała aresztowań setek osób z kręgów arabskich.

Islam we Francji jest dziś drugą religią, a jeśli policzyć tylko praktykujących to pierwszą. Ciekawym zjawiskiem jest fakt, że działania terrorystyczne przeprowadzane są na coraz mniejszą skalę. Jeden z muzułmańskich przywódców we Francji miał powiedzieć: "Dzięki waszym demokratycznym przepisom podbijemy was". We Francji islamiści upolityczniają się, gdyż doszli do wniosku, że działalność terrorystyczna nie przynosi najlepszego efektu, chyba że sytuacja jest bardzo trudna. W tym przypadku Francja nie uchroni się przed silnymi działaniami ze strony ludności muzułmańskiej.

c)Separatyzm bretoński.

Jego aktywność przypadała na lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte ubiegłego stulecia, kiedy to ruch separatystów bretońskich organizował sabotaże i zamachy bombowe. Obecnie nie przejawia większej aktywności.

4 Spór Hiszpanii i Maroka o Ceutę i Melillę

Ceuta (hiszp. Ciudad Autónoma de Ceuta), hiszpańskie miasto i twierdza położone na afrykańskim cyplu tworzącym Cieśninę Gibraltarską, jest enklawą na terytorium Maroka. Powierzchnia około 28 km2. Liczba mieszkańców to ponad 76 tys. Pod względem administracyjnym Ceuta jest miastem autonomicznym, poprzednio należała do hiszpańskiej prowincji Kadyks.

Melilla to miasto portowe i terytorium hiszpańskie w Afryce, nad Morzem Śródziemny, graniczy z Marokiem. Założona przez Fenicjan. W 1497 została zdobyta przez Hiszpanów. Liczy sobie 63 tys. mieszkańców i ma powierzchnię 12,5 km2 (łącznie ze skalistymi wysepkami Gomera, Alhucemas i Chafarinas).

Spór o te terytoria ma długą historię. Maroko rości sobie pretensje do tych obszarów i pragnie aby podzieliły one los Tangeru (Hiszpanie wycofali się z tego terytorium w 1956 roku, a po czterech latach stało się ono integralną częścią Maroka).

W 2002 roku nastąpił gwałtowny wzrost napięć pomiędzy Hiszpanią a Marokiem. Powodem było wylądowanie marokańskich żołnierzy na bezludnej wysepce Leila, którą Hiszpanie uważają za integralną część swojego terytorium. Marokański rząd bronił się uważając tę akcję za rutynowe działania mające na celu przerwanie szlaku narkotykowego i nielegalnej imigracji przez Cieśninę Gibraltarską. Wydarzenie to było początkiem burzliwego sporu, który spowodował pogorszenie stosunków marokańsko-hiszpańskich, jak również przyczynił się do zachwiania stabilności całej części basenu Morza Śródziemnego.

Rząd hiszpański zażądał wycofania się żołnierzy marokańskich z wyspy, tym bardzie, że podnieśli oni narodową flagę, co wykraczało poza zwykłe czynności antyprzemytnicznego patrolu. Po nie wypełnieniu tych warunków przez władze Maroka na wyspie wylądowali żołnierze hiszpańscy elitarnych pododdziałów specjalnych, którzy bez jednego wystrzału rozbroili Marokańczyków i w ciągu kilku godzin odesłano ich do kraju.

Maroko oskarżyło wówczas Hiszpanię o próbę militaryzacji rejonu Cieśniny Gibraltarskiej i zażądało wycofania hiszpańskich żołnierzy z terytorium wyspy. W związku z zaostrzającym się konfliktem z różnych stron napłynęły propozycje mediacji m.in. ze strony sekretarza generalnego ONZ Kofi Annana. Finałem konfliktu było zawarcie kompromisu. Hiszpanie wycofali swoje siły z wyspy, a Marokańczycy złożyli obietnicę, że nie zajmą jej ponownie.

W wymienionych przeze mnie konfliktach i sporach pojawiających się na kontynencie europejskim celowo pominąłem następujące kwestie:
·Sprawa Cypru;
·Konflikt baskijski;
·Kosowo;
·Kwestia Bośni i Hercegowiny
·Konflikt między Irlandią Północną i Wielką Brytanią.
Powodem tego pominięcia jest fakt, iż są to konflikty bardzo skomplikowane i wymagające głębszej analizy i zasługują na to by opisywać je każdy z osobna.

Źródła:

Krzysztof Kubiak, Wojny,konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie, Warszawa 2005

http://www.sztab.com
http://www.politologia.boo.pl
http://pl.efactory.pl/Południowy_Tyrol
http://www.leganordtrentino.it/Homepage.htm
http://www.leganord.org
http://www.rodaknet.com/rp_art_98.htm
http://www.naszdziennik.pl/index.php?typ=sw&dat=20050511&id=sw01.txt
http://www.ozon.pl/tygodnikozon_2_5_140_2005_5_1.html
http://www.neweuropereview.com/Polish/streusand.cfm
http://library.nps.navy.mil/home/tgp/gia.htm
http://www.ict.org.il/inter_ter/orgdet.cfm?orgid=7
http://cfrterrorism.org/groups/gia.html