SICA. W jedności siła

SICA, czyli System Integracji Środkowoamerykańskiej (hiszp. Sistema de la Integración Centroamericana) jest organizacją współpracy subregionalnej, powołaną w 1991 roku przez: Belize, Kostarykę, Salwador, Gwatemalę, Honduras i Panamę. Krajem stowarzyszonym z ugrupowaniem jest Dominikana, natomiast Meksyk, Argentyna, Chile i Brazylia posiadają w nim status obserwatora. Na siedzibę generalnego sekretariatu organizacji wybrano stolicę Salwadoru, San Salvador.

Nowa jakość w środkowoamerykańskiej integracji

SICA został utworzony 13.12.1991 roku podczas XI Szczytu Spotkań Prezydentów Ameryki Środkowej w honduraskiej stolicy - Tegucigalpie. Doszło wtedy do podpisania protokołu, aktualizującego przyjętą w Panamie 12.12.1962 roku Kartę Organizacji Państw Środkowoamerykańskich (ODECA). Protokół wszedł w życie 1.02.1993 roku, tworząc nowe ramy polityczno-prawne dla wszystkich poziomów integracji regionu: społecznego, ekonomicznego, politycznego, kulturowego i ekologicznego.

Stworzenie ugrupowania to efekt wcześniejszych wysiłków integracyjnych regionu oraz wniosków wyciągniętych z hisotrii kryzysów politycznych, akcji zbrojnych oraz rządów dyktatorskich w Ameryce Środkowej. Stąd też głównym celem SICA, obok wspierania integracji politycznej, gospodarczej i społecznej, jest promocja pokoju, demokracji i stabilnego rozwoju, opartego na wzajemnym szacunku i przestrzeganiu praw człowieka. Ugrupowanie zakłada też wprowadzenie nowego modelu bezpieczeństwa regionalnego, polegającego na zwiększeniu siły lokalnych administracji, przezwyciężaniu ekstremalnej biedy, promocji zrównoważonego rozwoju, ochronie środowiska naturalnego, a także przeciwdziałaniu przemocy, korupcji, terroryzmowi oraz przemytowi broni i narkotyków. Oprócz tego, wśród celów organizacji wymienia się wykształcenie regionalnego systemu opieki społecznej i wzmocnienie środkowoamerykańskiego systemu finansowego.

Najwyższy organ SICA tworzą spotkania prezydentów krajów członkowskich. Zwykle zwoływane są raz na 6 miesięcy, ale w przypadkach nadzwyczajnych mogą być ustalane w każdej chwili na wniosek któregokolwiek z krajów członkowskich. Do głównych zadań tego organu należy nie tylko ustalanie bieżącej polityki organizacji, ale przede wszystkim zapewnienie wypełniania umów i dotychczasowych ustaleń.

Pasmo sukcesów

Na chwilę obecną do największych osiągnięć SICA należy zdolność do  reprezentowania regionu Ameryki Środkowej jako jednolitego bloku na najważniejszych forach międzynarodowych, a także sukces w wypracowywaniu umów o wolnym handlu z partnerami spoza regionu. Prócz tego, ugrupowanie skonsolidowało handel towarami i usługami między jego członkami, a w przypadku czterech krajów: Gwatemali, Salwadoru, Nikaragui i Hondurasu, zaowocowało ponadto swobodą przepływu osób.

W zakresie integracji ekonomicznej i inwestycji duże znaczenie ma też powołanie Komitetu Konsultacji SICA, zrzeszającego kręgi biznesowe, związki zawodowe, środowiska akademickie i inne grupy społeczne. Komitet pełni rolę opiniodawczą dla Sekretariatu Generalnego SICA, jak również ułatwia wzajemny dialog w różnych sektorach. Na uwagę zasługują też wysiłki w zakresie koordynacji środkowoamerykańskiej kultury i nauki, w tym zharmonizowanie systemu edukacyjnego państw członkowskich oraz utworzenie Central America Tourism Agency (CATA), odpowiedzialnej za promocje turystyczną regionu. SICA notuje ponadto sukcesy w dziedzinie ochrony środowiska, nadzorowanej przez Central American Commission on Environment and Development (CCAD) (m.in. monitorowanie połowów homara przyczyniające się do ochrony fauny i flory regionu).

Na zewnątrz SICA zaangażowana jest w 5 projektów, realizowanych wspólnie z Unią Europejską. Dotyczą one pozyskiwania energii odnawialnej z oleju roślinnego oraz badań i szkoleń w tym zakresie, czym najbardziej zainteresowania jest Finlandia i Neste Oil Corp. Z kolei w Azji, kraje ugrupowania działają aktywnie na forach współpracy z Koreą, Japonią czy Indiami, a także współpracują z Chińską Republiką na Tajwanie w ramach programu „Best Practices”, zakładającego wymianę technologii i doświadczeń rozwojowych.

Szanse i wyzwania

Mimo niewątpliwych sukcesów, przed SICA nadal stoi wiele wyzwań. Największym z nich, zarówno na polu gospodarki, jak i bezpieczeństwa, pozostają rosnące od lat wpływy karteli narkotykowych, które mogą nie tylko wpływać negatywnie na liczbę inwestycji zagranicznych w regionie, ale także na całokształt dalszych procesów integracyjnych. W ramach walki z tym problemem podjęto kroki w celu jak najszybszego stworzenia Środkowoamerykańskiej Strategii Bezpieczeństwa.

Gospodarki państw regionu nie pozostały również obojętne na międzynarodowy kryzys finansowy. Pomysłem na jego przezwyciężenie okazała się... ekologia. Aby uzyskać energetyczną niezależność, Nikaragua planuje do 2017 roku pozyskiwać z odnawialnych źródeł aż 94% swojej energii elektrycznej. Paul Oquist, doradca prezydenta Nikaragui, wyjaśnia, że zamiana paliw kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych pomoże w uniezależnieniu kraju od dostaw ropy naftowej. Mimo bliskiego sojuszu z Wenezuelą i  subsydiowanych cen tego surowca, jego zakup nadal pochłania bowiem znaczące kwoty z budżetu tego niewielkiego państwa.

Wysiłki Ameryki Środkowej na polu odnawialnych źródeł energii zostały już dostrzeżone przez samą Unię Europejską. Dn. 6.03.2013 roku w hotelu Herradura Wyndham w San Jose na Kostaryce odbędzie sie forum, na którym spotkają się przedstawiciele Ministersw Energii i Środowiska krajów SICA, organizacji międzynarodowych, a także kręgów akademickich i sektorów prywatnych z Ameryki Środkowej i Unii Europejkiej. Spotkanie jest szczególnie wspierane przez minsterstwa spraw zagranicznych Finlandii i Austrii, jako że posłuży nie tylko promocji źródeł energii odnawialnej i inwestycji w Ameryce Środkowej, ale też budowaniu sieci wzajemnych kontaktów i wymiany doświadczeń, czym szczególnie zainteresowana jest strona fińska. 

Dobre prognozy

System Integracji Ameryki Środkowoamerykańskiej pozostaje ugrupowaniem aktywnym, a przede wszystkim efektywnie działającym, zarówno na polu integracji gospodarczej, jak też w promowaniu wartości demokratycznych. Na przykładzie wybranych inicjatyw i projektów współpracy z krajami Unii Europejskiej i Azji Wschodniej można też prognozować, że w najbliższych latach, korzystając z podjętych już inicjatyw, SICA przyciągnie inwestycje zagraniczne, które przyczynią się do modernizacji gospodarek państw członkowskich poprzez pozyskiwanie nowych technologii. Wydaje się zatem, że dzięki zacieśnianiu wzajemnych więzi, niewielkie państwa Ameryki Środkowej znalazły wreszcie skuteczny sposób na wzmocnienie swojej pozycji w regionie. W końcu nie od dziś wiadomo, że w jedności siła!

---
Bibliografia:

1. Gawrycki, M. F. (red.) 2006. Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej. WUW.

2. SICA – Central American Integration System; [URL-http://www.sica.int/index_en.aspx?IdEnt=401&Idm=2&IdmStyle=2] (Dostęp 05.02.2013)

3. Smith, P. H. 2000. Talons of the Eagle. Dynamics of U.S.-Latin American Relations. Oxford University Press.

4. Cyr, A. I. 2000. After the Cold War: American Foreign Policy, Europe and Asia. MacMillan Press.