Dominik Wach: Hatnua

• _bwschod
• _izrael

Hatnua (Hatnuah lub HaTnuah, heb. התנועה, pol. Ruch) jest najmłodszym liczącym się ugrupowaniem na izraelskiej scenie politycznej. Partię utworzyła 27 listopada 2012 r. Cipi Liwni – jedna z najbardziej rozpoznawalnych i liczących się polityków izraelskich. Partia ta określana jest jako centrowa lub centro-lewicowa i ma stać się przeciwwagą dla obecnego prawicowego rządu Benjamina Netanjahu.

Historia

Powstała niespełna dwa miesiące przed wyborami Hatnua nie ma jeszcze swojego własnego dorobku politycznego. Niemniej, historia ugrupowania ściśle wiąże się z karierą polityczną jej liderki i założycielki – Cipi Liwni. To ona, po utracie przywództwa w centrowej Kadimie i czasowym wycofaniu się z życia politycznego, postanowiła stworzyć nowe ugrupowanie (zwane niekiedy "Ruchem Cipi Liwni"), do któego udało jej się przeciągnąć kilku znaczących polityków ze swej poprzedniej partii. Z tego też powodu Hatnua jest niekiedy określana jako odłam Kadimy. Nie jest to jednak pełen obraz ugrupowania, ponieważ poza samą Liwni, która rozpoczynała swą karierę polityczną w prawicowym Likudzie – oraz politykami z centrowej Kadimy, Hatnua skupia również kilku liczących się polityków lewicowej Partii Pracy, a także przyjęła w swe szeregi członków Partii Zielonych.

Liderzy

Niekwestionowanym liederem partii jest jej założycielka – Cipi Liwni.

Ta mieszkająca w Tel Awiwie absolwentka prawa na Uniwersytecie Bar-Ilan jest jedną z najważniejszych postaci izraelskiej sceny politycznej. Po 10 letniej praktyce prawniczej i specjalizacji w prawie publicznym i handlowym oraz czteroletnim okresie pracy dla Mosadu – izraselskiego wywiadu, Liwni rozpoczęła swą karierę polityczną. W 1996 r. wstąpiła ona do prawicowego Likudu, by już w 3 lata później zasiąść w Knesecie – izraelskim parlamencie. Jak się później okazało, jej kariera polityczna rozwijała się w oszałamiającym tempie. Po zaledwie 2 latach zasiadania w parlamentarnych ławach Liwni dostała swą pierwszą ministerialną tekę (ministerstwo rozwoju regionalnego) w rządzie Ariela Szarona, w którym sprawowała następnie inne funkcje ministerialne. W roku 2004 otrzymała natomiast nagrodę "Abirat Ha-Shilton" przyznawaną za wysokie standardy zarządzania. W 2005 r. objęła stanowisko ministra sprawiedliwości, by pod koniec roku odejść wraz z Arielem Szaronem i Ehudem Olmertem z Likudu i utworzyć nową partię – Kadimę.

Zmiana formacji politycznej nie zaszkodziła jej karierze, gdyż w 2006 r. Cipi Liwni została  ministrem spraw zagranicznych i wicepremierem. Została również umieszczona na 40 miejscu listy "Najpotężniejszych kobiet świata" magazynu Forbes, a w 2007 r. poprawiła swą lokatę o jedną pozycję, znalazła się także na liście "100 najbardziej wpływowych ludzi świata" magazynu Time.

W wyniku śpiączki w jaką zapadł Ariel Szaron i problemów Ehuda Olmerta związanych z zarzutami o korupcję, Cipi Liwni została liderem Kadimy. Mimo wygranych przez jej ugrupowanie wyborów parlamentarnych w 2009 r. nie zdołała jednak utworzyć koalicji rządowej. W efekcie premierem został Benjamin Netanjahu z konkurencyjnego Likudu. Był to pierwszy znak świadczący o kryzysie tej niezwykle skutecznej i rozpoznawalnej osobowości świata polityki. Przysłowiowym "gwoździem do trumny" dla jej kariery w Kadimie okazały się wybory partyjne z marca 2012 r., w których uległa Szaulowi Mofazowi stosunkiem głosów 35,5% do 64,5%. Po tej porażce Liwni 1 maja 2012 r. oficjalnie zrezygnowała z zasiadania w Knesiecie i wycofała się z życia politycznego, by w listopadzie powołać nowe ugrupowanie – Hatnua.

Pozostałymi znaczącymi liderami partii są:

• Meir Szirit (poprzednio Likud i Kadima) sprawujący dotychczas wiele funkcji ministerialnych, w tym ministra spraw wewnętrznych, finansów czy sprawiedliwości;
• Madżali Wahabi (poprzednio Likud i Kadima) sprawujący dotychczas stanowisko ambasadora Izraela w Egipcie i Jordanii, a także liczne stanowiska wiceministra;
• Amir Perec (poprzednio Partia Pracy) były lider Partii Pracy i minister obrony.

Program polityczny

Dzięki łączeniu w swych szeregach polityków utożsamianych z poglądami zarówno centro-prawicowymi, centrowymi jak i centro-lewicowymi, a także z ruchem zielonych, Hatnua określana jest niekiedy jako partia prezentująca liberalne i syjonistyczne wartości. Jest to jedyne centrowe ugrupowanie, które stawia proces pokojowy jako główny punkt swojego programu wyborczego.

Proces pokojowy

Poprzez wznowienie rozmów pokojowych z sąsiadami Izraela i osiągnięcie rozwiązania dwupaństwowego Hatnua widzi możliwość zagarantowania Izraelczykom bezpieczeństwa i rozwoju ekonomicznego. Ostateczne porozumienie jest postrzegane jako niezbędny warunek do osiągnięcia powyższych celów, które zagwarantują stabilność "żydowskiego i demokratycznego państwa".

Sprawiedliwość społeczna

W zakresie spraw społecznych Hatnua przyjmuje dotychczasowy dorobek i program sformuowany przez Amira Pereca. Tzw. "Żelazna kopuła sprawiedliwości społecznej" (nawiązująca nazwą do izraelskiego systemu obrony przeciwpowietrznej) zakłada przede wszystkim wyrównywanie różnic społecznych i przywrócenie równych szans poprzez:

• podniesienie płacy minimalnej;
• nowe programy mieszkaniowe;
• nowy system podatkowy;
• zniesienie subsydiowania osiedli na Zachodnim Brzegu Jordanu i społeczności ultra-ortodoksyjnych;
• zwiększenie opłat z tytułu wydobycia zasobów naturalnych.

Ochrona środowiska
Hatnua podnosi również w swym programie wyborczym problem ochrony środowiska. W tym zakresie ugrupowanie przyjmuje dorobek Partii Zielonych i jej "Zielony Program". Podstawowymi założeniami związanymi z dbałością o środowisko naturalne są:

• stworzenie 1 mln dunamów (1000 m2) rezerwatów narodowych;
• produkcja 20% energii ze złóż odnawialnych do 2020 r.;
• ochrona zwierząt;
• ograniczenie emisji spalin, w tym w środkach komunikacji publicznej;
• podjęcie działań mających na celu ograniczenie skarzenia powietrza;
• ograniczenie eksploatacji złóż gazu ziemnego.

Służba wojskowa
W obliczu narastającej liczby zwolnień 18 latków z obowiązkowej w Izraelu służby wojskowej Hatnua pragnie doprowadzić do sytuacji, w której takie praktyki nie będą miały miejsca. Ugrupowanie postrzega bowiem służbę wojskową jako obowiązek każdego obywatela i chce doprowadzić do równości w tym zakresie.

Pluralizm religijny
Hatnua przeciwstawia się rosnącej, jej zdaniem, hegemonii społeczności ortodoksyjnych. Planuje zmiany w kwestii regulacji prawnych wolności stylu życia i zagadnień związanych z małżeństwami i pogrzebami, które są obecnie pod dużym wpływem grup ortodoksyjnych. Zdaniem parii w Izraelu powinno żyć wolne społeczeństwo, respektujące różne postrzeganie "żydowskiego życia i gwarantujące równe wsparcie dla wszystkich odłamów judaizmu". Program partii nie odnosi się natomiast do innych wyznań i wolności wynikających z odmiennego pochodzenia.

Prognoza wyborcza

Choć Hatnua jest nową, niespełna dwumiesięczną partią to dzięki zasileniu jej szeregów przez członków innych ugrupowań ma ona obecnie sporą, jak na warunki izraelskie, reprezentację w Knesecie. Zgodnie z sondażami wyborczymi partia nie zdobędzie jednak wystarczającej większości, by doprowadzić do zmiany dotychczasowego, prawicowego rządu. Przewidywane 10-11 miejsc w kolejnym parlamencie uplasuje Hatnua w okolicach 4 miejsca wśród największych partii, lecz im bliżej wyborót tym ugrupowanie osiąga gorsze wyniki, niekiedy nawet na poziomie 7 miejsc.
Z tego powodu Cipi Liwni rozpoczęła – jak dotąd nieudane – negocjacje z Partią Pracy i Jesz Atid w celu utworzenia centro-lewicowego bloku mogącego stworzyć kolejny rząd. Zdaniem Liwni, jej ugrupowanie i ona sama są jedyną szansą na pokonanie Netanjahu. Z drugiej strony, przeciwnicy Liwni zarzucają jej, iż nowe ugrupowanie ma być jedynie środkiem do zaspokojenia jej partykularnych ambicji politycznych. 

Na podstawie:

• forbes.com
• haaretz.com
• hatnua.org.il
• isracast.com
• jewishvirtuallibrary.org
• jpost.com
• jspace.com
• knesset.gov.il
• mfa.gov.il
• time.com
• ynetnews.com
• zionism-israel.com