Edward Fenech Adami
Edward Fenech Adami – od 4 kwietnia 2004 roku prezydent Malty
Edward Fenech Adami urodził się 7 lutego 1934 roku w Bikirkarze, w rodzinie celnika. Wykształcenie zdobywał w kolegium jezuickim Świętego Alojzego. Następnie studiował na Uniwersytecie Maltańskim ekonomię, a później prawo. W 1959 roku Fenach Adami rozpoczął praktykę adwokacką.
Fenech Adami przystąpił do Chrześcijańsko-Demokratycznej Partii Narodowej (PN – Partit Nazzjonalista) we wczesnych latach 60-ych XX wieku, mając reputację powściągliwego, ale też i zdolnego polityka. Do parlamentu dostał się w 1969 roku. Niespełna 10 lat później, w 1977 roku, po piastowaniu kilku urzędów w administracji państwowej i partyjnej przejął schedę po Georgio Borg-Olivierze, zostając liderem PN.
Począwszy od 1969 roku Fenech Adami uzyskiwał mandat poselski w każdych kolejnych wyborach. Jako lider partii poprowadził ją do zwycięstwa w pięciu elekcjach : w latach 1981, 1987, 1992, 1998 i 2003. Chociaż w 1981 roku Partia Narodowa otrzymała bezwzględną większość głosów, to jednak nie zdołała uzyskać większości w parlamencie (rządy objęła wówczas Partia Pracy; partie te dzielą między siebie mandaty w parlamencie nieprzerwanie od 1971 roku).
Jednak już w 1987 roku dokonano odpowiednich zmian w maltańskiej ustawie zasadniczej, na mocy których partia zdobywająca w wyborach większość bezwzględną ma również zagwarantowaną większość parlamentarną. Malta ma jednoizbowy parlament – Izbę Reprezentantów (Il-Kamra tar-Rappreżentanti). Izba ta liczy sobie 65 członków wybieranych na 5-letnią kadencję w 13 pięciomandatowch okręgach wyborczych. Istnieje możliwość nagradzania dodatkowymi miejscami w parlamencie największych i cieszących się największą popularnością partii, które nie otrzymały bezwzględnej większości (partia wygrywająca wybory większością głosów zawsze zostaje ugrupowaniem rządzącym, nawet jeśli należy zwiększyć ilość miejsc w parlamencie).
W latach 1987-1996 jako premier Fenach Adami zapoczątkował ważny okres przemian na Malcie. Infrastruktura kraju została gruntownie przebudowana i zmodernizowana. Handel zliberalizowano. Sektor telekomunikacyjny, bankowy i usług finansowych wyjęto spod kontroli państwa i sprywatyzowano. Malta zaczęła też wtedy okres przygotowań do integracji z Unią Europejską, co zaowocowało złożeniem wniosku o członkostwo 16 lipca 1990 roku.
Od 1996 do 1998 roku Fenech Adami był liderem opozycji, do czasu gdy jego partia nie powróciła do rządu, co nastąpiło we wrześniu 1998 roku. Przez następne 5 lat ponownie piastował urząd premiera, pozostając liderem Partii Narodowej.
Starania o przyjęcie Malty do Unii Europejskiej zostały ponowione po tymczasowym wstrzymaniu ich przez laburzystowski gabinet. Negocjacje z Unią Europejską zostały zakończone w grudniu 2002 roku. W kwietniu 2003 roku Fenech Adami ponownie objął urząd szefa rządu, po kolejnym już zwycięstwie wyborczym.
16 kwietnia 2003 roku premier podpisał Traktat Akcesyjny z Unią Europejską, a 1 maja 2004 roku Malta, razem z dziewięcioma innymi państwami, została oficjalnie przyjęta w poczet Unii.
Jako premier Fenech Adami brał również udział w wielu szczytach unijnych oraz reprezentował Maltę na spotkaniach Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W roli lidera Partii Narodowej uczestniczył również w szczytach Europejskiej Partii Ludowej (europejski związek, w skład którego wchodzą głównie partie chadeckie i konserwatywne krajów Unii Europejskiej). W grudniu 2003 roku otrzymał tytuł "Europejczyka Roku" w konkursie prestiżowego tygodnika „European Voice”, w dowód uznania jego niesłabnących wysiłków by wprowadzić Maltę do Unii Europejskiej.
7 lutego 2004 roku, w dniu swoich 70-tych urodzin, Fenech Adami zrezygnował z funkcji lidera partii. 23 marca 2004 roku złożył rezygnację z urzędu premiera i z mandatu parlamentarnego (na stanowisku premiera zastąpił go Lawrence Gonzi). 4 kwietnia 2004 roku został wybrany siódmym prezydentem Republiki Malty, zastępując Guido de Marco.
Fenech Adami nie jest bynajmniej politycznym „aniołkiem”: dwa razy sąd skazał go za zniesławienie. Pierwszy raz chodziło o oszczerstwo wymierzone w lidera opozycji (co miało miejsce w dniu referendum akcesyjnego do UE 8 marca 2003 roku). Drugi raz Fenech Adami dopuścił się obrazy przedstawiciela laburzystów Chrisa Cardona w dniu wyborów powszechnych w 2003 roku.
Edward Fenech Adami jest żonaty (z Mary nee Sciberras). Mają pięcioro dzieci.
Na podstawie www.doi.gov.mt , en.wikipedia.pl, www.interklasa.pl,
Wolność w szwedzkim modelu państwa opiekuńczego
