Życie i praca we Francji

• francj
• liberalizacja rynku pracy
• życie i praca we francji
• _pe24

„Liberté, egalité, fraternité”         

                                        „Wolność, równość, braterstwo”
                                    motto państwowe Francji 

Gospodarka francuska zajmuje ze swym potencjałem drugie miejsce (po Niemczech) w Europie i czwarte (po USA i Japonii) na świecie. Skuteczna walka z bezrobociem sprawiła, że stopa bezrobocia spadła w tym kraju do 8,6 proc. pod koniec 2006 roku.
 
Mimo iż Francja, zgodnie z traktatem akcesyjnym, otrzymała okres przejściowy w udostępnianiu swojego rynku pracy, jest ona często wybierana przez polskich obywateli na miejsce pracy. Oprócz relatywnie wysokich zarobków ma na to wpływ również atrakcyjność francuskiej kultury i stylu życia. Polskich imigrantów nie zrażają nawet problemy z nauką języka francuskiego.

Płaca minimalna (2006): 1254,28 euro
Stopa bezrobocia (2006): 8,6 proc.
PKB per capita: 27,3 tys. Euro
Średnia długość tygodnia pracy: 35 godzin

Poszukiwane zawody: stoczniowcy, kolejarze, specjaliści ds. telekomunikacji, lekarze, pielęgniarki.

Mimo okresu przejściowego, Francja już od pierwszego maja 2006 roku zaczęła stopniowo znosić ograniczenia w wolnym dostępie do swojego rynku pracy. Pozwolenie na pracę łatwiej otrzymać w takich sektorach gospodarki jak między innymi: budownictwo, roboty publiczne, hotelarstwo, gastronomia, rolnictwo, przemysł maszynowy, przemysł przetwórczy, handel nieruchomościami.
 
Ponadto, już od pierwszego maja 2004 roku mogą we Francji legalnie pracować:
- naukowcy,
- studenci posiadający zabezpieczenia socjalne i finansowe,
- osoby w branży usługowej (prowadzące działalność na własny rachunek).

Karta pobytu oraz pozwolenie na pracę:

Aby legalnie pracować we Francji należy posiadać kartę pobytu oraz pozwolenie na pracę. Czas trwania i okres ważności karty pobytu zależy od czasu trwania zezwolenia na pracę. Wniosek o wydanie karty pobytu należy złożyć w ciągu pierwszych dwóch miesięcy od przybycia na terytorium Francji w prefekturze, podprefekturze, merostwie lub komisariacie policji. Podczas rejestracji oprócz paszportu, świadectwa urodzenia, trzech fotografii oraz umowy najmu mieszkania należy złożyć zaświadczenie od pracodawcy.

Dlatego też osoba zainteresowana podjęciem pracy we Francji już w Polsce powinna zgłosić się do Krajowej Agencji Przyjmowania Cudzoziemców i Migracji (ANAEM) z biurem w Warszawie, gdzie może uzyskać informacje o możliwościach zatrudnienia we Francji, a także złożyć i odebrać odpowiednie dokumenty. Przyjmuje się, że inicjatorem procesu rekrutacji jest pracodawca.

Rodzaj uzyskanej karty pobytu zależy, jak już wyżej wspomniano, od rodzaju umowy o pracę. Wyróżnia się w związku z tym:
• kartę pobytu tymczasowego Communauté Européenne z dopiskiem „pracownik najemny” (la carte de sejour temporaire salarie)- wydawana jest ona na 10 lat dla osób, które posiadają stały dostęp do rynku pracy oraz kontrakt na minimum 12 miesięcy i upoważnia do wykonywania zawodów wskazanych w karcie,
• kartę pobytu tymczasowego Communauté Européenne z dopiskiem „pozwolenie tymczasowe na pracę” (la carte de sejour temporaire „autorisation provisoire de travail)- wydawana na odnawialny okres wskazany w kontrakcie (nie mniej niż 3, nie więcej niż 12 miesięcy), nie zezwala na zmianę pracodawcy,
• umowę na pracę sezonową - zezwala na pracę sezonową u określonego pracodawcy w czasie nie mogącym przekroczyć sześciu miesięcy na przestrzeni jednego roku.

Pozwolenia na pracę nie muszą posiadać jedynie przedsiębiorcy działający na własny rachunek oraz naukowcy. 

{mospagebreak}

Wynagrodzenie:

Wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalana jest co roku pierwszego czerwca (obecnie 1254,28 euro). Dodatkowo pracodawca musi wypłacać premię za pracę w niedziele, święta i w nocy.

Umowa o pracę:
 
We Francji istnieją następujące rodzaje umów:
• umowa na czas nieokreślony,
• umowa na czas określony,
• umowa zawarta z pracownikiem tymczasowym,
• umowa na ½ etatu.

Każdy rodzaj umowy musi być zawarty w formie pisemnej.

Czas pracy:

Pracownik zatrudniony na pełen etat  musi przepracować 35 godzin tygodniowo. Każda następna godzina jest uznawana za nadgodzinę, która opłacana jest lepiej niż ustawowy czas pracy.

Podatki:

Zaliczki na poczet podatku płacone są w trzech ratach (w lutym, maju oraz we wrześniu). Podatek od osób fizycznych jest podatkiem progresywnym (progi podatkowe: od 0 do 48,09 proc.). 

System urlopowy: 

• Urlop wypoczynkowy:

Pracownikowi przysługuje 2,5 dnia płatnego urlopu wypoczynkowego za każdy przepracowany miesiąc. Istnieje ponadto kilkanaście dni ustawowo wolnych od pracy.

• Urlop chorobowy:

Przysługuje pracownikowi, jeśli ten dostarczy pracodawcy odpowiedni formularz otrzymany podczas wizyty u lekarza.

• Urlop macierzyński:

Kobietom w ciąży przysługuje 16 tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego oraz 6 tygodni urlopu przed planowanym porodem. Jeśli kobieta spodziewa się już trzeciego dziecka lub jest w ciąży bliźniaczej okres płatnego urlopu odpowiednio się wydłuża.

• Urlop ojcowski:

Ojcom przysługuje 11 nieprzerwanych dni wolnych w okresie do czterech miesięcy po urodzeniu dziecka, po narodzeniu bliźniąt liczba dni również się zwiększa.

System ubezpieczeń: 

Składki na ubezpieczenie społeczne płacone są zawsze przez pracodawcę, ich pobór następuje z pensji pracownika i wynosi średnio 20 proc. całej pensji. 

{mospagebreak}

Usługi medyczne: 

Wyjeżdżając do Francji powinniśmy zgłosić się do NFZ po Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Jest to dokument, który poświadcza, że jesteśmy uprawnieni do korzystania z bezpłatnej opieki medycznej w naszym kraju, a także, iż nasz rodzimy ubezpieczyciel zgadza się pokryć koszty podstawowej opieki zdrowotnej za granicą.

Brak Karty oznacza konieczność pokrycia leczenia z własnych środków, choć po uzyskaniu odpowiednich dokumentów z krajowego NFZ możemy ubiegać się o zwrot kosztów leczenia.
 
Aby otrzymać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) należy złożyć odpowiednie dokumenty. Są to: formularz E101 lub E102 (w przypadku pracownika oddelegowanego), wniosek o wydanie EKUZ, zaświadczenie o odbywaniu studiów w innym państwie członkowskim UE oraz dokumenty potwierdzające ubezpieczenie zdrowotne w NFZ (w przypadku studentów). 
 
We Francji nie trzeba okazywać EKUZ lekarzowi pierwszego kontaktu. Należy jednak pamiętać, że należy najpierw uiścić pełną opłatę za usługi medyczne i wydanie recepty, a następnie można ubiegać się o częściowy lub całkowity zwrot kosztów w miejscowej kasie chorych - Caisse Primaire d’Assurance Maladie (C.P.A.M.). Koszty leczenia zwracane są przez kasę średnio w 70 proc. od kwoty wyróżnionej w cenniku. Koszty transportu sanitarnego zwracane są w 65 proc. 
 
Aby uzyskać zwrot kosztów należy:
1) otrzymaną od lekarza lub farmaceuty Feuille de Soins uzupełnić naklejkami znajdującymi się na lekach (vignettes) oraz podpisać.
2) wypełnioną Feuille de Soins (wraz z kopią EKUZ, receptami i ewentualnie rachunkami ze szpitala) należy złożyć wraz z wnioskiem o zwrot kosztów w C.P.A.M. lub w polskim NFZ .

Procedura zwrotu kosztów trwa zazwyczaj na terenie Francji około dwóch miesięcy.
 
 

Uznawanie dyplomów: 

Adres ośrodka informacji do spraw uznawania kwalifikacji zawodowych we Francji:
Francoise PROFIT
Directrice ENIC- NARIC France
Centre international d’etudes pedagogiques
1, avenue Leon Journault
92318 Sevres Cedex 

Studia we Francji:

We Francji istnieje kilka rodzajów wyższych uczelni: uniwersytety, Grandes Écoles, uczelnie specjalistyczne (dziedziny takie jak moda czy turystyka), uczelnie artystyczne, szkoły architektury. 

Obecnie bardzo popularne jest studiowanie na francuskich uczelniach w ramach unijnego programu LPP- Erasmus. W jego ramach można wyjechać do francuskiej uczelni, z którą nasza macierzysta jednostka ma podpisaną umowę o wymianie, na semestr lub cały rok akademicki.

Jeśli jednak chcemy studiować we Francji przez cały etap nauki musimy skontaktować się z uczelnią, na której zamierzamy studiować przejść normalną procedurę rejestracyjną. Polska matura, jako kraju członkowskiego UE jest uznawana na równi z francuską, ale należy również potwierdzić znajomość języka francuskiego. Coraz częściej uczelnie umożliwiają zapisy przez Internet, co znacznie ułatwia procedurę rejestracyjną.
 
Koszty studiów we Francji: są one różne w zależności od typu uczelni, na uczelniach publicznych większość kosztów pokrywa państwo.
 
Roczna opłata wpisowa wynosi:
1) na uniwersytecie:
- licencjat: ok. 160 euro
- master: ok. 200 euro
- doktorat: ok. 300 euro
2) na uczelniach technicznych: ok. . 500 euro
3) w prywatnych Grandes Écoles: ok. 4000- 14000 euro

{mospagebreak}

Niepełnosprawni we Francji: 

Lotniska i dworce SNCF są przygotowane na obsługiwanie osób niepełnosprawnych. Przewodniki ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi ułatwień dla niepełnosprawnych we Francji wydaje Francuska Organizacja Niepełnosprawnych (CNFLRH).

Adres: CNFLRH- Comite National de Liaison pour la Readaptation des Handicapes
38, boulevard Raspail
75007 Paris 

Życie codzienne:

Koszty utrzymania:
• wynajem mieszkania: 250 – 600 euro miesięcznie (w zależności od miejscowości, najdroższym miastem jest oczywiście Paryż) ;
• żywienie: średnio 200- 250 euro na miesiąc;
• transport publiczny: w zależności od miasta koszt biletu miesięcznego na wszystkie środki transportu wynosi około 30- 60 euro;
• rozrywka, kultura (prasa, wyjścia do teatru, kina, itp.): około 100 euro miesięcznie (tygodniki społeczno polityczne- 3- 4 euro, bilet do kina 8- 9 euro, spektakl teatralny- ok. 20 euro; na podstawie: www.ticketaz.com)

Podstawowe godziny urzędowania we Francji to 8.00- 12.00 i 14.00- 18.00. Przerwa dotyczy urzędów państwowych i niektórych banków, sklepy i muzea są natomiast podczas niej zazwyczaj otwarte.

Ważne numery we Francji:
1) Straż Pożarna - 18
2) Policja - 17
3) Pogotowie - 15

Kilka średnich cen najbardziej typowych dla Francji produktów:
• bagietka: ok. 0,7 - 1 euro
• croissant: ok. 1- 1,5 euro
• filizanka kawy: ok.3 - 5 euro

Bilans zysków i strat:

Praca we Francji umożliwia stosunkowo wysokie zarobki, jeśli więc przedrzemy się już przez gąszcz biurokracji, możemy naprawdę dużo zyskać. Choć sposoby, jakie wykorzystują Francuzi, aby chronić swojego rynku pracy mogą okazać się dla wielu nie do przejścia.

{mospagebreak}

Ważne adresy i linki:
 
Ambasada RP w Paryżu
1, rue de Talleyrand
75007 Paris 
www.paryz.polemb.net/
tel: 01 43 17 34 00

Konsulat Generalny RP w Paryżu
5, rue de Talleyrand
75007 Paris 
www.pariskg.polemb.net/
tel: 01 43 17 34 22/ 74

www.ambafrance-pl.org- Ambasada Francji w Polsce

www.diplomatie.gouv.fr- Ministerstwo Spraw Zagranicznych Francji

www.ciep.fr- dyplomy i testy z języka francuskiego

www.ifv.pl- Instytut Francuski w Warszawie

www.cracovie.org.pl- Instytut Francuski w Krakowie

www.social.gouv.fr- francuskie Ministerstwo Pracy

www.anaem.social.fr- ANAEM 

Na podstawie: epp.eurostat.ec.europa.eu; mps.gov.pl, nfz.gov.pl, eco.amb-pologne.fr; ogloszenia-praca.info, edufrance-polska.com, campusfrance.org, pariskg.polem.net