Słowenia/ Spór historyczny w końcówce kampanii prezydenckiej
Kandydaci na urząd prezydenta Słowenii - chadek Lojze Peterle i popierany przez lewicę oraz ugrupowania pozaparlamentarne Danilo Türk, spierają się o rolę, jaką każdy z nich odegrał w czasie ogłoszenia przez Ljubljanę niepodległości w 1991 roku.
Na kilka dni przed niedzielnymi (11.11) wyborami na stanowisko prezydenta kraju, dwaj kandydaci rozpoczęli gorący spór na temat tego, jak zachowali się w czasie, gdy Słowenia, jako pierwsza z republik ówczesnej Jugosławii zdecydowała się na proklamowanie niepodległości.
W czasie debaty telewizyjnej Peterlego i Türka, kandydat centroprawicy zarzucił swojemu rywalowi, że podczas gdy Ljubljana zdecydowała się w czerwcu 1991 roku na secesję z Jugosławii, a kraj zaatakowały oddziały Jugosłowiańskiej Armii Ludowej, ten przebywał poza granicami Słowenii. "Był Pan za granicą w chwili, gdy większość Słoweńców chowała głowy przed jugosłowiańskimi bombami" - stwierdził Lojze Peterle. W 1991 roku Danilo Türk był dyplomatą, reprezentującym Jugosławię w europejskiej siedzibie ONZ w Genewie. Obecny kandydat do prezydenckiego fotela był wtedy członkiem Komisji ONZ ds. Praw Człowieka oraz zasiadał w jej podkomisji ds. mniejszości etnicznych. Podczas debaty, Türk zdementował oskarżenie Peterlego, jakoby latem 1991 roku reprezentował w Genewie Jugosławię.
Zdaniem Danilo Türka, tuż po ogłoszeniu niepodległości przez Słowenię 25 czerwca 1991 roku przestał on w genewskiej siedzibie ONZ reprezentować Jugosławię, a niejako automatycznie stał się przedstawicielem Słowenii.
W tych samym dniach słoweńskie media opublikowały jednak faksymile dokumentów z tamtego okresu, które pokazują, że Türk widniał na nich wciąż jako delegat Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Specjalne oświadczenie opublikował również słoweński MSZ. Stwierdzono w nim, że latem 1991 roku, Danilo Türk rzeczywiście był delegatem jugosłowiańskim i oczekiwano od niego, że zaprzestanie reprezentowania rozpadającej się federacji, a stanie się delegatem Słowenii.
Danilo Türk ponownie jednak odrzucił interpretację swojego rywala, mediów oraz ministerstwa spraw zagranicznych. Socjaldemokratyczny kandydat twierdzi, że w chwili odłączania się Słowenii od Jugosławii nie miał dostępu do słoweńskich środków masowego przekazu, aby publicznie ogłaszać decyzję o zaprzestaniu reprezentowania Jugosławii. "Moim priorytetem było wówczas wnosić na forum ONZ projekty, które byłyby korzystne dla odzyskującej niepodległość Słowenii" - tłumaczył na jednej z konferencji prasowych.
Rywal Lojze Peterlego podkreślał również, że nie może być wątpliwości co do faktu, że w 1991 roku opowiadał się za niepodległością Słowenii. Przypomniał, że właśnie w tym czasie opublikował w piśmie "Herald Tribune" artykuł, w którym opowiadał się za ogłoszeniem przez Ljubljanę niepodległości.
"Ktoś z naszego MSZ próbuje fałszywymi informacjami pomóc Lojze Peterlemu. Rzecz idzie o niedopuszczalne mieszanie się w kampanię wyborczą" - podsumował Danilo Türk.
Stanowisko Türka poparł Jelko Kacin, w 1991 roku minister informacji w rządzie Lojze Peterlego, a obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego, gdzie jest członkiem liberalnej grupy ALDE i Komisji Spraw Zagranicznych PE. "Danilo Türk działał wtedy w porozumieniu ze słoweńskimi politykami i nie prowadził żadnych działań w imieniu Jugosławii" - stwierdził europejski parlamentarzysta.
Danilo Türk przez wiele lat pełnił funkcję dyplomaty w ONZ, a także wykłada prawo międzynarodowe na Uniwersytecie w Lubljanie.
Kontrkandydat Danilo Türka, Lojze Peterle również bardzo zasłużył się w procesie odzyskiwania przez Słowenię niepodległości. W chwili gdy republika ogłaszała wystąpienie z Jugosławii, od roku pełnił funkcję premiera, wybranego w pierwszych od 45 lat wolnych wyborach. Później, dwukrotnie kierował słoweńską dyplomacją. Od 2004 roku zasiada w Parlamencie Europejskim. Będąc członkiem chadeckiej grupy EPP - ED, uczestniczy w pracach Komisji Spraw Zagranicznych oraz podkomisji ds. Praw Człowieka.
Ostatnie sondaże przed wyborami dają przewagę Danilo Türkowi. Przez dłuższy czas, liderem badań opinii publicznej był Peterle.
Na podstawie: rtvslo.si, delo.si, vjesnik.hr
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
