UE/ KE przedstawiła strategię rozwoju polityki energetycznej
Komisja Europejska ogłosiła w środę (10.01) pakiet działań służących ustanowieniu nowej polityki energetycznej dla Europy. Do jego założeń należy m.in. redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20 procent w stosunku do poziomu lat 90, osiągnięcie 20-procentowego udziału energii odnawialnej w konsumpcji całej UE i ograniczenie zużycia energii w do 2020 r. o 20%.
„Jest to punkt zwrotny dla Unii Europejskiej. Wszystkie państwa członkowskie UE stoją w obliczu wyzwań związanych ze zmianami klimatu, rosnącym uzależnieniem od dostaw energii i jej wyższymi cenami” powiedział na konferencji prasowej Przewodniczący KE José Manuel Barroso, dodając że „aby zagwarantować pewne, bezpieczne i konkurencyjne dostawy energii, potrzebujemy wspólnych rozwiązań na szczeblu europejskim”.
Nowa polityka w dziedzinie energii ma stanowić odpowiedź UE wspomniane wyzwania. Działania zaproponowane przez Komisję Europejską dotyczą następujących zagadnień:
1. Dokończenie budowy wewnętrznego rynku energii
Realizacja tego celu umożliwić odbiorcom energii swobodny wybór jej dostawcy, spowodować obniżkę cen i wzrost jakości usług, a także pobudzić znaczące inwestycje w obszarze energii. Utworzenie jednolitego rynku ma także przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstw i bezpieczeństwa dostaw. Środkami do realizacji tego celu będzie oddzielenie wytwarzania energii od jej dystrybucji oraz wzmocnienie niezależnej kontroli regulacyjnej na rynku europejskim.
Jak wskazuje Komisja niezbędna będzie także poprawa połączeń sieci przesyłowych pomiędzy krajami członkowskimi. W raporcie zwraca szczególną uwagę na połączenia między Niemcami, Polską i Litwą oraz Francją i Hiszpanią. KE postuluje osiągnięcie stopnia połączeń infrastrukturalnych między krajami UE minimalnie na poziomie 10% krajowej produkcji energii. Wskazuje też na potrzebę wzmożenia współpracy operatorów sieci przesyłowych na poziomie regionalnym oraz konieczność harmonizacji standardów w celu osiągnięcia przejrzystości rynku.
2. Przyspieszenie procesu przechodzenia na energię opartą na technologiach niskoemisyjnych
Komisja wytyczyła UE wiążący cel, aby do 2020 roku 20% całkowitego zużycia różnych rodzajów energii pochodziło ze źródeł odnawialnych. Oznacza to konieczność ogromnego wzrostu mocy we wszystkich trzech sektorach energii odnawialnej, tj. w sektorze elektryczności, biopaliw oraz ogrzewania i chłodzenia. Strategia zakłada m.in. 10-procentowy udział biopaliw w paliwach transportowych w 2020 roku. Wedle propozycji KE w celu obniżenia kosztów czystej energii wspierane będą badania technologii o niskich emisjach zanieczyszczeń. W ciągu następnych siedmiu lat Unia Europejska zwiększy o co najmniej 50% swoje wydatki na badania w dziedzinie energii.
Odnosząc się do wykorzystania energii jądrowej, Komisja stwierdziła, że decyzja o korzystaniu bądź rezygnacji z energii jądrowej jest suwerenną sprawą każdego państwa członkowskiego. Dodała, że w celu zaspokojenia rosnącego popyty na energię i zmniejszenia uzależnienia od importu nośników energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych mogą zostać dokonane nowe inwestycje w energetyce jądrowej. Wymagane jest przy tym jednak zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa. Komisja Europejska podkreśliła, że odejście od energii nuklearnej nie może wiązać się z przejściem na technologie wytwarzania energii powodujące wzrost emisji gazów cieplarnianych. Obecnie energetyka jądrowa pokrywa 30% zapotrzebowania na energię elektryczną w UE i 14% zużycia energii ogółem.
Komisarz ds. polityki energetycznej Andris Piebalgs powiedział: „Jeśli dziś podejmiemy właściwe decyzje, to Europa może wywołać na świecie nową rewolucję przemysłową, jaką będzie rozwijanie gospodarki opartej na technologiach niskoemisyjnych. Od realizacji naszych ambicji dotyczących tworzenia sprawnego rynku wewnętrznego, promowania czystych i wydajnych rodzajów energii oraz dokonywania właściwych wyborów w obszarze badań i rozwoju zależy to, czy będziemy liderami w tym zakresie czy też pozostaniemy daleko w tyle”.
3. Zwiększenie wydajności energetycznej
Komisja podtrzymała postawiony w Planie Efektywności Energetycznej z października zeszłego roku cel dotyczący zaoszczędzenia 20% całkowitego zużycia energii pierwotnej do roku 2020. Aby go osiągnąć Komisja zaproponowała użytkowanie na większą skalę pojazdów o niższym zużyciu paliwa, wprowadzenie bardziej rygorystycznych standardów efektywności energetycznej oraz lepszych informacji i oznaczeń na urządzeniach. Zadeklarowała także wsparcie działań zmierzających do podnoszenia efektywności energetycznej budynków oraz poprawy wydajności wytwarzania, przesyłu i dystrybucji ciepła i energii elektrycznej. Komisja przedstawiła również propozycję zawarcia nowego międzynarodowego porozumienia dotyczącego wydajności energetycznej.
4. Wypracowanie wspólnego stanowiska UE w międzynarodowej polityce energetycznej
Komisja Europejska zapewniła, że będzie aktywnie rozwijać wspólną zewnętrzną politykę energetyczną umożliwiającą w coraz większym stopniu wypracowywanie wspólnego stanowiska z krajami trzecimi. Zaproponowała cały szereg działań mających wzmocnić porozumienia międzynarodowe, w tym rozpowszechnianie Traktatu Karty Energetycznej, wdrożenie strategii w zakresie zmian klimatu oraz rozszerzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji na partnerów Wspólnoty.
KE postuluje rozszerzenie zakresu umów bilateralnych z krajami trzecimi, tak aby kwestie energetyczne stały się integralną częścią stosunków zewnętrznych UE, zwłaszcza w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa. Nowe inicjatywy w zewnętrznym wymiarze polityki energetycznej dotyczyć mają m.in. rozwoju partnerstwa między Europą i Afryką.
W strategii wiele miejsca poświęcono Rosji. Komisja podkreśla potrzebę zawarcia nowego porozumienia na linii Rosja - UE (nad którym rozmowy blokuje Polska). Miałoby ono ustalić zasady współpracy energetycznej "na zasadzie partnerstwa przynoszącego obopólne korzyści i określającego warunki konieczne dla nowych inwestycji". Takie partnerstwo powinno opierać się "na zasadach rynkowych, a także zasadach Europejskiej Karty Energetycznej i protokołu tranzytowego do niej", które na razie Rosja odrzuca.
5. Dywersyfikacja źródeł pochodzenia nośników energii i solidarność energetyczna
UE jest obecnie w 50% zależna od zewnętrznych dostaw nośników energii. Do w 2030 roku ogólne uzależnienie od importu wzrośnie do 65 proc. Gaz będzie importowany w 84 proc. (w porównaniu do dzisiejszych 57%), a ropa naftowa w 93 procentach (przy 82% obecnie).
W związku z dużym uzależnieniem importowym, aby zapobiec ryzyku kryzysu związanego z przerwaniem dostaw energii, Komisja Europejska postuluje dywersyfikację źródeł, dostawców oraz tras i metod transportu nośników energii. Jednocześnie optuje za utworzeniem mechanizmu, który zapewniłby solidarność krajów członkowskich w przypadku wystąpienia kryzysu.
"Potrzebujemy więcej solidarności między krajami członkowskimi. Powinien być wdrożony skuteczny mechanizm zapewniający taką solidarność krajów członkowskich" – zaznaczył w swym przemówieniu Jose Manuel Barroso.
Takim rozwiązaniem mógłby być np. system rezerw strategicznych, którymi kraje dzieliłyby się w razie konieczności. Potrzeba do tego jednak nowych inwestycji w budowę magazynów i rurociągów, które pozwoliłyby zwiększyć poziom bezpieczeństwa dostaw nośników energii.
Dalszy los strategii
Propozycje Komisji zostaną omówione na forum Rady w składzie Ministrów Spraw Zagranicznych 22 stycznia. Następnie w drugiej połowie lutego trafią na spotkania Rady ds. Energii, Konkurencyjności i Środowiska. Do początku marca nad przedstawioną strategią przeprowadzona zostanie również dyskusja w Parlamencie Europejskim. Przewiduje się, że na spotkaniu 5-6 marca Rada ds. ogólnych i spraw zewnętrznych podsumuje debatę i uzgodni plan działań na rzecz utworzenia Wspólnej Europejskiej Polityki Energetycznej. Jego przyjęcia oczekuje się na szczycie Rady Europejskiej 8-9 marca 2007.
Na podstawie: ec.europa.eu, wiadomosci.wp.pl, euractiv.com
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
