Era zawirowań, Alan Greenspan

• alan greenspan

Rewelacja. Lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy próbują zrozumieć współczesną gospodarkę. Alan Greenspan, przez 19 lat szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej, podjął się „próby zrozumienia natury tego nowego świata: w jaki sposób się w nim znaleźliśmy, co nas w nim czeka i co, na dobre i na złe, kryje się za horyzontem.”

Opisując światową gospodarkę autor głęboko sięga do swoich doświadczeń jako szef Fed, gdzie dzięki swojej uprzywilejowanej pozycji w zarządzie najważniejszego banku centralnego na świecie, miał dostęp do najlepszej wiedzy ekonomicznej.

Szczęśliwie, książka jest napisana niezwykle przystępnym językiem, nawet dla osób nie zajmujących się na co dzień ekonomią. Greenspan podzielił "Erę zawirowań" na dwie części; w pierwszej, autobiograficznej, przedstawia historię swojego życia, w drugiej obrazuje mechanizmy i perspektywy najważniejszych rynków.

Obie części są fascynujące. Pierwsza pokazuje nam Greenspana jako człowieka, tęskniącego za ojcem chłopaka, twardogłowego libertarianina ze smykałką do matematyki. Saksofonistę w zespole muzycznym oraz próbującego ułożyć sobie życie, odnoszącego sukcesy zawodowe ekonomistę. Z czasem, gdy Greenspan angażuje się w działalność publiczną coraz więcej dowiadujemy się o politycznej i gospodarczej atmosferze Ameryki lat 60-tych i 70-tych. Wielka polityka zaczyna się dla autora wraz z dojściem do władzy prezydenta Nixona, którego, nota bene, Greenspan uważa za najinteligentniejszego prezydenta z jakim pracował.

A pracował w z wieloma. Jako doradca ekonomiczny lub prezes Fed Greenspan miał okazję dobrze poznać wszystkich prezydentów USA od Nixona po Georga W. Busha. Autor, nie omieszkał napisać, jakie wywarli oni na nim wrażenie.

Polityka wewnętrzna Stanów Zjednoczonych stanowi istotną część książki. Greenspan niejednokrotnie bardzo krytycznie ocenia działania administracji prezydenckiej. Często utyskuje również na narastający populizm i partyjność. Szczególnie ubolewa nad krótkowzrocznością kongresu i polityków, a w trudnościach realizacji długookresowych celów dostrzega źródło zbliżających się problemów USA z systemem opieki zdrowotnej oraz ubezpieczeń społecznych.

Sedno książki zaczyna się wraz z objęciem Greenspana funkcji prezesa Fed. Wchodzimy za kulisy kryzysów ekonomicznych lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Greenspan tłumaczy mechanizmy podejmowania decyzji przez Fed oraz okoliczności swoich najtrudniejszych posunięć. To inspirująca opowieść o giełdach, systemie bankowym i rodzeniu się gospodarki globalnej.

W tej części Greenspan podejmuje najistotniejsze tematy. Opisuje najważniejsze zjawiska gospodarcze wykorzystując prawdziwe historie, długookresowe trendy, czasami sięgając po dane z XIX wieku oraz próbuje nakreślić prognozę na kolejne lata.

Zajmuje się między innymi poziomem inflacji i kosztem kredytów, systemem bankowym i rynkiem kapitałowym, zewnętrznym zadłużeniem gospodarki amerykańskiej, światowym rynkiem energii, rynkiem pracy i edukacji, kwestią ochrony własności intelektualnej i wieloma innymi sprawami, które, zdaniem Greenspana będą miały wpływ na nasze życie w nadchodzących latach.

Dlaczego według Greenspana w nadchodzącym ćwierćwieczu inflacja będzie wyższa niż w poprzednim, dlaczego kredyty droższe, zyski z inwestycji w akcje wyższe a z inwestycji w nieruchomości niższe? Odpowiedzi na te i inne pytania najlepiej znaleźć samemu. Przy okazji czytając naprawdę wciągająca opowieść, od czasu do czasu trafiając na ciekawe autorskie przemyślenia:

"Odczuwam smutek, że politycznie niewygodne jest przyznanie tego, co wszyscy wiedzą: wojna w Iraku toczy się głównie o ropę.(...) Nie wiem jak i czy problemy na Bliskim Wschodzie zostaną rozwiązane. Wiem, że przyszłość Bliskiego Wschodu jest najważniejszą zmienną w każdej długookresowej prognozie energii. (...) Dopóki gospodarki państw przemysłowych nie wydostaną się z, jak ujął to prezydent George W. Bush, "uzależnienia od ropy" stabilność gospodarek przemysłowych i przez to gospodarki światowej będzie pozostawała w niebezpieczeństwie."