Samuel Huntington: Kim jesteśmy?

• amerykanie
• emigracja
• huntigton
• latynosi
• meksykanie
• migracje ludności
• _short_analizy_migracje

Wydawnictwo Znak 2007

 

Trzy lata temu w Stanach Zjednoczonych ukazała się książka Samuela Huntingtona pt. „Kim jesteśmy?” i natychmiast wywołała liczne głosy sprzeciwu i oburzenia. Najczęstszym przedmiotem oskarżenia był rasizm kulturowy, jaki według krytyków wyraźnie przejawia się nie tylko w tezach książki, ale nawet we wspierających je, odpowiednio dobranych statystykach. Wydana w roku 2007 w Polsce książka Huntingtona nie straciła na aktualności. Przede wszystkim problem emigracji, główne zagadnienie nowego dzieła światowej sławy politologa, z dnia na dzień nabiera coraz większego znaczenia, także w Polsce.

„Kim jesteśmy?” zawiera nie tylko wyczerpująco omówione zagadnienie emigracji, ale także przedstawioną z punktu widzenia kształtowania się tożsamości narodowej Amerykanów historię Stanów Zjednoczonych. Szczególny nacisk autor położył na wpływ, jaki miała emancypacja poszczególnych grup społecznych na znaczenie pojęcia „amerykańskości”. Huntington konstruuje swoje rozważania wokół pytania: czy możliwe jest pogodzenie ideologii amerykańskiego credo, jak określił on podstawowe zasady demokracji Stanów Zjednoczonych, z otaczająca rzeczywistością? Dzisiejsza Ameryka, w której powstają miejsca, gdzie rodowici Amerykanie czują się obco – jak w całkowicie opanowanym przez Latynosów Miami, nie sprzyja kultywowaniu pięknych, tradycyjnych idei równości i sprawiedliwości. Skala i szybkość zmian zachodzących w wyniku imigracji olbrzymiej liczby Meksykańczyków w strukturze społeczeństwa amerykańskiego utrudnia opanowanie sytuacji i ustalenie zasad polityki asymilacyjnej, niezbędnej w przypadku tak dużej grupy nowoprzybyłych. Twierdzenie Huntingtona, że asymilacja Latynosów stanowi największe wyzwanie dla dzisiejszej tożsamości narodowej Amerykanów wzbudziło wielkie emocje. Z jednej strony nie ulega wątpliwości, że postulowana w credo równość powinna dotyczyć wszystkich, z drugiej jednak – czy oznacza to konieczność zgody na żądania Latynosów, m.in. by język hiszpański uznany został za równorzędny angielskiemu? Co w takiej sytuacji począć ze szkolnictwem? Jak zapewnić równość szans grupom, które nie chcą się asymilować kulturowo i jako swoje prawo postrzegają brak konieczności znajomości angielskiego? Jak można połączyć dotychczasowe źródła amerykańskiej tożsamości – credo i angloprotestancką etykę, zwłaszcza etykę pracy – z latynoskim stylem życia mañana w bezkonfliktową całość?

„Kim jesteśmy?” warto przeczytać nie tylko po to, by poznać najpoważniejsze z problemów, z jakimi boryka się dzisiejsze społeczeństwo amerykańskie oraz sposób ich postrzegania przez politologa. Lektura tej pozycji skłania również czytelnika do zastanowienia, po której ze stron konfliktu jest on sam. Czy wizja zagrożenia, jaką dla amerykańskiej kultury jest siła latynoskich imigrantów, jest naprawdę wizją rasistowską i ksenofobiczną, czy może jednak słuszną prognozą? Książkę tę można także potraktować jako studium problemu, jaki rodzi w dzisiejszym świecie niekontrolowana imigracja. Skala, w jakiej występuje to zagadnienie w Stanach Zjednoczonych, jest niemożliwa do zignorowania. Trzeba jednak zauważyć, że również w państwach europejskich zachodzą podobne procesy – chociażby we Francji i Wielkiej Brytanii. Stawiane przez Huntingtona pytania pasują także do rzeczywistości europejskiej. Jakie procesy te niosą ze sobą zagrożenia? Na co w polityce emigracyjnej należy zwracać szczególną uwagę? „Kim jesteśmy?” może pomóc zrozumieć nie tylko działania podejmowane na tak odległym od Polski kontynencie jak Ameryka, ale również politykę większych państw Unii Europejskiej, w tym naszym sąsiadów.

Samuel Huntington (ur.1927) – amerykański politolog, profesor Albert J. Weatherhead III University, dyrektor Centrum Stosunków Międzynarodowych na Harvardzie, autor wielu książek i artykułów, m.in. „Zderzenie cywilizacji” (artykuł – 1993) – jednej z najbardziej dyskutowanych współczesnych teorii politologicznych, „Przyszłość demokracji” (1985), „Trzecia fala demokratyzacji” (1995), „Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego” (1997), „Kim jesteśmy?: wyzwania dla amerykańskiej tożsamości narodowej” (2007).