Imigranci w Wielkiej Brytanii

• imigracja
• stosunki międzynarodowe
• wielka brytania
• _kultura
• _pe24

Zasady prawa imigracyjnego w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej zależą od kraju pochodzenia osoby zamierzającej osiedlić się i podjąć pracę na terenie Królestwa. Dla obywateli krajów Unii Europejskiej czy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii jak również mieszkańców Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (The British Commonwealth of Nations), współmałżonków czy też osób spokrewnionych z imigrantem proces ten jest raczej nieskomplikowany i nie istnieją utrudnienia w postaci obowiązku wizowego. Obywatele pozostałych krajów zobowiązani są ubiegać się o wizy lub specjalne pozwolenia przekroczenie granicy brytyjskiej. Rozpatrywaniem wniosków wizowych i innych podań w sprawach imigracyjnych zajmuje się Immigration and Nationality Directorate - departament brytyjskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (The Home Office). Podjęcie działalności zarobkowej w Wielkiej Brytanii uregulowane jest przepisami zróżnicowanymi w zależności od kraju pochodzenia osoby ubiegającej się o pracę. Pozwolenia na pracę mają charakter terminowy, aczkolwiek możliwe jest ich przedłużanie. W czerwcu 2005 roku rząd brytyjski wprowadził system punktowy dla osób zamierzających podjąć pracę w Wielkiej Brytanii. Odpowiednia liczba punktów zwiększa szanse otrzymania pozwolenia na pracę.  
(więcej: http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/4244707.stm )

Dość liberalna polityka imigracyjna Wielkiej Brytanii uległa dalszemu złagodzeniu w ostatnich latach. Za dowód może służyć fakt, iż po rozszerzeniu Unii Europejskiej o dziesięć nowych państw w maju 2004 roku rząd brytyjski nie zdecydował się na wprowadzenie okresów przejściowych czy dodatkowych restrykcji dla obcokrajowców zamierzających podjąć pracę na wyspach. Z otwartych granic skorzystały setki tysięcy pracowników z nowych krajów członkowskich, w tym również z Polski.
 
Wielka Brytania była zawsze krajem stosunkowo otwartym na zjawisko migracji. Ludzie przyjeżdżali na wyspy szukając pracy, lepszego życia czy azylu. W czasach starożytnych do Wielkiej Brytanii - części Cesarstwa Rzymskiego - przyjeżdżali kupcy i żołnierze z całego świata a szczególnie z terytoriów Galii i Germanii (dzisiejszych Francji i Niemiec).

Średniowiecze przyniosło ze sobą falę migracji żydowskich kupców, lekarzy i nauczycieli, którzy osiedlali się w Londynie i innych dużych miastach. W kolejnych stuleciach zaobserwowano napływ irlandzkich żołnierzy, włoskich kupców, holenderskich tkaczy i browarników. W XVI, XVII i XVIII wieku Wielka Brytania stała się celem francuskich protestantów - Hugenotów i marynarzy z krajów Dalekiego Wschodu. W czasach rewolucji przemysłowej, zatrudnienie w manufakturach i rzemiośle znaleźli imigranci z Irlandii, Niemiec jak również innych europejskich krajów. W drugiej połowie XIX wieku nastąpił masowy napływ włoskich restauratorów, cukierników i spożywców. Londyn i inne prężne ośrodki uniwersyteckie stały się atrakcyjne dla studentów z całego świata: z Afryki, Europy, Indii i Ameryki. Młodzi ludzie przyjeżdżali do Wielkiej Brytanii by studiować prawo, medycynę i inne kierunki.
 
Dokładna dokumentacja ruchów migracyjnych do Wielkiej Brytanii i ich ewolucji pochodzi jednak przede wszystkim z drugiej połowy XX stulecia. Po roku 1945 większość imigrantów brytyjskich pochodziło z Irlandii. Głównym motywem ich przyjazdu było poszukiwanie pracy. W latach 1946-1951 Wielka Brytania przechodząca proces odbudowy i restrukturyzacji powojennej i potrzebowała rąk do pracy, których brakowało w kraju. Zapadła więc decyzja o ściągnięciu siły roboczej (ok. 450 000 pracowników) z byłych kolonii: Indii i Pakistanu. Zapoczątkowało to falę migracji z byłych terytoriów kolonialnych Wielkiej Brytanii i krajów Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W latach sześćdziesiątych liczebność mniejszości narodowych uległa znacznemu zwiększeniu z powodu wysokiego przyrostu naturalnego. Lata siedemdziesiąte charakteryzowały się względnym spokojem jeśli chodzi o napływ imigrantów, a wręcz następował ich odpływ – powrót do ojczyzn.

W ostatniej dekadzie procesy imigracji do Wielkiej Brytanii charakteryzowały się znaczną dynamiką. W latach 1994–2004 liczba osób imigrujących do Wielkiej Brytanii wzrosła z 314 000 w 1994 roku do 582 000 w 2004 roku (należy zaznaczyć, iż największe wzrosty zanotowano po roku 1997). Przyczyn należy upatrywać przede wszystkim w postępujących procesach globalizacyjnych jak również we wzrastającym znaczeniu ekonomicznym Londynu. Stolica Wielkiej Brytanii przyciąga obcokrajowców możliwościami zarobków i rozwoju zawodowego. Ponadto, ogromną rolę odgrywa mobilność pracowników wymagana i umożliwiana przez unijne dyrektywy i krajowe ustawodawstwa. Rynek pracy w Wielkiej Brytanii charakteryzuje się stabilnością i stosunkowo małym odsetkiem bezrobotnych, co w dużym stopniu decyduje o atrakcyjności dla obcokrajowców. 
Imigranci zamieszkujący Wielką Brytanię przyczynili się w znacznym stopniu do zwiększenia populacji Brytyjczyków. W 1991 roku 5.75 proc. (ok. 1,14 miliona osób) ludności stanowiły osoby urodzone poza granicami państwa, zaś 10 lat później było to już 7.53 proc. (ok. 4.3 miliona osób).

Według najnowszych danych brytyjskiego urzędu statystycznego szacuje się, że w 2004 roku 223 000 więcej osób imigrowało do Wielkiej Brytanii niż z niej wyemigrowało. Ten napływ ludności był znacznie wyższy niż rok wcześniej (w 2003 roku 151 000 osób). Główną przyczyną obserwowanego wzrostu było rozszerzenie Unii Europejskiej w maju 2004 roku. Około 135 000 obywateli UE wyjechało do Wielkiej Brytanii, z czego prawie 80 proc. stanowili mieszkańcy nowoprzyjętych dziesięciu krajów.

Imigranci skoncentrowani są przede wszystkim w stolicy państwa – Londynie, na południowym wschodzie kraju i w dużych miastach takich jak: Birmingham, Leeds, Liverpool, Glasgow czy Edynburg.

Ruchy migracyjne dotyczą przede wszystkim ludzi młodych. W 2003 roku  84 proc. imigrantów sklasyfikowano w grupach wiekowych 15-24 i 25-44 lata. Największą grupę stanowią tu studenci jak również młode pokolenie kadry pracowniczej. W tym samym roku ponad 25 proc. wszystkich imigrantów przyjechało do Wielkiej Brytanii by podjąć tam studia, natomiast około 20 proc. w celu zajęcia określonego stanowiska pracy.

Inną grupą imigrantów są azylanci, którzy z powodów politycznych wnioskują o azyl w Wielkiej Brytanii. Liczba osób ubiegających się o azyl stale rośnie. W latach 1988-1999 liczba ta wzrosła ponad 80-ciokrotnie. Najczęściej są to obywatele Chin, Sri Lanki, Turcji, byłej Jugosławii i Iraku.

Wśród imigrantów w Wielkiej Brytanii występuje bardzo duże zróżnicowanie pod względem etnicznym. 2,6 miliona (53 proc.) obcokrajowców stanowią przedstawiciele rasy białej. Przeważają tu osoby urodzone w Europie, a w szczególności w Irlandii. Kolejną największą grupą etniczną są Hindusi (569 800) i Pakistańczycy (336 400). Na kolejnych miejscach plasują się Afrykanie i Karaibowie.

W kwestii długości pobytu również istnieją zasadnicze różnice. 34 proc. imigrantów, którzy przyjechali do Wielkiej Brytanii w latach 90-tych, powróciło do kraju pochodzenia w czasie czterech lat (w przeciwieństwie do ludności, która przybyła na wyspy w latach 60-tych czy 70-tych; zaliczamy do nich Irlandczyków i mieszkańców Karaibów, którzy byli bardziej skłonni do osiedlenia się na stałe na terenie Zjednoczonego Królestwa; stąd też, średnia wieku tych imigrantów jest znacznie wyższa niż osób przede wszystkim z Afryki czy Dalekiego Wschodu, których fale migracyjne nastąpiły stosunkowo niedawno).

Wśród imigrantów znajdują się zarówno osoby z wysokimi kwalifikacjami (studenci, specjaliści, lekarze) jak i ludzie niewykształceni. Prace, których się podejmują są zatem zdywersyfikowane. Podstawową kwestią jest znajomość języka angielskiego i zapotrzebowanie na oferowane przez imigranta umiejętności. Zajmują oni bowiem zarówno wysokopłatne, intratne stanowiska menedżerskie jak i te niskopłatne, pracując fizycznie.

Wielka Brytania od wielu lat stała się niemal “rajem” dla imigrantów, państwem otwartym, gdzie warunki życia przewyższają często standardy krajów pochodzenia imigrantów. Według prognoz na przyszłe lata, zjawisko to będzie się nadal rozwijać w porównywalnym tempie. 

Zobacz również: tabela

Źródła:
 
Dane brytyjskiego urzędu statystycznego – National Statistics http://www.statistics.gov.uk/focuson/Migration/

Raport brytyjskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Home Office na temat migracji
http://www.homeoffice.gov.uk/rds/pdfs/occ67-migration.pdf

Raport BBC “Destination UK”
 http://news.bbc.co.uk/1/hi/in_depth/uk/2001/destination_uk/default.stm

strona Biblioteki The London School of Economics and Political Science
http://www.lse.ac.uk/library/pamphlets/IssuesinBritishHistory/ IssuesinBritishHistoryPamphlets/emmigration_and_immigration.htm