Militarny aspekt zaangażowania NATO w Afganistanie - synteza opracowań i źródeł

• afganistan
• lizbona
• nato
• obrona przeciwrakietowa
• polska
• rosja
• szczyt
• ue
• usa
• wielka brytania

Jak można zauważyć każde merytoryczne zagadnienie zostało opatrzone odnośnikami do opracowań lub/i źródeł, które autor uznał za miarodajne w zakresie danego tematu, niezależnie od naukowego statusu tegoż. Tak więc Czytelnik natrafi zarówno na oficjalne instrukcje Komendy Głównej ISAF, raporty operacyjne i statystyki prowadzone przez organy rządowe, jak i na wątki poświęcone zagadnieniom, obecne na forach i portalach internetowych, które autor uznał za warte uwagi.

 I – Doktryna użycia siły przez wojska ISAF i militarne credo Misji

 Podstawą użycia siły dla żołnierzy i ich dowódców służących w ramach ISAF jest dokument wydany przez Komendę Główną Misji ISAF (dalej: KG-ISAF) pod nazwą „Tactical Directive”. Obowiązuje on od października 2008 roku (a więc ponad pięć lat po wkroczeniu sił NATO do Afganistanu), z poprawką wprowadzoną w lipcu 2009 roku. Wersja poprawiona jest aktualnie obowiązującą. Warto zauważyć, iż jest to wewnętrzny dokument KG-ISAF i został po części nieujawniony Opinii Publicznej – ze względów bezpieczeństwa. Nie jest to także oficjalny mandat czy instrukcja ONZ w sprawie użycia siły przez wojska ISAF.
 Dyrektywę w wersji poprawionej podpisał generał Stanley McChrystal. (Pełny tekst dokumentu jest dostępny na oficjalnej stronie internetowej KG-ISAF: http://www.nato.int/isaf/docu/official_texts/Tactical_Directive_090706.pdf)

II – Dowództwo ISAF

 Stan najwyższego dowództwa (Komendy Głównej i Dowództw Regionalnych) na dzień 15 listopada 2010 przedstawia oficjalny dokument ISAF „Key Facts and Figures” , opublikowany pod tym adresem: http://www.isaf.nato.int/images/stories/File/Placemats/15%20NOV.Placemat%20page1-3.pdf
 Zdjęcia oraz bliższe profile Dowódców ISAF są dostępne pod tym adresem: http://www.isaf.nato.int/leadership.html
 Dowództwo Nato Training Mission – Afghanistan (NTM-A) jest zaprezentowane na stronie: http://www.ntm-a.com/command/leadership?lang= , wraz ze zdjęciami.

III – Kraje partycypujące w misji

 Jest to zagadnienie bardzo płynnie zmieniające się. Na dzień 15 listopada 2010, według oficjalnego stanowiska ISAF w Misji bierze udział 48 kontyngentów, w ramach których służy około 130.930 żołnierzy. Największy jest kontyngent USA (90.000 żołnierzy) oraz Wielkiej Brytanii (9.500 żołnierzy). Polska utrzymuje około 2.500 żołnierzy.
Pełny, oficjalny raport na ten temat wydała KG-ISAF pod adresem: http://www.isaf.nato.int/images/stories/File/Placemats/15%20NOV.Placemat%20page1-3.pdf

IV – Podział odpowiedzialności terytorialnej

Afganistan ma powierzchnię 652.230 km2 i jest podzielony na 34 prowincje. ISAF rozdzielił odpowiedzialność terytorialną w kraju na 6 Dowództw Regionalnych (Regional Command): Stolica, Południe, Południowy-Zachód, Wschód, Północ, Zachód. W ramach Dowództw Regionalnych odpowiedzialność została rozdzielona pomiędzy prowincje administracyjne Afganistanu, w ramach których dane Dowództwo operuje. Dalej, w niektórych prowincjach działa w sumie 27 Zespołów Odbudowy Prowincji (Provincial Reconstruction Team, PRT). Polska odpowiada za pracę PRT Ghazni, Dowództwa Regionalnego WSCHÓD.

Mapa podziału odpowiedzialności terytorialnej (ISAF, listopad 2010): http://www.isaf.nato.int/images/stories/File/Placemats/15%20NOV.Placemat%20page1-3.pdf
Dane z sierpnia 2010, zebrane przez BBC World, przedstawione w ciekawy sposób: http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8389351.stm
Szczegółowy opis Dowództw Regionalnych, wraz z należącymi pododdziałami i jednostkami: http://www.globalsecurity.org/military/ops/oef_orbat_isaf.htm
Więcej na temat zasad działania Zespołów Odbudowy Prowincji, na przykładzie polskiego PRT Ghazni: http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/114.html
Oficjalna strona PRT Helmand (Dowództwo Regionalne Południowy-Zachód): http://www.helmandprt.com/
Komplesowe omówienie problematyki ZOP (PRT) znalazło się w raporcie „PRT Models in Afghanistan: Approaches to Civil-Military Integration”, wydanym przez fińskie Centrum Zarządzania Kryzysowego, i jest dostępne pod adresem: http://www.intermin.fi/pelastus/cmc/images.nsf/files/8442FEDCC134982CC225755A0059D3D0/$file/Studies_5_Eronen.pdf
V – Rozmieszczenie obiektów wojskowych ISAF w Afganistanie

Szczegółowe rozmieszczenie obozów wojskowych, baz, wysuniętych baz operacyjnych, baz ogniowych, baz lotniczych, Zespołów Odbudowy Prowincji (PRT) jest dostępne na portalu Global Security, pod tym adresem: http://www.globalsecurity.org/military/facility/afghanistan.htm

VI – Polska w ramach ISAF

 Pierwsi polscy żołnierze zostali skierowani do Afganistanu w ramach Misji ISAF w marcu 2002 roku. W tej chwili Polacy są obecni w dwóch Dowództwach Regionalnych: Stolica oraz Wschód (w prowincji Ghazni). Najświeższy raport ISAF mówi o 2,519 polskich żołnierzach obecnych w Afganistanie w ramach Misji. Polacy są odpowiedzialni za militarną sytuację w prowincji Ghazni i zostali rozlokowani w pięciu bazach na terenie tej prowincji oraz w bazie sił koalicyjnych w Bagram (prowincja Parwan).

Obecna, ósma już zmiana polskiej armii w Afganistanie pozostaje pod dowództwem generała brygady Andrzeja Reudowicza, który jest równocześnie dowódcą 10. Brygady Kawalerii Pancernej w Świętoszowie.

W dniu 13 października 2010 roku prezydent RP, Bronisław Komorowski podpisał decyzję o przedłużeniu pobytu polskiego Kontyngentu w Afganistanie do 13 kwietnia 2011 roku. Polski Kontyngent będzie zawierał do 2.600 żołnierzy i pracowników cywilnych obecnych w Afganistanie oraz 400 osób będących w gotowości do wyjazdu, na terenie Polski.
Szczegółowe informacje dotyczące polskiego kontyngentu ISAF: http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/15.html
http://www.isaf.nato.int/troop-numbers-and-contributions/poland/index.php

Dodatkowo, relacje z  życia polskiego kontyngentu „po godzinach” i nie tylko są zdawane przez dziennikarza portalu Interia.pl, który przebywa w Afganistanie i pisze blog, dostępny pod adresem: http://zafganistanu.pl/

VII – Przeciwnik: z kim walczy ISAF?

 Wbrew pozorom nie jest prostym odpowiedzieć na to pytanie. Ignorant powiedziałby: ISAF walczy z Talibami należącymi do al-Kaidy. Oczywiście nie jest całkowicie fałszywe stwierdzenie, ale temat jest trochę bardziej skomplikowany.
 Należy zacząć od tego, co jest zapisane w doktrynie i celach misji ISAF. Żołnierze NATO i USA są obecni w Afganistanie, aby przywrócić porządek publiczny i zapewnić rządowi Afganistanu na tyle bezpieczne warunki, aby mógł dalej sam radzić sobie z wewnętrznymi niepokojami, przede wszystkim z licznymi grupami przestępczymi, dla których osłabiony politycznie i administracyjnie Afganistan jest idealnym miejscem prowadzenia działalności. Chodzi tu głównie o produkcję i przemyt narkotyków, przemyt broni. W Afganistanie wytwarza się około 90% całkowitej światowej produkcji heroiny. Ponadto, panują tam idealne warunki do hodowli marihuany. Jest tam wiele miejsc, gdzie marihuana rośnie bez ingerencji ludzi całymi hektarami, jak zwykły, pospolity chwast. Dodajmy do tego poziom lukratywności, jaki niesie sprzedaż narkotyków i mamy powód całej wojny: miliardy dolarów, euro, funtów... o które walczą uzbrojone po zęby kartele narkotykowe w Afganistanie. NATO przeciwdziała tym przestępczym aktywnościom.

Kolejną uzbrojoną stroną w tym konflikcie są radykalne, fanatyczne grupy religijne, które są obecne w Afganistanie i okolicach (np.Pakistan, Tadżykistan). Dziś przyjął się termin „Talibowie”. Dlaczego akurat ta grupa stała się „twarzą” wszystkich fanatyków religijnych? Przecież nie tylko Talibowie walczą za swoje fanatyczne ideały. Są po prostu najbardziej znaną grupą, która zyskała największy rozgłos w mediach.

W tej chwili, oficjalna nomenklatura ISAF mówi o stronie przeciwnej „insurgents” – powstańcy, rebelianci, bojownicy, bojówkarze  i jest to chyba najpoprawniejsze (także: poprawione) pojęcie. Latami władze i dowódcy USA i krajów działających w ramach operacji Enduring Freedom oraz ISAF używali terminu Talibowie. Jak się jednak okazało – walczą nie tylko z Talibami, ale także z pospolitymi handlarzami narkotyków, złodziejami, przemytnikami broni, diamentów i innymi przestępcami. Jedno ich wszystkich łączy: są obywatelami Afganistanu lub krajów sąsiadujących (głównie Pakistanu), noszą podobne ubrania, jeżdżą pick-upami Toyota Hilux i strzelają z podobnej broni w jednym kierunku – w kierunku żołnierzy ISAF, którzy przeszkadzają im w ich działalności
. Dlatego tak ciężko postawić wyraźną granicę i jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie zadane w nagłówku tego podrozdziału.

Informacje, analizy i doniesienia na temat biznesu narkotykowego w Afganistanie:
1. http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=19715
2. http://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=23024
3. http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/EL09Ag02.html
4. http://www.state.gov/p/inl/
5. Dane kontaktowe Ministerstwa Walki z Przemysłem Narkotykowym w Kabulu: http://www.afghanbiz.com/company/ministry-of-anti-narcotics
6. http://www.egmontinstitute.be/papers/10/sec-gov/SPB-14-Nopens-countering-afghan-narcotics.pdf
Artykuły, doniesienia i informacje dotyczące Talibów:
1. http://www.cfr.org/publication/10551/taliban_in_afghanistan.html
2. http://www.institute-for-afghan-studies.org/AFGHAN%20CONFLICT/TALIBAN/intro_kakar.htm
3. http://www.washington-report.org/backissues/0498/9804047.html
4. http://www.foreignaffairs.com/articles/64932/john-mueller/how-dangerous-are-the-taliban
5. http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-11451718
6. http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/news/campaigns/our_boys/3229680/Taliban-run-out-of-AK-47-bullets.html
7. http://www.globalsecurity.org/military/world/afghanistan/militia-fac.htm
8. http://www.globalsecurity.org/military/world/afghanistan/taliban.htm

VIII – Sztuka wojny: jak walczy ISAF

 Oczywiście jest to zagadnienie do pracy profesorskiej, jakie mógłby podjąć generał armii i oczywiście nie przedstawię go tutaj i teraz w sposób, który wyczerpałby ten temat choćby w połowie.
 Postaram się natomiast naszkicować Czytelnikowi porządek, jaki istnieje w rozbudowanych strukturach i działaniach ISAF w Afganistanie.
 Musimy podzielić działalność ISAF na dwa główne pola działania:
1. Wojskowe
2. Administracyjno – porządkowe

W ramach drugiego zawiera się między innymi misja Nato Training Mission – Afghanistan (NTM-A), która ma na celu wykształcenie kadr afgańskich sił i służb bezpieczeństwa (żołnierzy, policjantów itd.), których do tej pory po prostu nie było, bądź były to tak rozbite elementy państwa, że ich istnienie było nieodczuwalne.
Zajmę się tylko dostarczeniem Czytelnikowi ogólnego pojęcia na temat pierwszego sektora działań, oraz zaproponuję dalszą lekturę konkretnych zagadnień.
Z ogólnomilitarnego punktu widzenia ISAF w Afganistanie zajmuje się:
1. Ochroną obiektów i transportów strategicznych (działania ochronne)
2. Patrolowaniem planowanym (działania prewencyjne)
3. Operacjami planowanymi (często są to już wspólne działania ISAF i sił afgańskich) – mającymi różne zadania. (np.operacja Mosztarak)
4. Akcjami planowanymi (jest to pojęcie węższe niż operacja z punktu widzenia taktycznego, na mniejszą skalę. Może to być na przykład zatrzymanie osób podejrzanych o przestępstwa lub terroryzm, rozbicie składu broni, fabryki narkotyków)
5. Doraźnymi akcjami bojowymi, wywiadowczymi, ratunkowymi, patrolowymi, prewencyjnymi i specjalnymi – w zależności od zmieniającej się sytuacji taktycznej.

Poniżej proponowana dalsza lektura w tym zagadnieniu:

• FM 3-24 Counterinsurgency (oficjalna instrukcja US Army): http://www.fas.org/irp/doddir/army/fm3-24.pdf
• Vortal SPECOPS, rzetelne informacje dotyczące taktyki: http://www.specops.pl/vortal/
• US Army Field Manuals: http://www.globalsecurity.org/military/library/policy/army/fm/
• Vortal Tactical.dk – wiedza taktyczna: http://www.tactical.dk/uk/index.html
• Military Videos: http://www.militaryvideos.net/
• NatoChannel.tv: http://www.natochannel.tv/
• http://www.theatlanticwire.com/opinions/view/opinion/Is-Military-Intelligence-in-Afghanistan-Broken-2105
• http://www.guardian.co.uk/world/2010/jan/05/us-intelligence-afghanistan-michael-flynn
• http://www.isaf.nato.int/COIN
• http://www.defenceiq.com/article.cfm?externalID=3533
• 
• http://www.isaf.nato.int/images/stories/File/2010-02-CA-059-Backgrounder-Operation%20Moshtarak.pdf
• http://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Moshtarak
• http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8516480.stm
• NTM-A http://www.ntm-a.com/ 
• http://www.youtube.com/watch?v=kmIuinK9OKI
• http://www.youtube.com/watch?v=Q-Rwqn1QSV8

IX – Czym walczy ISAF?

O siłach już było. Teraz o środkach. Uzbrojenie i wyposażenie wojsk ISAF to na prawdę pokaźny arsenał. Ze względów oczywistych nie zamierzam przepisywać w tym miejscu encyklopedii uzbrojenia czy podawać specyfikacji Rosomaka.

Nie udało mi się także znaleźć monolitycznej analizy uzbrojenia i wyposażenia ISAF. Prawdopodobnie jeszcze taka nie powstała. Dość ciekawy spis statków powietrznych i amunicji, w odniesieniu do operacji Enduring Freedom. Oczywistym jest, iż znaczna część tego sprzętu wykonuje zadania także dla ISAF:
http://www.globalsecurity.org/military/ops/enduring-freedom-weapons.htm

Sprzęt czasem podobno ginie
http://www.pakistankakhudahafiz.com/2010/06/29/11000-isaf-containers-containing-weapons-go-missing/

Inteligentna broń XM-25, artykuł z 18 listopada 2010:
http://abcnews.go.com/Technology/hide-us-army-testing-smart-weapons-afghanistan/story?id=12171365

Zachęcam do przeglądania tego forum w poszukiwaniu informacji nt. Uzbrojenia i wyposażenia:
http://www.militaryphotos.net/forums/index.php

W Polsce najrzetelniejszym źródłem informacji na ten temat wydaje się być suma wiedzy użytkowników tego Forum, z których część używa tegoż sprzętu na codzień:
www.specops.com.pl/forum

Raszyd Adamowicz